kaynağı değiştir]
Tam ay tutulmalarının zamanlaması temas noktaları tarafından belirlenir: [4]
Tutulmalar ışığın doğrusal yayılması sonucu oluşan bir gölge olayıdır aslında. Bir ışık kaynağından gelen ışığın bir engel sebebiyle aydınlatamadığı bölgelere gölge denir. Işık doğrusal yayılmasaydı gölge oluşumu olmazdı. Tıpkı gece ve gündüzün oluşamayacağı gibi.
Tutulmaların sebebi Ayın Dünya etrafında günde bir dolanması sonucu Ayın ve Dünyanın gölgesinin birbirlerinin üzerine düşmesidir. Öyleyse neden her ay tutulma gözlenmez? Bunun nedeni, Dünyanın Güneş etrafında ve Ayın da Dünya etrafında dolanma yörüngelerinin aynı düzlemde olmayışından dolayıdır.
Dünya ve Ay, 50 lik bir düzlem farkıyla yörüngelerini yılda en az iki kere kesecek biçimde dolanırlar. Bu yüzden bir yılda en az 2 kere Ay, 2 kere de Güneş tutulması gözlemleyebiliriz. Yörünge düzlemleri kesiştiğinde Ay tutulmasından yaklaşık 2 hafta sonra ise Güneş tutulması gözlenir. Tabi, tutulmaya şahit olmak için Dünya üzerinde bulunduğunuz konumun da önemi büyüktür.
Güneşten gelen ışık demetlerinin dünyamıza ulaşmasına Ay engel olursa, Dünya üzerinde belli bölgelerde gölge oluşur, bu gölge içerisinde kalan gözlemci için güneş tutulmuş olur. Gündüz dediğimiz aydınlık tarafın kısa bir süreliğine ışık alamaması durumudur. Bu da Ayın evrelerinden, yeni ay dediğimiz evrede, yani Dünyadan bakıldığında tümünün karanlık göründü hilal evresinden bir gün önceki dönemde gerçekleşebilir.
Güneş tutulmasının ertesi gününde, gün batımında görülen Aya bakarsanız; incecik bir hilal şeklinde olduğunu göreceksiniz. Bu hilal, aynı zamanda Hicri Takvimde yılın 12 ayından her birinin de başlangıcı olarak kabul edilir ülkemizde.
Peki Güneş ve Ay tutulması neden yeryüzünde her yerden gözlemlenemez?
Bunun tek sebebi, engelimiz Ayın çapının, dünyamızın çapına göre 4 kat küçük olması ve dünya ve ayın arasındaki ortalama kmlik uzaklık.
Yani küçük ve uzak bir engelin büyük bir cisim üzerinde oluşturacağı gölge epeyce küçük olur. Dünyamızın her yeri gölge olamayacağı için güneş tutulması her yerden gözlemlenemez, veya bazı yerlerde parçalı tutulma gözlenirken bazı yerlerde tam tutulma gözlemlenir. Daha detaylı açıklaması için bu linkteki yazımıza bakabilirsiniz.
Tam Güneş Tutulması: Ay tarafından Güneş küresi örtülür ve Güneş tacı çıplak gözle görülebilir hale gelir. Tam Güneş tutulması esnasında hava kararır ve bu kararmayla beraber parlak yıldızlar ve gezegenler gözle görülebilir.
Halkalı Güneş Tutulması: Ay, Güneşin önünden geçerken Güneşi tam örtemeyebilir Ay, her tam kavuşumlu geçişinde Güneşi tam örtemez ve bu durumda da Güneş diskinin Ay tarafından örtülmeyen kısmı, Dünyadan halka şeklinde gözlemlenir.
Hibrit Güneş Tutulması: Meydana gelen Güneş tutulmasının Dünya yüzeyinin bazı bölgelerinde tam, bazı bölgelerinde ise halkalı olarak gözlemlenmesiyle oluşur. Hibrit Güneş tutulması çok ender olarak görülen bir tutulma türüdür.
Parçalı Güneş Tutulması: Ay, Güneşi kısmen örttüğü takdirde Parçalı Güneş tutulması meydan agelir. Bütün tam ve halkalı tutulmalar ilk olarak parçalı şekilde başlar ve tam kavuşumdan sonra yine parçalı tutulma halinde devam eder ve biter.
Aşağıda yakın gelecekteki Güneş tutulmaları listelenmiştir.
