Kamburluğun Giderilmesi Için Egzersizler

ERİŞKİN KİFOZU (KAMBURLUK) 

Doğumdan yaşlılığa kadar omuganın sagital (yandan) dizilimi sürekli değişim içindedir. Doğum esnasında ense bölgesinden kuyruk sokumuna kadar olan tüm omurga, öne doğru eğik durumundayken, ayakta dik durmaya başlamakla beraber, ilk önce bel bölgesinde öne doğru C şekli, ardından sırt bölgesinde ters C şekli oluşmaya başlar. Devamında boyun, sırt, bel ve leğen kemiği olmak üzere birbirini izleyen dört adet ters eğrilik meydana gelir. 

Erişkin Kifozu Nedir? 

Kamburluk adı da verilen erişkin kifozu, sırt bölgesinde omurganın öne doğru eğilmesinde artış meydana gelmesidir. Sırt bölgesinde bulunan omurlarda oluşan açılanma, sınırların üzerine çıkmıştır. 

Rahat pozisyonda yandan çekilen grafilerde normalde T5 (sırt funduszeue.info omur) üst uç plağı ile T12 (sırt inci omur) alt uç plağı arasındaki Cobb açı ölçümü 10 – 40 derecedir. Bu açının 40 dereceden fazla olması kifoz olarak adlandırılır. Yani sırttaki eğrilik normalden daha fazladır. Çeşitli nedenlere bağlı olarak görülse de en iyi bilinen şekli daha çok genç yaşlarda ( yaş) ortaya çıkan ve yapısal olan Scheuermann kifozudur. Nedeni tam olarak bilinmemektedir. 

Yeterli egzersiz yapılmaması, kötü ve yanlış duruş şekilleri kifoz oluşmasına zemin hazırlayabilmektedir. Bazı kişiler daha dik dururken, bazı kişiler ise daha kambur durmaktadır. Bunun en önemli nedeni ise sıklıkla pozisyonel kifoz da dediğimiz yanıltıcı kamburluktur. 

Fizyolojik olarak normal kabul edilen açılanma aralığının, geniş bir aralık göstermesi ( derece arasındadır) ve kişisel, pozisyonel farklılıkların olabilmesi çeşitli yanılgılara neden olabilmektedir. Örneğin 35 derece kifozu olan bir kişinin kamburluğu, kötü duruşuna bağlı olarak 55 dereceye kadar çıkabilmektedir. Buna pozisyonel (postural) kamburluk denmektedir. Genellikle ailelerin çocuklarında gördükleri kamburluk çeşidi de bu şekildedir. Bu fizyolojik sınırlar içerisindeki duruma hiperkifoz da denebilir. Pozisyonel kamburlukta sırtta gözlenen şişkinlik hasta ayaktayken kaybolurken bunlarda omurgada şekil bozukluğu da görülmemektedir. 

Kifoz Neden Olur? 

Genetik olarak da gelişebilen kifozun bilinen sebepleri; 

• Omurganın dış etkenlerle dejenerasyona uğraması 
• Osteoporoz nedeniyle gelişen dejeneratif disk hastalıkları 
• Kaza veya herhangi bir travma sonucu oluşan kırıklar
• Doğumsal gelişen anormalliklere bağlı olarak (miyelomeningosel gibi) 
• Omurga çevresindeki dokularda inflamasyon ve enfeksiyon 
• Tbc gibi omurganın primer enfeksiyonları 
• Nöromusküler hastalıklar 
• Omurgayı etkileyen tümörler 

Erişkin Kifozunun Belirtileri Nelerdir? 

En net belirti öne doğru olan eğikliktir. Kifoz, omuzların yuvarlak olması ve kamburluk dışında genellikle ağrı gibi belirtilere sebep olmaz. Genel belirtiler; 

• Sırt ve omuzda sertlik ve ağrı 
• Bacaklarda sürekli olarak uyuşma ve zayıflama
• Kaslarda aşırı yorgunluk hissi 
• Duruş bozuklukları, dik durmada güçlük çekmek 
• Nefes darlığı ve solunum güçlüğü 
• Omurgada aşırı duyarlılık 

Erişkin Kifozu Nasıl Teşhis Edilir? 

Ailelerin yapabilecekleri basit bir test, olayın ciddiyeti hakkında fikir verebilir. Çocuğunuza dik dur dediğinizde mevcut kamburluğu belirgin olarak düzeliyorsa, bu büyük olasılıkla pozisyonel kamburluktur. Ancak burada dikkat edilmesi gereken nokta, kamburluğun hangi noktadan düzeldiğidir. Eğer en çıkıntılı noktadan düzelme oluyorsa problem yoktur. Böyle değilse profesyonel yardım alınmalıdır. Kifoz hastasına yandan bakıldığında ise baş vücuda göre daha önde izlenir. 

