Faizsiz Kredi Caiz Mi Fetva Meclisi

SORU:

Adına network marketing dedikleri ve internette yayın yapan bir sistem insanlar arasında yaygınlaşıyor. Bu sistem direkt ürün satışı gerektirmiyor. Siz sisteme bağlı üyelerden bir ürün (UV) satın alarak ($ ile $ arası) site üzerinde bir sayfa yani bir ofis sahibi oluyorsunuz. Aldığınız ürün fiyatına göre 1 uv, 2 uv, 3 uv sahibi oluyorsunuz. Alabileceğiniz ürünler arasında tatil paketleri, haberleşme teknolojileri, kolye, kol saati, çeşitli sağlık ürünleri ve altın paralar var. Siz iki üye bularak sağlı ve sollu olarak soyağacınızı oluşturuyorsunuz. Eğer sağlı ve sollu olarak 3 uv dengesini toplayabilirseniz $ kazanıyorsunuz. Bu sistem altınızdakiler iyi çalıştığı sürece size çok daha fazla kazandırabiliyor. Sistem böyle süslü gözükse de işleyiş olarak Titan Zincirine çok benziyor. Tek farkla ki ortada işe yaramaz, piyasası ve değeri belli olmayan ürünlerin yer alması. Siz bu çukura ne kadar kişiyi daha çekebilirseniz o kadar para kazanıyorsunuz. Bu işi yapan internet sitesindeki ürünlerin sadece iki tanesinin fiyatına internette ulaşabildim, birisi 50$ iken diğeri 20$ civarı. Bu site Pakistan, İran, Azerbaycan gibi ülkelerde bildiğim kadarıyla yasaklanmış durumda ve şirket hakkında şikâyetlerin önü arkası kesilmiyor. Hal böyleyken bu tarz bir sistemde yer almanın ve başkalarının bu sisteme girmeleri için aracı olmanın İslami açıdan durumunu değerlendirebilir misiniz?

CEVAP:

Görünüşte bu bir mal veya hizmet alımıdır. Fiyatlar her ne kadar fahişse de alıcıyla satıcı anlaştığı taktirde yapılacak bir şey yoktur. Gerçekte bu işlem bir malın satın alınması maksadıyla yapılmamaktadır. Asıl maksat o yolla sisteme girmek, grup oluşturmak ve o grubun paralarının bir kısmını almaktır. Bir malı satın almakla böyle bir gelir elde etme arasında meşru bir ilişki yoktur. Burada zincirleme olarak insanların birbirlerini sömürmesi, herkesin bir başkasının sırtından kazanç elde etmesi hedeflenmektedir. Bu yolla elde edilecek kazanç haramdır. Meşru bir alışveriş görüntüsü altında zihinleri karıştırarak gayri meşru bir kazanca zemin hazırlaması sebebiyle bu işlem aynı zamanda büyük bir aldatma içermektedir.

Allah Teâlâ şöyle buyurur:

&#;Mümin­ler, mallarınızı aranızda batıl yolla değil, karşılıklı rızaya dayalı ticaretle yiyin. Kendinizi öldürmeyin; Allah size karşı merhametlidir.&#; (Nisa 4/29)

Geniş bilgi için lütfen aşağıdaki linki tıklayınız:

funduszeue.info

Parasını dolar yerine bankaların faizli mevduat hesaplarına geçirenlerin yükselen dolar kurundan herhangi bir zarar görmemesi için getirilen "kur korumalı TL vadeli mevduat" düzenlemesinden faizsiz katılım bankaları da yararlanmaya başladı.

Faizsiz bankacılık hizmeti verdiklerini belirten ve "kar payı" dağıtan bu bankalarda katılım hesabı açanlar da devletin bu teşviğinden yararlanabiliyor. 

Banka müşterisi bu katılım hesaplarından "vadesinden" önce paralarını çekmezse yükselen kur kadar hesaplarına Hazine tarafından para yatırılacak. 

Bunun "gizli faiz" olup olmadığına ilişkin tartışmalar ise bitmiş değil. 

Katılım bankaları, uygulamalarından önce bünyelerindeki ilahiyatçıların oluşturduğu "fıkhı danışma kurullarından" fetva alıyor. 

"Kamu yararı dikkate alınarak maslahat ilkesi çerçevesinde değerlendirildiğinden"

"Kur korumalı TL katılım hesabı" uygulamasına başlayan Ziraat Katılım da danışma komitesinden icazet belgesi aldı.

Mehmet Odabaşı, Prof. Dr. Süleyman Kaya ve Prof. Dr. Necmettin Kızılkaya'dan oluşan Ziraat Katılım Danışma Komitesi, konuyla ilgili şu sonuca vardı:

"Kur korumalı TL katılma hesapları", karşılaşılan olağanüstü durum sebebiyle kamu yararı dikkate alınarak maslahat ilkesi çerçevesinde değerlendirildiğinden İslami Finans İlke ve Esasları'na uygun görülmüştür."

Ziraat Katılım'ın aldığı fetvanın belgesi / Görsel: Independent Türkçe 

"Fıkıhta büyük zararlara karşı küçük zararlar kabul edilebilir"

Fıkıhta, toplumun bütününün büyük zararlar görmemesi için küçük zararların kabul edilebileceği noktasında bir yaklaşım olduğunu dile getiren Prof. Dr. Abdulaziz Bayındır, "Bu konuda herhangi bir ayet ya da hadis bulunmuyor ama fıkıh kitaplarında kabul edilebilir bir durum olduğu ifade ediliyor" dedi.

"Ebu Hanife, 'Sultanın sofrasında oturan alimin fetvasına itibar edilmez' der"

Prof. Dr. Hayri Kırbaşoğlu ise söz konusu "icazete" sert tepki gösterdi.

Benzer fetvaları veren ilahiyatçılar için "abdestli kapitalizmin hocaları" diyen Kırbaşoğlu, "O fetvadaki 'kamu yararı' dedikleri fakirin değil parası olanın yararıdır. Kamu zararını, kamu yararı diye yutturmaya çalışıyorlar. Milyarlarca doları arka kapıdan satarak oluşturdukları kamu zararını kapatmaya çalışıyorlar. Güya faizden milyar dolar tasarruf edeceğiz diye kur farkından dolayı 5 trilyon zarar etmenin adı kamu yararı değil kamu zararıdır, daha doğrusu milletin parasının bilgisiz, beceriksiz, ehliyetsiz ve liyakatsiz bir zihniyet yüzünden heba edilmesidir. Din üzerinden bir aldatmaca izliyoruz. 'İcazet' denilen şey medreselerde verilir. Üzerine de besmele de yazılmış. Bunlar, dini istismar amaçlı şovlar. Tüyü bitmemiş yetimin vergileriyle oluşan hazineyi tam takır haline getirdiler. En büyük kamu yararı, saray ulemasının sözlerine itibar etmemektir.  Bir insan bir yerden para alıyorsa onun fetvasının geçerliliği yoktur. Ebu Hanife, 'Sultanın sofrasına oturan alimin sözüne itibar edilmez' der" diye konuştu. 

20 yıl boyunca iktidar tarafından 1 trilyon milyarlar lira faiz ödendiğini hatırlatan Kırbaşoğlu, "Bu ödenen faiz insanlara nakit olarak dağıtılsaydı insanlar zaten kolay bir şekilde geçinecekti. Baştan aşağı bir kandırmacanın içindeyiz" ifadelerini kullandı. 

"Karaman'a göre faiz değil hibe"

Fıkıh profesörü Hayrettin Karaman, Hazine tarafından ödenecek kur farkının faiz olmadığı görüşünde.

Bir katılım bankasının fıkhı danışma kurulunda görev alan Karaman, Yeni Şafak gazetesindeki yazısında şöyle demişti: 

"Bazı hocalar, devletin ödemesinin faiz olduğu kanaatindeler. Ben bu kanaatte değilim, 'devletin ödemesi hibedir' diyorum. Aynı kanaatte olan hocalardan bir kısmının yazdıklarını aşağıda kısmen vereceğim."

Kamuoyunda "Cübbeli Ahmet" olarak bilinen Ahmet Mahmut Ünlü ise mevduattan elde edilen faizin haram olduğunu, katılım bankalarının dağıttığı kar payının zaruri ihtiyaçlar dışında kullanılmaması ve fakirlere verilmesi gerektiğini ancak devlet tarafından verilen kur farkının kullanılabileceğini söylemişti.  

CEVAP:

Günümüzde banka ve diğer bazı finansal kuruluşların altın hesabı aracılığıyla yaptıkları işlemler temelde ikiye ayrılır:

1) Türev nitelikli işlemler: Yani kasada da başka bir yerde de altın bulunmadığı halde, elektronik ortamda veya kâğıt üzerinden kaydi şekilde altın alım ve satımı, hatta fon işletimi yapılmaktadır. Bu tür işlemler fıkhın konuya ilişkin birçok kuralının ihlalini barındırdığından fıkhen caiz değildir.

2) Bizzat altını alıp satmak suretiyle yapılan işlem: Bu da iki şekilde olmaktadır:

Birincisi, bankanın kasasında, -bu kasa ister merkezde isterse şubede olsun fark etmez- belli bir miktar altın bulunur. Banka para yatıran kişiye, yatırdığı paraya karşılık gelen miktarı altın olarak ya hemen teslim eder yahut onun adına açılan hesaba kaydeder. Kişi istediği zaman gidip altını ya bizzat ya da TL veya başka para birimine bozdurarak alır. Bu şekildeki bir işlemde fıkhen sakınca yoktur. Elden alındığında “fiili kabz”, hesaba kayıt şeklinde teslim alındığında ise “hükmi kabz” gerçekleşmiş olur. Altın kişinin hesabına kaydedilmek şartıyla, talep edildiğinde bir veya iki gün gibi bir süre içerisinde teslimi fıkhen mahzur taşımaz. Önemli olan akdin bitirilmiş, bedellerin tarafların hesabına nakledilmiş ve fiilen yatırılmış olmasıdır.

İkincisi, bazı katılım bankaları altın borsasındaki depolarda adlarına belli meblağda külçe halinde altın alıp tutarlar. Talep eden müşterilerine bu depodaki altını satmakta (satın alan kişi adına altın hesabı açarak kaydetmekte), hesaba altın kaydedildikçe depodaki altından o miktardaki kısım düşülmekte ve böylece depodaki altının tükenmesi durumunda yeni bir meblağ alınıp işlemler onun üzerinden devam ettirilmektedir. Bu tür işlemde altınlar külçe halinde olduğundan, depolama, taşıma, bozdurma vb. masraflara katlanmamak, bu masrafları sonuçta müşteriye yansıtmamak için yani ticari nedenlerle küçük meblağlı işlemlerde altın bizzat teslim edilmemektedir. Fakat altını satın alan kişi veya kişiler (örneğin 1 kg. ve katları gibi, bankaya göre değişmekte) belli bir yekûn tutan altını satın alır da bizzat teslimini talep ederlerse bu durumda bahsedilen masraflar yansıtılarak teslim edilmektedir.

Sonuç olarak birinci şıkta (türev nitelikli işlemler) anlatıldığı şekliyle altın ticareti fıkha aykırıdır.

İkinci şıkta (bizzat altını alıp satmak suretiyle yapılan işlem) söz konusu edilen her iki işlem çeşidi de anlatılan şekilde gerçekleştirilmek şartıyla caiz olur. Burada önemli olan, işlemin anlatıldığı gibi gerçekleşip gerçekleşmediğinin net bir şekilde belirlenmesidir.

Bununla ilgili görüntülü cevabımızı aşağıdaki linkten izleyebilirsiniz:

funduszeue.info

Prof. Dr. Servet Bayındır

Etiketler:

• altın hesabı,
• altın hesabı açtırmak caiz mi,
• altın hesabı açtırmak helal mi,
• altın hesabı caiz mi,
• altın hesabı faiz mi,
• altın hesabı helal mi,
• altın hesabına para yatırmak,
• altın hesapları,
• banka aracılığıyla altın alıp satmak,
• bankalardan altın almak,
• bankaların altın hesabı,
• faizli bankalarda altın hesabı açtırmak,
• faizli bankaların altın hesabı,
• finans kurumları ve altın hesabı,
• katılım bankaları ve altın hesabı,
• kaydi altın alım satımı