15 Şubat | Kuzey Amerika | Parçalı |
13 Temmuz | Güney Avustralya | Parçalı |
11 Ağustos | Kuzey Avrupa | Parçalı |
6 Ocak | Doğu Asya | Parçalı |
2 Temmuz | Kuzey Amerika | Tam |
26 Aralık | Kuzey Asya | Halkalı |
21 Haziran | Kuzey Asya | Halkalı |
14 Aralık | Kuzey Amerika | Tam |
30 Nisan | Kuzey Afrika, Türkiye, Orta Asya | Tam |
Güneş tutulması sırasında çıplak gözle bakmak çok tehlikelidir. Bu tıpkı normalde Güneşe filtresiz bakmakla eş değerdir. Tam tutulma esnasında bile gelen UV ışınları retinanıza zarar verecektir. Dolayısıyla Güneşe bakabilmek için tasarlanmış özel gözlükler edinilmesi gerekir. Bunun dışındakiler her zaman risklidir (CD, röntgen filmi, cam filmi, islendirilmiş cam, alüminyum folyo, vb). Bunları kullanmaktansa, çevrenizde bir kaynakçı varsa, kaynakçıların kullandığı gözlükleri kullanmanız çok daha sağlıklı olacaktır.
Ay, Dünyanın gölgesi içerisine girer ve ışık alamaz ise tutulmuş olur. Yani dünyamız; Güneşten gelen ışınların Aya ulaşmasına engel olmuştur. Bu tutulma ancak dolunay evresinde gözlemlenir. Dünyanın gölgesi Aya göre daha büyük olduğundan, Ay tutulmaları Güneş tutulmalarına göre daha uzun sürer.
Yarı Gölgeli Ay Tutulması:
Ay, Dünya’nın yarı gölge konisinden geçer ve çıplak gözle tam fark edemediğimiz tutulmadır.
Parçalı Ay Tutulması:
Ay’ın bir kısmı Dünya’nın tam gölge konisinden geçer ve bir kısmı gölgede kalır. Çıplak gözle tutulma rahatlıkla gözlenebilir.
Tam Ay Tutulması:
Ay, Dünya’nın tam gölge konisinden geçer. Ay tutulma sırasında kırmızı bir renk alır ve kolaylıkla gözlenir.
Genellikle tam Ay tutulması sırasında gölgede kalan Ay, hafif kızıl renge döner. Bunun sebebi; gölgede kalan Aydan yansıyıp gelen daha az miktardaki Güneş ışınlarının, atmosferimizden geçerken soğurulması sonucu ışık tayfının maviye yakın bölgesinin emilmesi, kızıla yakın ışınların geçebilmesinden kaynaklıdır. Yani kanlı ay tutulması denilen olay Aydan değil Dünyanın atmosferinden kaynaklanır.
İnsanoğlu için nadir gözlenen bu iki doğa olayı her zaman ilginç ve olağanüstü gelmiş, hep bir anlam yüklenmiştir. İnsan bilmediği şeyden korkar. Güneş ve Ay tutulmalarına yönelik bu korku; ne zaman ve nerede olacağının hesaplanamadığı zamanlardan kalmadır. Oysa günümüzde, gelecekte ne zaman ve nerelerde tutulma olacağı hesaplanabilmektedir ve Güneşin doğuşu batışı gibi sıradan olaylardır.
Dolayısıyla eğer insanların umutlarını sömürüp bu işten para kazanmayı düşünen bir astrolog değilseniz; farklı bir anlam yüklenmesi yersizdir.
Yakın dönemlerde gerçekleşecek Güneş ve Ay tutulma tarihlerini öğrenmek için bu siteye bakabilirsiniz: funduszeue.info
Hazırlayan: Erdal Taşgın
(Fen Bilimleri Öğretmeni)
Ayın Güneş ile Dünya arasına girmesi sonucunda, Güneş ışınlarının Dünyaya ulaşması engellenmiş olur. Bu duruma Güneş tutulması adı verilir.
Güneş tutulması sırasında Ayın gölgesi Dünyanın üzerine düşer. Bu durum sonucunda kısa bir süreliğine insanlar Güneş ışığını göremezler.
Güneş tutulması Dünyanın bir bölümünde gözlenebildiği için bu bölgede gündüz vakti kısa süreliğine hava kararır.
Güneş tutulmasının gerçekleşebilmesi için Ayın yeni ay evresinde olması gerekir. Çünkü yeni ay evresinde Ay, Güneş ile Dünya arasında yer alır. Ayrıca Güneş tutulmasının meydana gelmesi için Güneş, Dünya ve Ay aynı doğrultuda olmalıdır.
Dünyanın Ay ile Güneş arasına girmesi sonucu, Dünyanın gölgesi Ayın üzerine düşer. Bu olaya Ay tutulması adı verilir.
Ay tutulmasının yaşandığı zamanlarda Ay, dolunay evresinde bulunur. Bu tutulma yaklaşık olarak 1 saat sürer. Bugüne kadar gerçekleşmiş Ay tutulması olayları en az 40 dakika olarak belirlenmiştir.
Ay tutulması sırasında Dünyada geceyi yaşayan insanlar Ay tutulmasını gözlemleyebilirler.
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası