Burun Kortizon Ignesi

Kortizon nedir?

Birçok hastalığın tedavisinde kullanılan kortizon, böbreküstü bezlerinde üretilen oldukça önemli bir hormondur. Vücuda birçok faydası olan ve ilaçlara da katılan kortizon, fazla kullanıldığında veya üretildiğinde ise pek çok ciddi hastalığa sebep olabilir. Vücudun kortizon üretimi, kişiden kişiye göre değişmektedir. Stresli, gergin ve sinirli olduğumuz zamanlarda ise vücuttaki kortizon seviyesi artmaktadır.

Kortizon ne işe yarar?

Kortizon; antialerjik, bağışıklığı baskılayan ve iltihap kurutucu etkileri olan bir ilaçtır. Vücutta iltihabın birikmesini engeller. Azlığında vücutta iltihap görülmesi artar. Kişinin vücudunda kortizon üretimi yeterli miktarda yapılmadığında, kortizon yüklemesi dışarıdan yapılmaktadır. Kortizonlu ilaçların; enjeksiyon, hap ve merhem şeklinde formları vardır. Kortizon; birçok ciddi hastalığın tedavisinde kullanılmakla birlikte; astım ve alerji ataklarının önlenmesinde oldukça önemlidir. Deri hastalıkları, ülseratif kolit, egzama, romatizmal hastalıklar, alerjik rahatsızlıklar, kan hastalıkları, sinir sistemi, kalp/damar hastalıkları, tümör tedavileri, karaciğer hastalıkları, böbrek ve idrar yolu rahatsızlıkları, zehirlenmeler, güneş çarpmaları ve göz hastalıkları gibi birçok hastalığın tedavisinde kullanılmaktadır. Ancak kortizon vücuda fazla verildiğinde, bunun çok ciddi yan etkileri olabilmektedir. Kortizonun dozu, bu noktada oldukça önemlidir. Kortizonlu ilaçlar, hekim kontrolünde kullanılması gereken ilaçlardır.

Kortizonun yan etkileri nelerdir?

Kortizonun yan etkileri vücudun tüm bölgelerinde, çeşitli şekillerde görülebilir. Vücutta şişlik veya karın bölgesinde yağlanma, bulantı, çocuklarda gelişim bozuklukları, kemik erimesi, şeker ve tansiyon yükselmesi, reglde düzensizlik, kilo alma, katarakt, ciltte sivilce, kuruluk ve tüylenme, kas zayıflığı, uykusuzluk, nefes darlığı, baş dönme veya ağrısı ve de duygu durum, depresyon değişimleri gibi psikolojik olarak da birçok olumsuz yan etkisi bulunmaktadır. Bu belirtiler hissedildiği anda, kişi hemen doktoruna danışmalıdır.

Kortizon tedavisi uygulanan kişiler nelere dikkat etmelidir?

Kortizon tedavisi alırken, kortizonun olumsuz etkilerini azaltmak için yapılması gereken birkaç önemli şey vardır. Bunlar;

• Yağ oranı yüksek besinlerden uzak durmak
• Karbonhidrat ağırlıklı beslenmemek
• Egzersiz, spor veya bol yürüyüş yapmak
• Tuzsuz beslenmek
• Kolesterole dikkat etmek
• Sigara ve alkolden uzak durmak
• Kafein tüketimini sınırlandırmak
• Kalsiyum ve proteinden zengin içeren besinler tüketmek
• Sağlıklı gıdaları tercih etmek

şeklinde sıralanabilir.

GENEL BİLGİLER

Burun yüzün tam ortasında yer alan, görünüm ve solunum açısından çok önemli bir organdır. Buruna yönelik girişimler her yönüyle çok iyi planlanmalı ve incelikle gerçekleştirilmelidir. Estetik burun ameliyatı ile burunun boyutu küçültülebilir, burun ucunun şekli değiştirilebilir, burun delikleri daraltılabilir, genişletilebilir, üst dudakla burun arasındaki açı değiştirilebilir. Bu ameliyat doğumsal bozuklukların, burun yaralanmalarının ve bazı solunumsal problemlerin düzeltilmesine yardımcı olabilir.

