Doğalgaz zehirlenmesi karbonmonoksit zehirlenmesi olarak da adlandırılır. Çünkü doğalgaz gibi fosil kaynaklı yakıtlar (petrol, kömür) yandıklarında karbonmonoksit açığa çıkarır.
Karbonmonoksit kokususuz, tatsız, havadan hafif bir gazdır ve solunduğunda tahrişe yol açmaz. Karbonmonoksitin bu özelliklerinden dolayı ortama yayıldığını fark etmek oldukça zordur ve bu gaz ortamdaki kişileri sinsice ölüme götürür.
Karbonmonoksit zehirlenmesi belirtileri soğuk algınlığı veya gıda zehirlenmesi ile karışabilir.
Her soluk aldığımızda akciğerlerimize ulaşan havadaki oksijen; kırmızı kan hücrelerinde bulunan, hemoglobin denilen ve oksijeni taşıyan moleküllere bağlanır.
Hemoglobin oksijeni vücuttaki tüm hücrelere yayar ve karşılığında karbondioksiti alarak onu akciğer taşır. Akciğerde soluk verilmesiyle dışarıya karbondoksit salınmış olunur. Bu döngü canlılığın sürdürülmesi için hayat boyu gereklidir.
Karbonmonoksitin bu kadar ölümcül olmasının nedeni hemoglobinlere oksijenden daha yüksek ilgi (afinite) ile bağlanıyor ve hemoglobinleri oksijenden daha zor bırakıyor olmasıdır.
Her karbonmonoksit solunduğunda vücuttaki oksijen taşımaya hazır hemoglobinler azalır ve karbonmonoksitle bağlanmış hemoglobinler yaklaşık yüzde 60 civarına geldiğinde kişinin ölümü gerçekleşir.
Karbonmonoksit zehirlenmesi herkes için ölümcül olmakla beraber çocuklar, hamileler, yaşlılar ve kronik hastalığı olan kişiler karbonmonoksit zehirlenmesine karşı daha savunmasızdır.
Doğalgaz zehirlenmesi belirtileri aşağıda sıralanmıştır.
Karbonmonoksit zehirlenmesi özellikle uyuyan yada alkol gibi bilinç durumunu değiştiren maddeler alan kişiler için tehlikelidir. Bu kişilerde geri döndürülemeyen beyin hasarı olmadan önce bir problem olduğunu fark etmek oldukça güçtür.
Karbonmonoksite maruz kalmak özellikle aşağıda sıralanan gruptaki kişiler için tehlikelidir.
Karbonmonoksitin hemoglobinlere bağlanma isteği oksijenden daha fazla olduğu için solunana havada yüksek oranda karbonmonoksit bulunuyorsa bir süre sonra dolaşımdaki oksijen miktarı azalır ve bu durum hücre ve organ hasarına neden olur.
Birçok benzin yakan cihaz ve motorlar karbonmonoksit üretir. Bu cihazların ürettiği karbonmonoksit miktarı aslında o kadar önemli değildir. Önemli olan cihazın veya motorun kapalı bir ortamda çalışıyor olup olmadığıdır.
Garajda araba motorunu uzun süre çalıştırmak, kapalı alanda mangal yapmak, kışın ısınmak için kullanılan doğalgaz cihazının bakımsız kalması sonucu karbonmonoksitin evin içine dolması gibi durumlar solunan havanın ciddi oranda karbonmonoksitle dolmasına sebep olur.
Aynı zamanda yangın çıktığında yangın dumanını solumak da zehirlenmeye sebep olur.
Eğer herhangi bir kaynaktan ortama karbonmonoksit salınımı olduğu biliniyor ve bu ortamda bulunan kişilerde mide bulantısı, kusma, baş dönmesi, uyuşukluk ve bilinç kapanması gibi doğalgaz zehirlenmesi belirtileri bulunuyorsa doğalgaz zehirlenmesinden şüphelenilir.
Zaman kaybetmeden ambulans çağırılmalıdır. Hastaneye ulaştığınızda doğalgaz zehirlenmesi ön tanısını kesinleştirmek için kişiye kan testi yapılır.
Hem fiziksel muayene hem de kan testleriyle doğalgaz zehirlenmesi teşhisi konulur. Ayrıca oksijenli tedavi verilmesiyle kliniğin düzelmesi tanıyı güçlendirir niteliktedir.
Doğalgaz zehirlenmesinde zaman kaybetmeden acil müdahalede bulunmak ve tedaviye başlamak kişinin hayatını kurtarır. Doğalgaz zehirlenmesinde izlenilmesi gereken yol aşağıda sıralanmıştır.
Karbonmonoksite maruz kalma derecesine ve süresine bağlı olarak doğalgaz zehirlenmesi tedavi edilmezse aşağıda sıralanan problemlere yol açar.
Doğalgaz zehirlenmesi durumunda daha fazla karbonmonoksite maruz kalmamak için ve olası bir patlama ihtimalinden kaçınmak için ortamdan uzaklaşmak iyi gelir. Bulunulan ortamı havalandırmak da daha fazla oksijen alınması açısından önemlidir.
Doğalgaz zehirlenmelerinde her saniyenin önemi vardır. Bu nedenle zaman kaybedilmeden 112 aranarak tedaviye ulaşmak hayati önem taşımaktadır.
Eğer kişiden nabız alınamıyor ve kişi cevap vermiyorsa kalp masajına başlamak ve kişide kan dolaşımını sağlamak beyin gibi hayati organlara verilen hasarın derecesini azaltabilir.
Bu nedenle eğer gerekliyse ambulans gelene kadar acil müdahalede bulunmak kişinin hayatta kalma olasılığını artırmaktadır.
Zehirlenmenin gerçekleştiği ortamda bulunmak daha fazla karbonmonoksite maruz kalmanıza yol açar ve doğalgaz zehirlenmesine iyi gelmez.
Solunan havadaki karbonmonoksitin vücuttaki kırmızı kan hücrelerine bağlanma oranı aynı ortamda kaldıkça artar bu durum geri dönülmesi zor sonuçlara yol açarak kişinin ölümüne sebep olabilir.
Doğalgaz zehirlenmesinde özel olarak kullanılan bir ilaç yoktur. Hastaya oksijen tedavisi uygulanarak doku ve organlara oksijen taşınması hızlandırılmaya çalışılır.
Bunun için aşağıda bahsedilenler uygulanır.
Hamilelerde karbonmonoksit plasentayı (anne ve bebek arasındaki kan ve madde geçişini sağlayan bağ) geçerek bebeğe ulaşabilir. Hamileler doğalgaz zehirlenmesi yaşadığında karbonmonoksit hemen bebeğin kanına geçmez.
Fakat karbonmonoksit bebeğin kanına geçtiği zaman temizlenmesi yetişkin bireylerden daha uzun sürmektedir. Çünkü anne karnındaki bebeklerde bulunan hemoglobin yapısı yetişkinlerde bulunan hemoglobinden farklıdır ve karbonmonoksite daha yüksek istekle bağlanmaktadır. (Hemoglobin tipi fetüslerde hemoglobin F olarak adlandırılır).
Hamilelerde görülen doğalgaz zehirlenmesi bebeğe zarar verebilir. Bu zararların arasında prematüre doğum, anne karnında bebek ölümü, nörolojik problemler ve beyin hasarı vardır.
Fakat yapılan bazı çalışmalarda karbonmonoksit zehirlenmesi eğer annenin bilincini kapatacak derecede şiddetliyse bebekte bu zararlara yol açtığının bulunduğunu belirtmek gereklidir.
Sigara içmek de hamile bireyin kanındaki karbonmonoksit seviyelerini artırmaktadır. Sigaranın saymakla bitmeyen anneye, bebeğe ve içen kişinin etrafındakilere birçok zararı vardır.
