Asetilen Kaynağı Nasıl Yapılır

OKSİJEN KAYNAĞI NASIL YAPILIR?

Oksijen kaynağı ile yapılan kasynakların dikiş kalitesi çok yüksektir. Bu nedenle sızdırmazlık(gaz yada su) isteniyorsa oksijen kaynağı tercih edilmelidir. Ayrıca parça kesmek içinde sıklıkla oksijen kaynağı kullanılmaktadır. Kalın ve sağlam olması gereken malzemelerin birleştirilmesinde önceliğiniz oksijen kaynağından yana olsun.

Oksijen kaynağı oksijen tüpü ,asetilen tüpü ,bağlantı hortumları ,kaynak gözlüğü ,pürmüzler ,ayar vanaları ,kaynak telleri ve barometrelerden oluşur. Kısaca bu malzemelere bir göz atalım.

Asetilen renksiz ,sarımsağımsı kokulu yanıcı bir gazdır. dereceye kadar alev sıcaklığı sağlar. Gazlar içinde en yüksek alev sıcaklığı asetilendedir.

Oksijen yanıcı değil yakıcı bir gazdır.

Pürmüz oksijen ve asetilenin belirli oranlarda birleşerek alev sağladığımız aparatın ismidir. Pürmüz ile oksijen ve asetileni istediğimiz oranda karıştırabiliriz. Kaynak yapılacak parça kalınlığına göre uygun numara pürmüz seçilmelidir. Aşağıdaki listede kalınlık — pürmüz ilişkisi verilmiştir. Resimdede bir pürmüz takımı görülmektedir.

Pürmüz Numarası     1              2            3           4            5            6              7             8                9     

Parça Kalınlığı 0,3-
                          0,5          0,                                                              

Kaynak Teli oksijen kaynağında dolgu malzemesi olarak kullanılır. mm ye kadar malzemelerin birleştirilmesinde tel kullanımına gerek yoktur. Parçalar kenetlenerek eritilip birleştirilebilir. mm mm arası malzemelerin birleştirilmesinde mm çapında tel yeterli olacaktır. mm arası malzeme kalınlığında 2 mm çaplı tel ,daha yüksek kalınlıklarda ise 3mm çaplı teller işinizi görecektir.

Kaynak tüplerinin üzerinde iki manometre vardır. Bu manometrelerden tüpe yakın olan tüp içerisindeki gaz  miktarını ,ikinci manometre ise kullandığımız miktarı ifade eder. Ortadaki vana ile kullanacağımız gazı ayarlayabiliriz.

Kaynak Alevi rengine bakılarak ayarlanır. Aşağıdaki tabloda hangi renk alevin nekadar ısı verdiği görülmektedir.

İlk Kaynağı Yaparken :

Pürmüz yani yukarıdaki resimde gösterilen üfleç kapalı olmalıdır. Tüpün üzerindeki vana basınç e gelene kadar sıkılmalı yada gevşetilmelidir. Yakma işleminde önce oksijen sonra asetilen gazı pürmüz üzerinden açılarak çakmakla yakılır. Söndürme işleminde ise önce asetilen, sonra oksijen ventili kapatılmalıdır. Gözümüz alevde olacak şekilde asetilen gazı açılmaya başlanır. Asetilen fazla olduğunda alevin çekirdek kısmı büyük olur. Bu alev kesme işleminde kullanılır. Kaynak için uygun değildir. Normal kaynak alevinde oksijenle asetilen eşit karışmalıdır. Çekirdek parlak ve pirinç şeklinde olmalıdır. Tel alev çekirdeğinin yarım cm ila bir santim arası mesafeden tutularak eritilir. Oksijen fazla verilirse pürmüzden sesler gelmeye başlar ve alev çekirdeği dağılır. Bu şekilde demir çelik kaynağı yapmak sağlıklı değildir ancak pirinç kaynağı için ideal alev türüdür. Pirinç kaynatılırken pirinç tel kullanılmalıdır. Piyasada sarı tel olarak satılmaktadır.

ÖNEMLİ NOT: Boru keserken yada kaynatırken özellikle asetilen oksijen karışım oranlarına dikkat edin. Uygun oranlarda karıştıramazsanız ,özelliklede asetilen fazla kaçarsa yanmayan gaz boru içerisine birikecek ve siz kaynak yaparken patlamalara sebep olabilecektir. Keza oksijen ve asetilen tüplerinizin tam bitmesini beklemeyin. Bitmeye yakın tüpler içeri alev çekmeye neden olabilir.

Kaynağı yaparken pürmüze ve tele hafif daireler ,zigzaglar çizdirirseniz daha sağlam ve nufuz etmiş dikiş elde edersiniz. Keza alev ile tel arasında 90 derece açı olursa hem rahat çalışırsınız hemde dikişe kolay hakim olursunuz.

Kaynatılacak parçaları alın alına kaynatacaksanız parça kalınlığına bağlı olarak aralarında bir miktar boşluk bırakın. Tel eriğinin bu boşluğu doldurmasını sdağlayın. Eğer parçaları üst üste bindirecekseniz en az cm bindirme yapın. Yani bir parça diğerinin üzerine en az 1,5 cm çıksın. Eğer köşe kaynatacaksanız dış köşeyi telli yada telsiz kaynatabilirsiniz ancak iç köşe muhakkak telli kaynatılmalıdır.

Kaynak Sırasında Alınacak Güvenlik Önlemleri

Oksi-gaz kaynağında oksijen ve asetilen gazları kullanıldığından gerekli güvenlik kurallarına uyma zorunluluğu vardır.
 Kaynak sırasında etrafa kıvılcım sıçrayacağından civarda yanıcı ve parlayıcı madde bulunmamalıdır.
 İçersine yakıt ve yanıcı maddeler konup boşaltılmış kapların kaynağı gerekli önlemler alındıktan sonra yapılmalıdır.
 Hortumlar sıcak parçalardan ve sıçrayan kıvılcımlardan korunmalıdır.

 Üfleç gerektiğinde soğutulmalıdır.
 Kaynak anında mutlaka gözlük kullanılmalıdır.
 Yanmalara karşı ise iş elbiseleri, deri önlük,tozluk ve kolluklar ile takviye edilmelidir.
 Yanmalara karşı eldiven kullanılmalıdır.
 Kaynak masası üzerinde sıcak parça bırakılmamalıdır
 Gerekli tüm güvenlik araçlarının kontrolü yapılmalıdır.

Yanıcı bir gazın oksijen ile yakılmasıyla elde edilen yüksek ısı ile metalin eritilerek kaynatılması işleminde en yaygın yakıt olarak asetilen gazı kullanıldığı için, genellikle oksi asetilen kaynağı olarak telaffuz edilir. Asetilenin oksijen ile yakılmasında takriben ^o C sıcaklığa ulaşılır. Genellikle % 50 - % 50 oranında oksijen - asetilen karışımı ile kaynak yapılır. Yüksek ısı ile oluşturulan kaynak banyosu istenilen dikiş boyunca ilerletilirken banyoya genellikle metal kaynak teli damlatılarak arzu edilen miktarda dolgu yapılır.

 

OKSİ ASETİLEN KAYNAĞINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR

Bir metalin kaynaklanabilmesi için ergime sıcaklığının üzerinde bir değere kadar ısıtılması gerekir. Bu ısı asetilen ve oksijen gazının  bir şaloma ucunda yakılması ile sağlanır. Kaynak şalomaları iki tiptir.

Eşit basınçlı şalomalar
Gazlar şalomanın mikserine regülatörden çıkış basınçları ile gelirler. Bu tip şalomalarda oksijen ve asetilen gazı basınçları yaklaşık olarak birbirine eşittir. Bu tip şalomalar genellikle kalın parçaların kaynağında kullanılır.

İşlem
Tüpleri ve vanaları kontrol edin,
Uygun kapasitedeki regülatörleri tüplere bağlayın,
Tüplerin vanalarını açın, kaçak olup olmadığını kontrol edin,
Asetilen ayar düğmesini açın ve gazı tutuşturun,
Oksijen ayar düğmesini açın, alevi ayarlayın ve kaynağı yapın,
Oksijen ayar düğmesini kapatın,
Tüpleri kapatın ve önce oksijeni sonra asetileni blöf edin

Enjektörlü tip şalomalar
Bu tip şalomalar daha ziyade ince parçaların kaynağında kullanılır. Düşük basınçtaki asetilen gazı, daha yüksek basınçtaki oksijen gazının hızından yararlanılarak şalomaya sürüklenir.

İşlem
Tüpleri ve vanaları kontrol edin,
Uygun kapasitedeki regülatörleri tüplere bağlayın,
Tüplerin vanalarını açın, kaçak olup olmadığını kontrol edin,
Oksijen ayar düğmesini açın,
Asetilen ayar düğmesini açın,
Karışımı tutuşturan, alevi ayarlayın ve kaynağı yapın,
Önce asetilen gazı ayar düğmesini kapatın,
Oksijen ayar düğmesini kapatın,
Tüpleri kapatın ve önce oksijen sonrada asetileni blöf edin.

ALEV GERİ TEPMESİ

Geri yanma, alevin şaloma içine doğru kuvvetli bir patlama ile yanmasıdır. Alev sönebilir ya da bek ucunda tekrar yanmaya başlayabilir. Geri yanmanın nedeni, yanma hızının gaz çıkış hızını aşmasıdır. Normal durumda yanma hızı ile gaz çıkış hızı denge halindedir. Herhangi bir şekilde yanma hızının artması ya da gaz çıkış hızının azalması geri yanmaya sebep olur. Aşırı oksijen kullanımı da yanma hızını artıracağından geri yanmaya sebep olur.
Düşük gaz akış hızı ve geri yanma sebepleri aşağıdaki gibidir;
Yanıcı ve yakıcı gazların basınçlarının yanlış ayarlanması,
Yanlış çapta ve uzunlukta hortum seçimi,
Tüpteki gaz basınçlarının azalması,
Herhangi  bir hortumunun bükülmesi,
Hortumlardaki veya şalomadaki kirliliğin gaz geçişini engellemesi,
Hatalı dizayn edilmiş şaloma,
Şalomanın kullanım sırasında ısınması ( °C’ de asetilen  bozulur).

Sürekli Geri Yanma
Sürekli geri yanma, alevin bir geri yanma ile sürekli yanarak şaloma içine kadar ulaşmasıdır. Kuvvetli bir patlama ile başlayıp bir ıslık sesi ile devam eder. Hemen müdahale edilmezse şaloma eriyebilir ve gaz kaçağı funduszeue.info yanma için sayılan nedenler sürekli geri yanma içinde geçerlidir.

Gaz Geri Tepmesi
Yüksek basınçlı gazın hattın içinde geri doğru akışıdır. Yüksek sıcaklık sonucu şaloma eriyebilir, gaz kaçağı yapabilir. Geri akışın nedenleri aşağıdaki gibidir;

Lülenin tıkanması,
Oksijen basıncının yanıcı gaz basıncından daha aşağıya düşmesi. (Oksijen düğmesi, işlem bitiminde sistemi terketmeden önce kapatılmazsa, yanıcı gaz oksijen hattında ilerler.)
Regülatörlerin kapalı, şaloma düğmelerinin açık bırakılıp sistemin terkedilmesi. (Basıncı düşük olan yanıcı gaz önce tahliye olur, daha sonra oksijen yanıcı gaz hattına girer.)
Alev tutuşturulurken çok fazla oksijen verilmesi. (Bu durumda oksijen yanıcı gaz hattına girebilir.)
Gereğinden küçük lülenin gazları geri akmaya zorlaması.

Alev Geri Tepmesi
Sürekli geri yanma ile gaz geri tepmesinin beraber meydana gelmesidir. Alev, en kötü durumda yanıcı gaz tüpüne dahi ulaşabilir. Bu olay genellikle gaz geri akışı olduğunun farkedilmeyip, şalomada, alevin tutuşturulmasıyla birlikte oluşan bir geri yanma sonucunda oluşur. Alev geri tepmesi oluştuğu  zaman büyük ihtimalle yanıcı gaz hortumu patlar ve ciddi kazalara sebep olur. Gaz geri tepmesinde geri yanmanın nedenleri alev geri tepmesi için de aynen geçerlidir.

Alev Geri Tepmesine Karşı Önlem
Bu tip olayları önlemek için öncelikle oksi-yakıt kesme kaynak sistemlerinin çalışma prensiplerini ve bahsedilen olayların nedenlerini anlamak gerekir. Daha sonra bu sistemlerin doğru kullanımı gerekir. Ancak yukarıda sayılan bazı nedenler, bazı durumlarda önlenemeyeceği için kesin çözümlerin uygunlanması gerekir. Alev geri tepmesini önleyen araçlar alev geri tepme emniyet valfleri dir.
Emniyet valfleri alev tutucu bir sistem ile çek-valfın bileşimidir. Çalışma prensibi aşağıdaki gibi özetlenebilir.
Gaz girişine konan bir çek-valf vasıtası ile herhangi bir gazı geri akışı önlenir. Normal koşullarda gelen gaz hassas yayı iterek sistemden geçer ve şalomaya ulaşır. Herhangi bir şekilde oluşan gaz geri tepmesi hassas yayı ters yönde iterek gaz akışını her iki yönde de keser.
İkinci önlem olarak alev tutucu sistem kullanılır. Bu sistem sıkıştırılmış bir yayın yaklaşık 80°C da ergiyen bir lehim malzemesi ile sabitlenmesi ve bunun çevresine de sinterlenmiş paslanmaz çelik tozunun konulması ile oluşturulmuştur. Alev geri tepmesi durumunda lehim ergiyerek sıkıştırılmış  yayı serbest bırakır ve bu yay çek-valfe vurarak gaz geçişini kapatır. Alev ise aynı asetilen tüpündeki poroz madde gibi davranan sinterlenmiş çelik tozu tarafından söndürülür.