Burnunuzla ilgili şikayetlerinizi tüm detayları ile doktorunuza aktarmanız gerekmektedir. Solunumla ilgili şikayetlerinizin olup olmadığı, oluyorsa; mevsimlerle ilişkisi, aktivitelerle artıp artmadığı, ağız kuruluğu, baş ağrısı, horlama, burunda akıntı gibi sorunlara yol açıp açmadığı ayrıntıları ile konuşulmalıdır. Geçirilen travmalar ve önceden geçirilmiş bir operasyon olup olmadığı zamanlarıyla birlikte bildirilmelidir. Hastanın geçmişindeki önemli rahatsızlıklar ve sürekli kullandığı ilaçlar varsa mutlaka doktora bildirilmelidir. Şekille ilgili rahatsızlık duyulan özellikler ve beklentiler anlatılmalıdır.

Bu cerrahi yöntem için en ideal olan kişiler mükemmel bir burun bekleyenlerden ziyade, görünümde daha iyi olmayı umanlardır. Rinoplasti olacak kişilerde istenilen kriterler, gerçekçi beklentiler, sağlıklı olma ve psikolojik sağlamlıktır. Rinoplasti diğer cerrahi yöntemlerle birlikte uygulanabilir.

Herkese uygulanabilecek genel bir estetik burun ameliyat yöntemi yoktur. Ameliyatlar iki şekilde yapılabilir; işlem sırasında kişinin tam olarak uyutulduğu genel anestezi, veya kısmen sakinleştirilerek ameliyat bölgesinin uyuşturulduğu sedasyonla lokal anestezi. Bu yöntemler size ayrıntılı olarak anlatılarak hangi yöntemin size uygun olacağına karar verilir. Kesi burun içinde veya açık rinoplasti ameliyatında olduğu gibi dışarıda olabilir. Rinoplasti sırasında burnun iç kısmına yapılacak olan müdahale genellikle nefes almayı kolaylaştırır.

Ameliyat öncesinde size anlatılan detaylara göre ameliyat süresi değişkenlik göstermekle birlikte genellikle 1, saattir. Ameliyattan sonra odanızda kendinize geldiğinizde; burnunuzun üzerinde alın ve yanaklara uzanan bir alçı kalıp, burun içinde tamponlar olacaktır. Eğer tampon uygulanmışsa genellikle ameliyatın ertesi günü veya iki gün sonra bunlar alınır. Ameliyattan sonra ilk saatlerde ağrı pek olmamakla birlikte bulantı ve baş dönmesi görülebilir. Bu durumlar için bazı ilaçlar tedavinizde yer alacaktır.

Ameliyattan dört saat sonra sulu gıdalar ile beslenmeniz başlar ve dolaşmanıza izin verilir. Sabah yapılan ameliyatlarda akşam üzeri, öğleden sonra yapılan ameliyatlarda ise ertesi gün eve gitmenize izin verilir. Ameliyattan sonraki ilk 48 saat dinlenmeniz, alın ve yanaklara iki saatte bir 15 dk. soğuk uygulaması sizi rahatlatacak, şişlik ve morluklarınızı sınırlayacaktır. Üçüncü günden itibaren şişlik ve morluklar hızlı bir şekilde geçmeye başlar. Günlük aktivitelere yavaş yavaş dönülür.

Ameliyattan bir ya da iki hafta sonra alçı kalıp alınarak sadece burnu örten bir ince bant uygulanır. Amaç, kalıbın alınmasını takiben, burunda oluşabilecek şişlikleri kontrol etmektir. Bu bant yaklaşık bir hafta burun bölgesinde tutulur. Burnunuzdaki bantlar açıldığında ana hatları ile burun şeklini görebilsenizde, detayların ortaya çıkması zaman alır. Özellikle ilk aylarda sabahları burun daha şiş olabilir, bu şişlik gün içinde azalır. Burun ucuna yapılan girişimlerin yoğunluğuna ve kullanılan tekniğe bağlı olarak, burun ucunda geçmesi bazen ayları bulabilen uyuşukluk ve sertlik olabilir.

Ameliyattan sonra erken dönemde burun darbelerden korunmalıdır. Bu nedenle vücut teması gereken sporlar ve gözlük kullanımı ilk 8 hafta içinde sakıncalıdır. Aynı şekilde ödem oluşmaması için sauna, solarium, güneş banyosu ve buhar banyosuna aynı süreyle maruz kalınmamalıdır. Buna karşın ikinci haftadan itibaren egzersiz, yüzme ve bireysel sporlar yapılabilir.

Ameliyattan sonra ilk günler ve haftalarda burun içindeki ödem ve kabuklar nedeniyle solunum çok rahat değildir. Bu dönemde bazı damla ve kremler önerilecektir ve kullanımları şikayetlerinizin azalmasını sağlar.