Karbonmonoksitin anne kanında artması demek bebeğe ulaşan oksijen miktarının azalması anlamına gelir. Bu durum bebeğin gelişimine birçok zarar verir ve ciddi problemlere yol açabilir.
Doğalgaz zehirlenmesi acil bir durumdur. Eğer sizde karbonmonoksit zehirlenmesi belirtileri olduğunu düşünüyorsanız derhal acil servise başvurmalısınız. Hamilelerde doğalgaz zehirlenmesi tedavisi hamile olmayan kişilerle aynıdır. Tedavide oksijen verilmektedir.
Çocuklar ve bebekler yetişkinlere göre doğalgaz zehirlenmesine karşı daha savunmasızdır. Bunun sebebi metabolizma hızlarının yetişkinlerden daha yüksek olmasıdır.
Kronik akciğer hastalığı veya kan hastalığı olan çocuklar (örneğin, anemi) karbonmonoksit maruziyetine daha düşük seviyelerde olsa bile sağlıklı yetişkinlere göre daha hassastırlar. Karbonmonoksit zehirlenmesi belirtileri değişkenlik gösterir ve spesifik değildir.
Karbonmonoksit zehirlenmesi yaygın belirtileri arasında baş ağrısı, uyuşukluk, güçsüzlük, kusma, mide bulantısı, göğüs ağrısı ve mental durumda değişiklikler vardır.
Karbonmonoksit zehirlenmesinin ciddi olduğunu gösteren belirtilerise şunlardır: nefes alamama, baş ağrısı, kusma, göğüs ağrısı, irritabilite, ataksi (kontrol edilemeyen kas hareketleri), değişmiş mental durum, nörolojik belirtiler, bilinç kaybı, koma ve ölüm.
Çocuk ve bebeklerde karbonmonoksit zehirlenmesi tedavisi oksijen verilmesi, kalp aritmileri için hastanın izlenmesi ve ciddi durumlarda mekanik ventilasyon yapılması şeklindedir.
Tedavi için hiperbarik oksijen uygun görülebilir. Bunun için bir toksikolojist veya pediatrik kritik bakım uzmanından yardım istenmelidir.
Eğer kendinizde veya çevrenizdeki kişilerden birinde baş ağrısı, baş dönmesi, bulantı, kusma ve bilinç bulanıklığı gibi karbonmonoksit zehirlenmesi belirtileri olduğunu düşünüyor ve doğalgaz zehirlenmesi olduğundan şüpheleniyorsanız acilen 112’yi tuşlayarak bir ambulans çağırmalı ve bulunduğunuz ortamdan uzak olmalısınız (ortamda durmak karbonmonoksite daha fazla maruz kalmanıza yol açarak ciddi sonuçlara yol açar).
Ambulans veAcil Serviste ilk müdahaleler yapılacak ve tedaviniz planlanacaktır.
Soğuk hava dalgasıyla kar yağışının giderek daha fazla görülmeye başladığı ülkemizde gece ve gündüz sıcaklıkları arasındaki farklar artmaya ve özellikle akşamları daha çok soba yakılmaya başlandı. Sobaların yanlış kullanımı nedeniyle, gazetelerin 3. Sayfalarında karbonmonoksit zehirlenmesi haberleri de, ne yazık ki daha sık görülür hale geldi.