Erişkin kifozu tanısında genellikle şikayet ve belirtiler çarpıcı şekilde ortadadır. Radyolojik testlerle kifoz eğrilik açısı hesaplanır. İleri seviyede kifozu olanlarda akciğer fonksiyon testleri de mutlak suretle yapılmalıdır. Hastada kifozun yarattığı baskı nedeniyle farklı şikayetler mevcutsa ( idrar/dışkı kaçırma vb), mutlaka MR gibi daha ayrıntılı testler uygulanmalıdır. 

Kamburluk Önlenebilir Mi? 

Kamburluğun en sık nedeni kötü duruştur. Bu nedenle altta yatan farklı bir rahatsızlık yoksa, kifoz egzersizi denen birtakım egzersizlerle bireylere yardımcı olunmalıdır. Egzersizler ile karın, göğüs, bacak ve omurga çevresi kaslarının güçlendirilmesi kamburluğu normal sınırlar içine çekecektir. 

Erişkin Kifozu Tedavi Edilebilir Mi? 

Her insanda az da olsa belli oranlarda eğrilik vardır. Bu duruma hiperkifoz da denebilir. Önemli olan saptanan kifoz derecesidir. Ölçümler sonucu 50 derecelere kadar olan kifozlar da düzenli egzersiz, doğru duruş ve doğru duruş teknikleri uygulaması ile belirgin düzelmeler gözlenebilir. Kifoz derecesi 50 derece arasında ise ilaveten kifoz korsesi tavsiye edilir. Daha ileri vakalarda cerrahi konsültasyon alınmalıdır. 

Çok ileri olmayan kamburluk genellikle bel kaslarının zayıflamasıyla ortaya çıkar. Bu kişilerde kifoz egzersizleri uygulanmalı, özellikle ters mekiği de içeren birtakım fizik tedavi egzersizleri profesyoneller eşliğinde uygulanmalıdır. Kamburluk korsesi yine hekim kontrolünde ve belli endikasyonlar dahilinde kullanılmalıdır. Korsenin daha çok hastanın ayakta durduğu ve çalıştığı zamanlarda kullanılması tavsiye edilmektedir.

Halk arasında kamburluk olarak da bilinen Kifoz’u A’dan Z’ye sizler için araştırdık…

Kifoz nedir?

Halk arasındaki kamburluk olarak bilinen Kifoz; aslında doğamızda var olan doğal kamburluğun ilerlemiş halidir. Hepimiz biliriz ki sırtımız biraz kambur; belimiz de biraz çukurdur. Sırtta görülen kamburluk belli bir dereceye kadar doğal kabul edilir. Sırt bölgesi veya sırt bel bileşkesinde görülen bu kamburluk düzeyi 50 derecenin üzerine çıkarsa kifozdan bahsedilebilir. Kifoz sadece kozmetik bir problem gibi görülse de aslında depresyon, okul başarısında düşüş, ebeveynlerle iletişim problemleri, sosyal adaptasyon gibi çok ciddi psikolojik problemleri de beraberinde getirir.

Kifoz ne zaman görülür?

Özellikle ergenlik dönemindeki erkek çocuklarında daha fazla görülen kifozda omurga büyümesi olması gerektiği şekilde olmaz. Omurlarımız dikdörtgen şeklindedir. Bu omurların her tarafından eşit büyümesi sonucu omurga büyümemiz gerçekleşir. Ancak 10 yaş dönemi itibariyle özellikle sırt ve sırtla belin birleşme bölgesinde şekil bozuklukları başlar. Yani omurga sırtımızdan tam büyürken, ön tarafımızdan daha az büyüyerek dikdörtgen değil üçgen şeklini alır. Bu durumda çocuk dik durmayı başaramaz. Bazı sırt ağrıları olabilir. Şekil bozukluğu yaş döneminde belirginleşir ve ne yazık ki yaş civarında doktora gitmeye ihtiyaç duyulur. İşte bu dönemde çocuğun sırtındaki kamburluk görülür hale gelmiştir.

Kifoz tanısı nasıl konulur?

Klinik muayene ve basit bir röntgen incelemesiyle çocuğunuzda görülen kamburluğun kemiksel bozukluk mu yoksa duruş bozukluğu mu olduğu bulunabilir. Burada ailelere çok önemli bir görev düşüyor. Özellikle çocukluk çağında ebeveynlerinizin ‘Çocuğum düzgün dur, kamburun çıkacak’ gibi sözlerine maruz kalmış olabiliriz. Aslında bu yönlendirme doğrudur. Eğer çocuk düzgün durması konusunda uyarıldığında doğru bir duruş alarak bunu koruyabiliyorsa bu kamburluk geçici bir durumdur. Ancak doğru durmaya çalıştığı halde pozisyonunu koruyamayarak eski haline dönüyorsa bunun mutlaka dikkate alınarak bir uzmana başvurulması gerekir. Kifoz, duruş bozukluğudur zamanla düzelir diye dikkate alınmazsa ilerler. Ameliyat dışı yöntemlerle çözülebilecek bir problem; ancak ameliyatla çözülebilir bir problem haline gelir. Dolayısıyla ebeveynlerin çok daha dikkatli olması gerekir.