Ameliyattan sonra 1,3,6 ve aylarda kontrolleriniz yapılarak iyileşme süreciniz izlenir. Ameliyat öncesi ve sonrasında çekilen resimlerle kıyaslamalar yapılır.

ESTETİK BURUN AMELİYATINDA OLASI SORUNLAR VE RİSKLER

Her cerrahi girişim bir takım riskler içerir. Her ameliyatta olduğu gibi burun ameliyatı sonrasında da bazı istenmeyen durumlar söz konusu olabilir. Sizin estetik burun cerrahisinin risklerini anlamanız önemlidir. Cerrahi girişimde uygulanacak kişisel seçimler risklerin ve kazanılacak yararın karşılaştırılması sonucu elde edilir. Hastaların birçoğunda komplikasyonlar ile karşılaşılmamasına rağmen, karşılaşılması olası bu sonuçları anladığınızdan emin olmak için doktorunuzla tartışmalısınız. Bunlar erken ve geç dönem sorunlar olmak üzere ikiye ayrılır.

ERKEN DÖNEM SORUNLAR

1. Ameliyattan sonra bulantı olabilir. Bunu azaltacak ve kontrol edecek ilaçlar mevcuttur.
2. Ameliyat sonrası burun deliklerinden sızıntı beklenir ve ilk saatlerde burun ucuna yerleştirilen bir gazlı bezle kontrol edilir. Sızıntı ilk saatlerde daha belirgin olmak üzere azalarak devam eder (ilk saat) ve genellikle kırmızıdan sarıya doğru renk değiştirir. Kanama alışılmış bir durum olmamasına karşın cerrahi sırasında veya sonrasında görülmesi mümkündür. Ameliyat sonrası aşırı bir kanama olduğunda, kanamayı durdurmak ve biriken kanı (hematom) almak için acil tedavi gerekebilir. Kanama riskini arttırabileceğinden aspirin ve benzeri ilaçları ameliyat öncesi 10 gün süre ile kullanmayınız.
3. Burun içine tampon uygulanan hastalarda hapşırma hissi oluşabilir. Hastalar üşüttüklerini, hastalandıklarını düşünürler. Aslında bu his tampona bağlıdır ve tampon alınınca hızla kaybolur.
4. Ameliyatlarda nadir rastlanan bir komplikasyon da enfeksiyondur. Ameliyat başlangıcında koruyucu amaçla antibiyotik kullanılması bu olasılığı çok azaltır. Burnunuza tampon konulmuş ve ameliyatın ikinci gününde ateşlenme, titreme gibi bulgular olursa tamponun hemen alınması gerekir. Böyle bir durumda doktora haber verilmelidir. Daha sonraki günlerde burnunuzun herhangi bir yerinde ağrılı bir şişlik ve dokunmakla artan bir hassasiyet olursa, kendinizi düşkün hissederseniz bu başlayan bir enfeksiyonun habercisi olabilir. Bu durumda muayeneniz yapılıp, başlayacak bir enfeksiyon tedavisi ile hızla düzelmeniz sağlanır.
5. Bu dönemde karşılaşılan bir diğer sorun, istenmeden maruz kalınan darbelerdir. Hafif darbeler bir sorun yaratmazken şiddetli darbeler deformitelere yol açabilir. Böyle bir durumda doktora haber verilmelidir.

GEÇ DÖNEM SORUNLAR

1. Solunumla ilgili sorunlar yaşanabilir. Bu ameliyata bağlı olabileceği gibi ameliyat öncesi mevcut bir sorunun düzeltilmemesi veya ameliyattan önce mevcut fakat fark edilmeyen bir durumun ameliyatta yapılan bazı manevralar ile daha belirgin hala gelmesinden kaynaklanabilir. Ayrıca alerjik nedenlerle solunum sorunları yaşanabilir. Şikayetlerinize ve muayene bulgularınıza göre ilaç tedavisi veya ikincil müdahaleler gündeme gelebilir.
2. Görünümle ilgili sorunlar da bir diğer geç dönem komplikasyonudur. Bunlar arasında en sık rastlanan durum ameliyat sonrası erken dönemde henüz, şişlikler tamamen düzelmeden burnun şekliyle ilgili bazı sorunların aktarılmasıdır. Estetik nedenle yapılan ameliyatlarda sonucun bir an önce alınmasını beklemek şüphesiz doğaldır. Fakat ameliyat sonrası iyileşmenin uzun zaman alacağı, gün içinde değişen şişlikler olabileceği unutulmamalıdır. Burnun son şeklini almasından sonra istenmeyen durumlar için % oranında revizyon adı verilen ikincil girişimler gerekebilir. İkincil girişimleri azaltmanın en önemli yolu ameliyat öncesi beklentiler ve yapılabilecekler ile ilgili ayrıntılı bir görüşmedir. Burnun yapısal özelliklerine bağlı olarak her olgu için bazı sınırlar vardır ve bunlar etraflı bir şekilde konuşulmalıdır. Örneğin burun derisinin kalın olduğu durumlarda, burun ucunun biçim alması daha uzun bir süreci gerektirir. Bazen bu süreci hızlandırmak amacıyla burun ucuna az miktarda kortizon enjeksiyonu yapmak gerekebilir.
3. Bir diğer sorun burun eğrilikleridir. Bazen kıkırdak ve kemikteki eğrilik bir kaç planda olabilir. Bu durumda yapılan ameliyat çok ayrıntılı planlanıp uygulansa bile, ameliyat öncesinden çok daha iyi olmasına karşın bir ölçüde eğrilik kalabilir veya zaman içinde gelişebilir. Böyle bir olasılık varsa operasyon öncesi size söylenir ve ne oranda düzelme olacağı anlatılır.
4. Diğer sorunlar:

Burun septum perforasyonu: Cerrahi, burun orta bölmesinde delik oluşumuna neden olabilir. Bu durum nadirdir. Bununla birlikte, eğer oluşursa burun septumundaki deliği kapamak için ek bir cerrahi tedavi gerekebilir. Bazı vakalarda bu komplikasyonu düzeltmek mümkün olmayabilir.

Sigara: doku dolaşımını olumsuz etkileyerek oluşabilecek tüm sorunların ihtimalini ciddi oranda arttırmaktadır.

Uyuşukluk: Estetik burun ameliyatlarından sonra, burun derisinin altındaki iskeletten ayrılmasına bağlı olarak sinir liflerinde meydana gelebilecek zedelenmeler nedeniyle burun derisinde kalıcı uyuşukluk gelişimi olasıdır, ancak bu durum her zaman gelişmez.

Kronik ağrı: Estetik burun ameliyatlarından sonra kronik ağrı çok nadir bir komplikasyondur.

Allerjik reaksiyonlar: Kullanılan bantlara, dikiş malzemelerine ve topikal preparatlara lokal alerji geliştiği bildirilmiş vakalar çok seyrek olarak vardır. Daha ciddi olan sistemik reaksiyonlar ameliyat sırasında veya sonra kullanılan ilaçlarla değişebilir. Allerjik reaksiyonlar ek tedavi gerektirebilir.

Geç iyileşme: Kırıkların ayrılması veya iyileşmenin gecikmesi mümkündür. Burundaki bazı alanlar anormal veya yavaş iyileşebilir. Ciltteki bazı bölgeler kaybedilebilir. İyileşmeyen dokuyu temizlemek için sık pansuman uygulanması veya cerrahi girişim gerekebilir.

Uzun dönemdeki etkiler: Burun görünümünde sonradan olan değişimler, burun cerrahisi ile ilgili olmayan yaşlanma, güneş etkisi ya da diğer nedenlerden kaynaklanabilir. Gelecekte cerrahi veya diğer tedaviler gerekli olabilir.

Tatmin edici olmayan sonuçlar: Estetik burun ameliyat sonrasında tatmin olmama olasılığı vardır. Cerrahi tedavi, tatmin edici olmayan görünüm veya dokunuşla hissedilebilen şekil bozukluklarına, işlev kaybına veya burun yapılarında yer değişime neden olabilir.

Anestezi: Hem lokal hem de genel anestezi risk içermektedir. Sedasyon ya da cerrahi anestezinin tüm çeşitlerinde komplikasyonlar, yaralanma ve hatta ölüm olasıdır.

DİĞER TEDAVİ SEÇENEKLERİ

Rinoplastinin alternatifi ameliyat olmamaktır. Burnun iç kısmında yer alan bazı rahatsızlıklar burunun dış kısmında cerrahiye gerek duyulmaksızın tedavi edilebilirler. Septoplasti gibi havayolu rahatsızlıklarını düzeltmeye yönelik girişimler de içeren tedavilerle birlikte olan rinoplastilerde riskler ve komplikasyonlar mevcuttur.