Hisar Intercontinental Hospital Klinik Laboratuvarlar Bölüm Başkanı Prof. Dr. Bekir Sami Uyanık ile A’dan Z’ye karbonmonoksit zehirlenmesini konuştuk…
Bir karbon ve bir oksijen atomundan oluşan, zehirli bir gaz olan karbonmonoksit (CO), doğal gaz, tüp gazı, gaz yağı, benzin, kömür ve odun gibi yakıtların yanması ya da tam olarak yanmaması sonucu oluşur. Duman içinde yoğun olarak bulunmakla birlikte, gazın kendisinin, havadan hafif, kokusuz, tatsız, renksiz olması ve tahriş edici olmaması nedeniyle fark edilmediğinden “sessiz katil veya sinsi düşman” denilir. Yapısında karbon içeren yakıtların, havalandırması az olan yerlerde yanmasıyla, maden ocaklarında, garaj veya benzeri yerlerde egzoz dumanına bağlı olarak, tüp gaz ve şofben kullanılan yerlerde, lodos rüzgarları zamanında sobadan çıkan dumanlarla, yangınlarda diğer toksik gazlarla birlikte, karbonmonoksit zehirlenmesi çok sık görülür.
Karbonmonoksit (CO) gazı, solunduktan sonra akciğerlerden kana geçerek, alyuvar dediğimiz, kırmızı kan hücrelerinin içerisinde bulunan ve dokulara oksijen taşıyan hemoglobine oksijenden ortalama 200 kat daha hızlı ve çok sıkı bağlanarak karboksihemoglobin (COHb) oluşturur. Normalde havadaki oksijenleri oksihemoglobin şeklinde, hücrelere taşıyan alyuvarlar, karbon monoksit gazına maruz kaldığımız süre boyunca, yeterince oksijen taşıyamadığından, hücreler ölmeye başlar ve özellikle beyin başta olmak üzere, kalp ve diğer organlar fonksiyon göremez duruma gelir. Hücre ölümlerinin ilk etkisi beyinde görüldüğünden, vücudun ilk tepkisi baş dönmesi ile baş ağrısıdır. Karbonmonoksit gazının yoğunluğu ve süresi zehirlenmede önemli olup, belirli bir seviyeden sonra hastaya, acil müdahale edilse bile, beyin hücrelerinde ölüm gerçekleşeceğinden geri dönüşü olmayan hasarlar oluşabilir.
Karbonmonoksit gazına maruz kaldığımızda, kandaki hemoglobinin %20’si karboksihemoglobine dönüştüğünde, baş dönmesi ve baş ağrısı ile başlayan ilk belirtiler, sinyaller görülür, oran %50’ye çıktığında bilinç kaybı, %60-70 civarında ise ölüm gerçekleşir.
Karbonmonoksit zehirlenmesinin tedavisi, hastanın klinik durumuna ve kandaki ‘karboksi hemoglobin (COHb) miktarına göre yürütülür. Hastalara, oksijen ve serum takıldıktan sonra, hayati durumu kontrol altına alınıp, kalp, akciğer ve beyin fonksiyonları değerlendirilir. Karbonmonoksit zehirlenmesi şüphesi olan veya teşhisi konulan her hastaya, hızla yüksek dozda (tercihen %100) oksijen tedavisi başlanmalıdır.
Ağır karbonmonoksit zehirlenmesinde, karboksihemoglobin düzeyi % 40’dan fazla, kalp-dolaşım sistemi ve nörolojik bozuklukları fazla olduğundan, yaklaşık 4 saatlik %100 oksijen tedavisine rağmen düzelmezse, ‘hiperbarik oksijen tedavisine gerek vardır.
Zehirlenme ve diyabet, felç, yanıklar gibi birçok hastalıkta hayat kurtaran, hasarı azaltan, kalıcı hasar oluşumunun önlenmesinde de önemli yeri olan tedavi işlemidir. Hiperbarik Oksijen Tedavisi (HBOT), tümüyle basınç odasına giren hastaya, 1 atmosferden (deniz seviyesi) yüksek basınçlarda (genellikle 2-3 atmosfer), maske, endotrakeal tüp veya özel başlıklarla aralıklı olarak %100 oksijen solutularak uygulanan bir tedavi şeklidir. Basınç altında, belirli bir hacim içinde, çok daha fazla oksijen molekülleri olduğundan, yani kanda çok daha fazla çözünmüş hiperbarik oksijenle, hasar görmüş hipoksik hücrelere oksijen sağlanır. Böylece hemoglobine çok sıkı olarak bağlanmış karbon monoksit molekülünden kurtulmak mümkün olabilir.