Nasıl tedavi edilir?

Kamburluk tanısı konulduktan sonra derecesine göre tedavi planı belirlenir. Kamburluk ameliyatsız tedavi yöntemleriyle kontrol altına alınarak düzeltilebilecek durumdaysa; egzersiz, duruş öğretme, kas güçlendirme, karın ve sırt kaslarının güçlendirilmesi, mekik, ters mekik ve şınav hareketlerinin yapılması, bunların gün içerisinde tekrarlanması gibi fizik tedavi uygulamalarının devreye girdiği bir düzenlemeyle hastalık takibe alınır. Ama bütün bu egzersiz ve fizik tedavi hareketleri uygulandığı halde istenilen sonuca ulaşılamıyor ve eğriliğin derecesinde artış devam ediyorsa korse tedavisine başlanır. Korse tedavisi, önemli, zor ve dikkat gerektiren bir tedavidir. Kamburluğun yeri ve derecesine uygun korse, korse teknisyeni ve omurga cerrahının ortak çalışmasıyla belirlenerek kişiye özel tasarlanır. Bu korselerin kamburluğun derecesine göre, iskelet büyümesi tamamlanana kadar saat aralıksız takılması gerekebilir. Kişiye özel ve uygun koşullarda kullanılan bir korse hastalığı ameliyata gerek olmadan düzeltebilir. Ancak korseye rağmen düzelmeyen bir kamburluk söz konusuysa cerrahi müdahale gerekir. Ülkemizde ne yazık ki kifoz, duruş bozukluğudur geçer gibi yanlış bir algıyla değerlendirildiği için hastalar genellikle yaş civarında kamburluk gözle görülür hale geldiğinde doktora gitmeye ihtiyaç duyarlar. Dolayısıyla ameliyat bu tür hastalıklarda yaş döneminde olur. Dileğimiz ameliyata gerek olmayan bir dönemde kifozu yakalayabilirsek ameliyat dışı tedavi yöntemleriyle gerekli tedaviyi yapmaktır. Günümüzde gelişen anestezi teknikleri ve yoğun bakım üniteleriyle, ameliyatlardaki komplikasyon riski %2’lerin altına düşmüştür. Ameliyat sonrası hareketlilik, kamburluğun derecesi ve bulunduğu bölgeye göre değişir. Omurganın vida yerleştirilen bölümünde hareket iptal edilmiş olduğu için kifoz ameliyatı ne kadar erken dönemde yapılırsa hareket serbestliği de o kadar sağlanmış olur. Mümkün olan en kısa mesafeyi içerecek şekilde ameliyat yapılarak hastanın hareket alanı kısıtlanmamaya çalışılır. Ameliyattan bir gün sonra hasta kaldırılarak yürütülür ve gün geçtikçe hareketi artırılır. Kullanılan vidalar çok kuvvetli olduğu için çok nadir vakalar hariç korse kullanılmaz. Hasta, yüzme, bisiklet gibi sportif faaliyetlere ay içerisinde başlayabilir.

Kifoz tedavi edilmezse nelere neden olabilir?

Kifoz zamanında müdahale edilmediğinde sadece bel ve sırt bölgesini değil; iç organları da olumsuz etkileyen bir hastalıktır. Kifoz hastası olup gerekli tedaviyi görmeyen kişilerde yaş ilerledikçe göğüs kafesi deforme olarak kalp ve akciğerleri sıkıştırmaya başlar. Yeterli oksijen alışverişini engelleyerek kalbin kanı pompalama hızını da yavaşlatır ve bütün organları olumsuz etkilemeye başlar. Kifoz bel bölgesindeki çukurluğu da artırdığı için ilerledikçe belin esnekliğini azaltarak; bel fıtığı, sırt fıtığı, omurgayı dik tutan kaslarda kas ağrıları, kireçlenmelere de zemin hazırlar.

Çocuklarımızı kifozdan korumak mümkün mü?

Çocuklarımızın sırtına yüklediğimiz yükler kifozun direkt nedeni değildir; ancak kifoz oluşumu ve gelişimini hızlandırır unutmayın! Bunun için;

• Çocuğunuzun kendi ağırlığının %’unu ( kg) geçmeyen sırt çantaları kullanmasına dikkat edin.
• Çantasını sırtının orta kısmında taşımasını sağlayın.
• Çanta askılarını sırt bölgesinin aşağısına inmeyecek şekilde ayarlayın.
• Çantaları tek omzunda değil; çift omzunda, desteğini sırtının ortasına gelecek şekilde takması konusunda uyarın.
• Dik durmasını sağlamak için evdeki çalışma ortamını düzenleyin. Yaş ve gelişimine uygun bir çalışma masası ve sırt desteği olan sandalye seçin.
• Masa başında çalıştığı sürede doğru pozisyonda oturduğundan emin olun.
• Ders çalıştığı süre boyunca dakikada bir mola vererek esneme, gerinme gibi egzersizler yapmasını sağlayın.