Yetişkinlerde Sarılık Tedavisi

Kandaki kimyasal bilirubin düzeylerinin neden olduğu sarılık; sarı anlamına gelen Fransızca jaune kelimesinden türetilmiştir. Sarılık kendi başına bir hastalık değil, altta yatan bir hastalık sürecinin görünür bir belirtisidir. Peki, yetişkinlerde sarılık nedir? Belirtileri ve tedavisi ile ilgili bilinmesi gerekenleri haberimizde bulabilirsiniz

funduszeue.info

Yayınlanma: - 07 Ocak Güncellenme:

Hepatit, safra kesesi taşları, orak hücre hastalığı, alkolik karaciğer hastalığı ve tümörler dahil olmak üzere birçok nedene sahip olan sarılık hakkında merak edilen tüm detaylar haberimizde… Yetişkinlerde sarılık nedir? Belirtileri ve tedavisi…

YETİŞKİNLERDE SARILIK NEDİR?

Sarılık, cilt, sklera (gözlerin beyazları) ve mukoza zarlarının sarardığı bir durumdur. Bu sarı renge, sarı-turuncu safra pigmenti olan yüksek bir bilirubin seviyesi neden olur. Safra, karaciğer tarafından salgılanan sıvıdır. Bilirubin, kırmızı kan hücrelerinin parçalanmasından oluşur.

Sarılık, çoğunlukla çok fazla bilirubin üretimine neden olan veya karaciğerin ondan kurtulmasını önleyen altta yatan bir bozukluğun bir sonucu olarak ortaya çıkar. Bunların her ikisi de bilirubinin dokularda birikmesine neden olur.

Sarılığa neden olabilecek altta yatan durumlar şunlardır:

Karaciğerin akut iltihabı: Bu, karaciğerin bilirubini konjuge etme ve salgılama yeteneğini bozarak birikmeye neden olabilir.

Safra kanalının iltihabı: Bu, safranın salgılanmasını ve bilirubinin çıkarılmasını önleyerek sarılıklara neden olabilir.

Safra kanalının tıkanması: Bu, karaciğerin bilirubini atmasını önler.

Hemolitik anemi: Büyük miktarlarda kırmızı kan hücresi parçalandığında bilirubin üretimi artar.

Gilbert sendromu: Bu, enzimlerin safra atılımını işleme yeteneğini bozan kalıtsal bir durumdur.

Kolestaz: Bu, karaciğerden safra akışını keser. Konjuge bilirubin içeren safra, atılacağı yerde karaciğerde kalır.

Sarılığa neden olabilecek daha nadir durumlar şunlardır:

Crigler-Najjar sendromu: Bu, bilirubinin işlenmesinden sorumlu spesifik enzimi bozan kalıtsal bir durumdur.

Dubin-Johnson sendromu: Bu, konjuge bilirubinin karaciğer hücrelerinden salgılanmasını önleyen kalıtsal bir kronik sarılık şeklidir.

Yalancı sarılık: Bu zararsız bir sarılık şeklidir. Cildin sararması fazla bilirubinden değil beta-karoten fazlalığından kaynaklanır. Yalancı sarılık genellikle aşırı miktarlarda havuç, kabak veya kavun yemekten kaynaklanır.

SARILIK BELİRTİLERİ

Bazen kişide sarılık belirtileri olmayabilir ve durum tesadüfen fark edilebilir. Semptomların şiddeti, altta yatan nedenlere ve hastalığın ne kadar hızlı veya yavaş geliştiğine bağlıdır.

Enfeksiyondan kaynaklanan sarılığınız varsa, aşağıdaki belirtilere sahip olabilirsiniz:

– Ateş
– Titreme
– Karın ağrısı
– Grip benzeri belirtiler
– Ten renginde değişiklik
– Koyu renkli idrar ve / veya kil renkli dışkı

Sarılık bir enfeksiyondan kaynaklanmıyorsa, kilo kaybı veya cilt kaşıntısı gibi semptomlarınız olabilir. Sarılık pankreas veya safra yolu kanserlerinden kaynaklanıyorsa, en yaygın semptom karın ağrısıdır. Bazen, varsa karaciğer hastalığı nedeniyle de sarılık olabilir.

Bunlar:

– Kronik hepatit veya karaciğer iltihabı
– Piyoderma gangrenozum (bir tür cilt hastalığı)
– Akut hepatit A, B veya C
– Poliartralji (eklem iltihabı)

SARILIK TEDAVİSİ

Sarılık genellikle yetişkinlerde tedavi gerektirmez (bebeklerde daha ciddi bir sorundur). Sarılık tedavisi, sarılık semptomlarından ziyade nedeni hedefler.

Aşağıdaki tedaviler kullanılır:

Anemiye bağlı sarılık, demir takviyeleri alarak veya daha fazla demir açısından zengin gıdalar yiyerek kandaki demir miktarını artırarak tedavi edilebilir. Demir takviyeleri reçetesiz olarak temin edilebilir.

Hepatite bağlı sarılık, antiviral veya steroid ilaçların kullanılmasını gerektirir.

Doktorlar tıkanıklığın neden olduğu sarılığı tıkanıklığı cerrahi müdahale ile çıkararak tedavi edebilir.

Sarılık bir ilacın kullanımından kaynaklanıyorsa, tedavi alternatif bir ilaca geçmeyi içerir.

Sarılık tedavilerinin bazı komplikasyonları/yan etkileri vardır.

Bunlar:

– Kabızlık
– Şişkinlik
– Karın ağrısı
– Gaz
– Mide bulantısı
– Kusma
– İshaldir

Gripkabızlıknasıl yapılır

Sarılık neden olur?

Sarılık cildin, mukozanın (iç organlarımızın içini örten zar) veya gözlerin sarı renk almasıdır. Bu sarı pigment, kırmızı kan hücrelerinin bir yan ürünü olan bilirubin maddesinden kaynaklanır. Bilirubin, vücudun eski kırmızı kan hücrelerini yenilerken oluşturduğu, sarı bir maddedir. Diyelim vücudunuza bir darbe aldınız ve bir çürük oluştu. İyileşme sürecinde bu çürüğün farklı renkler aldığını görürsünüz. Çürüğün içinde sarı renk olduğu gözünüze çarparsa, bu gördüğünüz bilirubin maddesidir. Normalde her gün kırmızı kan hücrelerinin %1'i emekli olur ve yerlerini yenileri alır. Eskiler karaciğerde işlenir ve atılır. Bu sırada üretilen bilirubinin çoğu dışkıyla vücuttan atılır. Eğer karaciğerin başa çıkabileceğinden çok daha fazla sayıda kan hücresi yıkımı oluyorsa bu durumda vücutta bilirubin (sarı pigmentler) birikmeye başlar. Bu oran gözle görülür bir hal aldığında da ortaya sarılık çıkar.

Sarılık çok fazla sayıda kan hücresinin ömrünü doldurması, karaciğerin aşırı yüklenmesi ya da karaciğerde hasar olması veya bilirubinin karaciğerden safra yoluyla bağırsağa geçişinde sorun olmasından kaynaklanabilir. Pek çok bebek hayata geldiklerinin ilk haftasında sarılık olur. Zorlu doğum süreci çok fazla kırmızı kan hücresinin erkenden emekliye ayrılmasına neden olabilir. Bebeklerin karaciğeri ise sıklıkla bu aşırı yüklemeye karşı hazırlıksızdır. Anne sütünü almadan ve gerçek anlamda kaka yapmaya başlamadan önce, bilirubin daha kolay birikir. Prematüre bebekler arasında sarılık daha yaygındır. Sağlıklı bebekler arasında yaygın olarak rastlanan sarılığa fizyolojik sarılık denir.

Hem bebeklerde hem de yetişkinlerde de ortaya çıkabilen patolojik sarılık ise, nedenine ya da ciddiyetine bağlı olarak sağlık riski oluşturan sarılık türüdür. Kan hastalıkları, kan uyuşmazlığı, genetik sendromlar, hepatit, siroz, diğer karaciğer hastalıkları, safra kanalı tıkanması, enfeksiyon ve kullanılan ilaçlar gibi pek çok farklı nedeni olabilir. Ayrıca fizyolojik sarılığın susuz kalma, erken doğum, zor doğum ya da farklı nedenlerle daha ciddileşmiş haline de patolojik sarılık denilebilir.

Sarılık Belirtileri Nelerdir?

Sarılık bir anda ortaya çıkabilir ya da zaman içinde yavaş yavaş gelişebilir. Genel olarak sarılığın belirtilerini aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:

Gözlerin akı ve cilt sarı bir renk alır. Sarılık ciddi bir seviyedeyse sarı renk kahverengiye çalabilir. Eğer göz akları sarı değilse, cildinizin sarı renk almasının sarılık dışında başka bir nedeni olabilir.

Ağzın içi sarı bir renk alır.

İdrar rengi koyulaşır ya da kahverengi olur.

Dışkının rengi açıktır, kil rengi olur.

Sarılık Tedavisi Nasıl Yapılır?

Bu hastalığın tedavisi, hastalığın oluşumunda altında yatan etmenlere göre ve hastalığın bulunduğu safhaya göre değişiklik göstermektedir. Hastalığın teşhisi sırasında belirlenen hastalığın aşamasına göre doktorunuz tarafından bir takım tedavi yöntemleri geliştirilir. Örnek olarak;

Anemiye bağlı olarak ortaya çıkan bir sarılıkta, tedavi işlemi demir seviyesini arttırmak amacıyla yapılan takviyeler ile gerçekleştirilir. Demir bakımından zengin besinlerin tüketilmesi önerilir.

Hepatit ile ortaya çıkan sarılık hastalığında ise antivirüs ilaçları ve steroid ilaçları verilir.

Oluşan çeşitli tıkanmalarda ise tedavi yöntemi ise ameliyat ile tıkanıklığın açılması yönündedir.

Son olarak da ilaçlardan kaynaklı olarak oluşan sarılık belirtilerinde yine aynı şekilde bu durumu ortadan kaldıracak birtakım ilaç takviyeleri ile hastalık ortadan kaldırılır.

Sarılık ile baş etmenin en önemli yolu bir doktora giderek erken teşhis ile birlikte hastalığın tedavi yollarının belirlenmesi ve tedavi işleminin gerçekleşmesidir. Sonuç olarak belirlenen tedavi yöntemi ile en kısa sürede iyileşmenin sağlanması ön koşuldur. Doktorun verdiği ilaçların dışında herhangi bir takviye reçetesiz ilaç alımından uzak durulması gerekilmektedir. Aksi takdirde çeşitli yan etkiler oluşarak hastalığın çeşitli yan etkilere maruz kalma durumu gerçekleşebilir.