Karbonmonoksit zehirlenmesi belirtileri her şeyden önce nefes alamama ve solunum yolu problemleridir. Sobadan çıkan zehirli gaz, kişinin nefes alamamasına neden olur. Karbonmonoksit zehirlenmesi kaç saatte belli olur sorusunun cevabı bulunarak çok daha bilinçli şekilde zehirlenme olayına müdahale edilebilir. Gerekli bilinçlenme ile zehirlenmeden kaynaklı ölüm oranları azaltılabilir. Soba zehirlenmesi nasıl önlenir araştırması yazımızın devamında. İşte soba ve doğalgaz zehirlenmeleri konu anlatımı ile konunun detayları.
Karbonmonoksit zehirlenmesine maruz kalmış kişilerin kanındaki hemoglobin maddesinin % 20'si karboksihemoglobine dönüşür. Bu da zehirlenmeye neden olur. Söz konusu zehirlenmenin birçok belirtisi görülebilir. Genel olarak hissedilen belirtiler şunlardır.
• Baş dönmesi ve baş ağrısı
• Bilinç kaybı
• Kusma
• Halsizlik
Karbonmonoksit zehirlenmesi belirtileri görüldüğü anda en yakın sağlık kuruluşuna müracaat etmek gerekir. Belirtilerin ileri boyutlarda olması durumunda zehirlenme ölümle sonuçlanabilir.
Karbonmonoksit zehirlenmesi yaklaşık 2 saat sonunda belli olur. 2 saat boyunca karbonmonoksit soluyan kişiler, ölümle sonuçlanacak zehirlenmeye maruz kalabilirler.
Karbonmonoksit (CO) zehirli bir gazdır. Tüp gaz, doğalgaz, benzin, gaz yağı, odun ve kömür gibi yakıtların tam olarak yanamaması neticesinde CO gazı açığa çıkar. Bu da ortamda yoğun şekilde duman oluşmasına neden olur. Gazın havadan hafif, renksiz ve kokusuz olması nedeniyle ilk etapta hissedilemez. Bu nedenle CO gazına sinsi düşman ya da sessiz katil adı verilir.
Soba Zehirlenmesi Nasıl Önlenir?
Soba zehirlenmesi ile her yıl birçok haber duyulur. Bu olayın büyük bir kısmı insanların konu ile ilgili tedbir almaması neticesinde gerçekleşir. Alınacak basit tedbirler ile karbonmonoksit zehirlenmesinin önüne geçilebilir. Bu kapsamda aşağıdaki tedbirleri alabilirsiniz.
• Gece yatmadan önce sobaya herhangi bir yakıt atmayın.
• Gece en son sobaya attığınız yakıtın üzerinden 2 saat geçmiş olmalıdır.
• Lodos olan günlerde gece saatlerinde sobayı yakmayın.
• Sobanın baca havalandırmasının her zaman temiz olmasını sağlayın.
Yukarıdaki tedbirleri aldığınız sürece karbonmonoksit zehirlenmesi ölümcül sonuçlara ulaşmayacaktır. Karbonmonoksit zehirlenmesi genellikle gece şartlarında gerçekleşir. Çünkü insanlar sobada yanmamış ya da tam yanmamış malzemeler olduğunu gece saatlerinde hissetmezler. Bu da sobadaki olumsuzluğu fark etmemesine neden olur.
Alınacak tedbirler de genellikle gece saatleri ile ilgilidir. Konu ile ilgili medyaya yansıyan haberlerden de takip edildiği üzere, karbonmonoksit zehirlenmesinden kaynaklı olarak sabah kalktıklarında ölü olarak bulunan kişilere rastlanır. Kandaki oksijen azaldığı için zehirlenme meydana gelir ve kısa süre içerisinde müdahale edilmediğinde ölümcül vakalarla karşılaşılır.
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası