Rabbinizin Nimetlerini Saymakla Bitiremezsiniz

وَإِن تَعُدُّوا۟ نِعْمَةَ ٱللَّهِ لَا تُحْصُوهَآ ۗ إِنَّ ٱللَّهَ لَغَفُورٌ رَّحِيمٌ

Ve in teuddû ni’metallâhi lâ tuhsûhâ, innallâhe le gafûrun rahîm(rahîmun).

Hâlbuki Allah’ın nimetini saymaya kalksanız onu sayamazsınız. Şüphesiz Allah, çok bağışlayandır, çok merhamet edendir.

• sayamazsınız
• ح ص ي
• تُحْصُوهَا

• çok bağışlayandır
• غ ف ر
• لَغَفُورٌ

• çok esirgeyendir
• ر ح م
• رَحِيمٌ

• Diyanet İşleri Başkanlığı: Hâlbuki Allah’ın nimetini saymaya kalksanız onu sayamazsınız. Şüphesiz Allah, çok bağışlayandır, çok merhamet edendir.
• Diyanet Vakfı: Allah´ın nimetini saymaya kalksanız, onu sayamazsınız. Hakikaten Allah çok bağışlayan, pek esirgeyendir.
• Elmalılı Hamdi Yazır (Sadeleştirilmiş): Oysa Allah´ın nimetlerini saymak isteseniz, sayamazsınız. Herhalde O, çok bağışlayan, çok merhamet edendir.
• Elmalılı Hamdi Yazır: Halbuki Allah´ın nimetlerini teker teker saymaya kalkışsanız, onları sayamazsınız. Muhakkak ki Allah çok bağışlayıcıdır, çok merhametlidir.
• Ali Fikri Yavuz: Halbuki Allah’ın nimetini teker teker saymaya kalkışsanız, icmalen bile sayamazsınız. Muhakkak ki Allah Gafûr’dur, Rahîm’dir.
• Elmalılı Hamdi Yazır (Orijinal): Halbuki Allahın ni´metini saysanız ihsâ edemezsiniz, her halde Allah çok gafûr, çok rahîmdir
• Fizilal-il Kuran: Eğer Allah´ın nimetlerini sayacak olursanız bitiremezsiniz. Hiç kuşkusuz Allah bağışlayıcıdır, merhametlidir.
• Hasan Basri Çantay: Allahın ni´metini birer birer saysanız (bu, ne mümkin? Onu) icmal suretiyle bile sayamazsınız. Şeksiz şübhesiz Allah çok yarlığayıcı, çok esirgeyicidir.
• İbni Kesir: Allah´ın nimetini sayacak olursanız; bitiremezsiniz. Muhakkak ki Allah; Gafur´dur, Rahim´dir.
• Ömer Nasuhi Bilmen: Ve eğer Allah´ın nîmetini sayacak olsanız, onu tamamen sayamazsınız. Şüphe yok ki, Allah Teâlâ çok yarlığayıcıdır, çok merhametlidir.
• Tefhim-ul Kuran: Eğer Allah´ın nimetini saymaya kalkışacak olursanız, onu bir genelleme yaparak bile sayamazsınız. Gerçekten Allah, bağışlayandır, esirgeyendir.

► O (Rab ki) yeryüzünü sizin için bir döşek, gökyüzünü de tavan kıldı. Gökten su indirdi ve onunla size rızık olarak (çeşitli) ürünler çıkardı. (Öyleyse bütün bu gerçekleri ikrar edip) bildiğiniz hâlde Allah’a eş/ortak/denk koşmayın. (2/Bakara 22)

► Calut ve ordusuyla karşı karşıya geldiklerinde: “Rabbimiz, üzerimize sabır yağdır, ayaklarımızı sabit kıl ve kâfir topluluğa karşı bize yardım et.” demişlerdi. (2/Bakara )

► Allah’ın izniyle (Calut ve ordusunu) bozguna uğrattılar. Davud, Calut’u öldürdü. Allah ona yöneticilik ve hikmet verdi ve ona dilediğini öğretti. Şayet Allah insanların bir kısmını diğer bir kısmı ile (tarih sahnesinden silip) savmasaydı, yeryüzünde düzensizlik/kaos/bozgun olurdu. Fakat Allah, âlemler üzerinde büyük bir lütuf ve ihsan sahibidir. (2/Bakara )

► Müminlerden (savaştan geri kalmasını meşrulaştıracak) özrü olmaksızın oturanlarla Allah yolunda malları ve canlarıyla cihad edenler eşit değildir. Allah, malları ve canlarıyla cihad edenleri, oturanlara derece bakımından üstün kılmıştır. (Bununla beraber) Allah hepsine güzellik vadetmiştir. Allah, mücahidleri oturanlara büyük bir ecirle üstün kılmıştır. (4/Nisâ 95)

► (Bu büyük ecir) Allah’tan dereceler, bağışlanma ve rahmettir. Allah (günahları bağışlayan, örten ve günahların kötü akıbetinden kulu koruyan) Ğafûr, (kullarına karşı merhametli olan) Rahîm’dir. (4/Nisâ 96)

► Melekler, nefislerine zulmedenlerin canını aldığında: “Nerede idiniz/hangi saftaydınız?” derler. Derler ki: “Biz yeryüzünde (müşriklerin safında yer almak zorunda olan, çaresiz) mustazaflardık.” (Melekler:) “Allah’ın arzı geniş değil miydi? Hicret etseydiniz ya!” derler. Bunların barınağı cehennemdir. Ne kötü bir yataktır o! (4/Nisâ 97)

► Erkek, kadın ve çocuklardan mustazaf olup da (hicrete) hiçbir çare bulamayan ve yol bilmeyenler müstesna. (4/Nisâ 98)

► Bunları Allah’ın affetmesi umulur. Allah (günahları affeden) Afuv, (günahları bağışlayan, örten ve günahların kötü akıbetinden kulu koruyan) Ğafûr’dur. (4/Nisâ 99)

► Şayet Allah’ın lütfu ve rahmeti senin üzerine olmasaydı, onlardan bir grup seni saptırmayı arzuluyordu. Onlar sadece kendilerini saptırıyorlar ve sana hiçbir zarar da veremezler. Allah, sana Kitab’ı ve hikmeti indirdi ve sana bilmediklerini öğretti. Allah’ın senin üzerindeki lütuf ve ihsanı çok büyüktür. (4/Nisâ )

► O (münafıklar) ki sizin durumunuzu gözetlerler. Size Allah’tan bir yardım gelecek olsa: “Sizinle beraber değil miydik?” derler. Kâfirlerin (zaferden) bir payı olacak olsa (bu sefer onlara:) “Size dostluk edip, müminlerden korumadık mı?” derler. Allah Kıyamet Günü'nde aranızda hükmedecektir. Allah, müminlerin aleyhine kâfirlere yol vermeyecektir. (Siz de onları dost edinip başınıza yönetici atayarak, imamlık, nikâh gibi konularda velayet yetkisi vererek, sizinle ilgili söz sahibi ve yetkili olmalarına müsaade etmeyin.) (4/Nisâ )

► De ki: “Görüşünüz nedir? (Söylesenize!) Şayet Allah kulaklarınızı ve gözlerinizi alıp kalplerinizi mühürleyecek olsa, Allah’ın dışında onu size (geri) getirecek ilah kimdir?” Bak, ayetleri nasıl da farklı şekillerde açıklıyoruz. Sonra onlar yine de (ayetlerimizden) yüz çeviriyorlar. (6/En'âm 46)

► Andolsun ki, sizi yeryüzünde yerleşik kıldık ve orada size (geçiminizi sağlayacağınız) geçimlikler verdik. Ne kadar da az şükrediyorsunuz! (7/A'râf 10)

► Ey Âdemoğulları! Şüphesiz size avretinizi örtecek ve kendisiyle süsleneceğiniz elbise indirdik. Asıl hayırlı olansa takva elbisesidir. (Dışınızı elbiseyle süslediğiniz gibi kalbinizi de takvayla süsleyiniz. Bu, daha hayırlıdır.) Bu (nimetler), düşünüp öğüt alsınlar diye Allah’ın ayetlerindendir. (7/A'râf 26)

► “İçinizden bir adama sizi uyarması için Rabbinizden bir zikir/hatırlatma gelmesine mi şaşırdınız? Hatırlayın! Hani (Allah) sizleri Nuh Kavmi'nden sonra halifeler kılmış ve (boy, pos, güç ve kuvvet vererek) yaratılışta genişlik ihsan etmişti. Allah’ın nimetlerini hatırlayın ki kurtuluşa eresiniz.” (7/A'râf 69)

► “Hatırlayın! Hani (Allah) Âd Kavmi'nden sonra sizleri halifeler kılmış ve sizi yeryüzüne yerleştirmişti. Ovalarında saraylar inşa ediyor, dağlarından evler yontuyordunuz. Allah’ın nimetlerini hatırlayın ve bozgunculuk yaparak karışıklık/düzensizlik/taşkınlık çıkarmayın.” (7/A'râf 74)

► “(Allah’ın yolunun) çarpık/eğri olmasını isteyerek ve O’na iman edenleri Allah’ın yolundan alıkoymak için tehditler savurarak her yolun başına oturmayın. Hatırlayın! Siz az iken sizi çoğalttı. Bozguncuların akıbetinin nasıl olduğuna bir bakın.” (7/A'râf 86)

► Sizi karada ve denizde gezdiren O’dur. Hatta sizler gemide olduğunuz ve hoş bir rüzgârın (gemidekileri) sürüklediği, onların da bu duruma sevindiği bir sırada, şiddetli bir rüzgâr gelir çatar ve her yönden dalgalar üzerlerine hücum eder de çepeçevre kuşatıldıklarını düşünürler. (İşte o zaman) dini Allah’a halis kılarak (hiçbir şeyi ortak koşmadan yalnızca) Allah’a dua ederler. “Şayet bizi bundan kurtarırsan, muhakkak ki şükredenlerden olacağız.” (derler.) (10/Yûnus 22)

► De ki: “Sizin (Allah’a) ortak koştuklarınız içinde hakka iletebilecek var mı?” De ki: “Allah’tır hakka ileten.” Hakka ileten (Allah mı) uyulmaya daha hak sahibidir, yoksa kendisine yol gösterilmedikçe doğruyu bulamayan (putlar ve onlar adına konuşan din bezirganları) mı? Ne oluyor size, nasıl hüküm veriyorsunuz? (10/Yûnus 35)

► “Ey insanlar! Şüphesiz ki size, Rabbinizden bir öğüt, sinelerde olan (manevi hastalıklara) şifa, müminler için de hidayet ve rahmet olan (bir Kitap geldi).” (10/Yûnus 57)

► De ki: “Allah’ın lütfu ve rahmetiyle, (evet) yalnızca bunlarla sevinsinler. O, onların biriktirdiklerinden daha hayırlıdır.” (10/Yûnus 58)

► De ki: “Allah’ın size indirdiği ve sizin bir kısmına haram bir kısmına helal dediğiniz rızık (hakkında) görüşünüz nedir? (Söylesenize!)” De ki: “Allah mı size izin verdi yoksa Allah’a iftirada mı bulunuyorsunuz?” (10/Yûnus 59)

► Allah’a yalan uydurarak iftira edenlerin kıyamete dair beklentileri nedir? (Nasıl bir azabın onları beklediğini biliyorlar mı?) Şüphesiz ki Allah, insanlar üzerinde lütuf/ihsan sahibidir. Fakat insanların çoğu (yine de) şükretmezler. (10/Yûnus 60)

► Sükûnete eresiniz/dinlenesiniz diye geceyi, (işlerinizi göresiniz diye) gündüzü aydınlatıcı kılan O’dur. Şüphesiz ki bunda, işiten bir topluluk için ayetler vardır. (10/Yûnus 67)

► Semud’a da kardeşleri Salih’i (gönderdik). Demişti ki: “Ey kavmim! Allah’a ibadet/kulluk edin! Sizin O’ndan başka (ibadeti hak eden) hiçbir ilahınız yoktur. Sizi yerden (topraktan) yaratan ve orayı imar edip, orada ömür süresiniz diye (sizi var eden) O’dur. (Öyleyse) O’ndan bağışlanma dileyin, sonra O’na tevbe edin. Şüphesiz ki Rabbim, (kullarına en yakın olan) Karib ve (dualara ve isteklere icabet eden) Mucîb’dir.” (11/Hûd 61)

► “Babalarım olan İbrahim, İshak ve Yakub’un dinine uydum. Bizim herhangi bir şeyi Allah’a ortak koşmamız söz konusu dahi olamaz. Bu hem bize hem de insanlara Allah’ın lütuf ve ihsanındandır. Fakat insanların çoğu şükretmezler.” (12/Yûsuf 38)

► (Yakub:) “Ey oğullarım! Tek bir kapıdan (şehre) girmeyin. Farklı kapılardan girin. (Bu, sadece bir tedbirdir. Yoksa Allah sizin için bir musibet dilemişse) ben sizi Allah’a karşı koruyamam. Hüküm yalnızca Allah’ındır. O’na tevekkül ettim. Tevekkül edecek olanlar da yalnızca O’na tevekkül etsinler.” dedi. (12/Yûsuf 67)

► Babalarının emrettiği şekilde şehre girdiler. Bu şekil girmeleri onlara Allah’a karşı bir fayda sağlamayacaktı. Ama (böyle girmeleri) Yakub’un içinde var olan bir istekti ve onu dillendirerek açığa çıkarmış oldu. Şüphesiz ki o, ona öğrettiklerimiz sayesinde ilim sahibi biridir. Fakat insanların çoğu bilmezler. (12/Yûsuf 68)

► Allah, gökleri ve yeri yaratan, gökyüzünden su indirip onunla size rızık olarak çeşitli meyveler çıkaran, denizde O’nun emriyle yüzsün diye gemileri size hizmetkâr kılan ve nehirleri hizmetinize sunandır. (14/İbrahîm 32)

► Güneş’i ve Ay’ı alışılagelmiş hâlleriyle emrinize amade kılan, geceyi ve gündüzü hizmetinize sunan da (Allah’tır). (14/İbrahîm 33)

► O’ndan istediğiniz her şeyi size vermiştir. Şayet Allah’ın nimetlerini saymaya kalksanız, O’nun nimetlerini saymakla bitiremezsiniz. Şüphesiz ki insan, çokça zulmeden ve pek nankör bir varlıktır. (14/İbrahîm 34)

► Andolsun ki, gökyüzünde burçlar kıldık ve onu bakıp seyredenler için süsledik. (15/Hicr 16)

► Ve onu her taşlanmış/kovulmuş şeytandan koruduk. (15/Hicr 17)

► Ancak kulak hırsızlığı yapıp (Mele-i A’lâ’da konuşulanları çalmaya yeltenenler) müstesna. Onun ardına da yakıcı, parlak bir ateş düşer. (15/Hicr 18)

► Yeryüzünü yaydık. Orada (denge sağlaması için dağlardan) kazıklar çaktık ve her şeyden ölçüsü belirlenmiş bitkiler bitirdik. (15/Hicr 19)

► Ve orada sizin ve rızıklarını temin edemediğiniz (diğer canlılar için) geçim vasıtaları kıldık. (15/Hicr 20)

► Her şeyin asıl hazineleri/kaynakları bizim katımızdadır. Ancak ondan belirli bir miktar indiririz. (15/Hicr 21)

► Rüzgârları aşılayıcı olarak gönderdik. Gökyüzünden su indirdik ve onunla sizi suladık. Onu depolayıp muhafaza eden siz değilsiniz. (15/Hicr 22)

► Allah’ın nimetlerini saymaya kalksanız onu kuşatıp kapsayamazsınız. Şüphesiz ki Allah, (günahları bağışlayan, örten ve günahların kötü akıbetinden kulu koruyan) Ğafûr, (kullarına karşı merhametli olan) Rahîm’dir. (16/Nahl 18)

► Size verilmiş her ne nimet varsa Allah’tandır. Sonra size bir zarar dokunduğunda, (hemen) O’na yalvarırsınız. (16/Nahl 53)

► Allah, gökyüzünden su indirip onunla ölümünden sonra toprağı diriltir. Şüphesiz ki bunda, işiten bir topluluk için (düşünüp öğüt alınması gereken) ayet vardır. (16/Nahl 65)

► Sizin için hayvanlarda da ibret vardır. Size onların karınlarındaki dışkı ile kan arasından arı, duru, içenlerin boğazından kolayca geçen bir süt içiriyoruz. (16/Nahl 66)

► Hurma ve üzüm (ağaçlarının) meyvelerinden içki çıkarır ve güzel bir rızık elde edersiniz. Akleden bir topluluk için bunda ayet vardır. (16/Nahl 67)

► Rabbin bal arısına şöyle vahyetti: “Dağlardan, ağaçlardan ve onların yaptıkları bal kovanlarından kendin için evler edin.” (16/Nahl 68)

► “Sonra tüm meyvelerden ye ve Rabbinin senin için kolaylaştırdığı yollarda seyret.” Karınlarından çeşitli renklerde içecek/bal çıkar. Onda insanlar için şifa vardır. Şüphesiz ki bunda, düşünen bir topluluk için ayet vardır. (16/Nahl 69)

► Allah, rızıkta kiminizi kiminize üstün kıldı. (Daha fazla rızık verilerek) üstün kılınanlar, rızıklarını onlarla eşit olmak için kölelerine vermezler. (Böyleyken şirk koşarak) Allah’ın nimetini inkâr mı ediyorlar? (16/Nahl 71)

► Allah sizin için kendi nefislerinizden eşler yarattı. Eşlerinizden de sizin için çocuklar ve torunlar yarattı. Sizi temiz şeylerle rızıklandırdı. (Hâl böyleyken) batıla inanıp Allah’ın nimetini inkâr mı ediyorlar? (16/Nahl 72)

► Allah, sizi annelerinizin karnından hiçbir şey bilmez hâlde çıkardı. Şükredesiniz diye de size kulaklar, gözler ve gönüller verdi. (16/Nahl 78)

► Gök boşluğunda (Allah’ın emirlerine) boyun eğmiş kuşları görmüyorlar mı? Onları (o boşlukta öylece asılı olarak) Allah’tan başkası tutmuyor. Şüphesiz ki bunda, inanan bir topluluk için ayetler vardır. (16/Nahl 79)

► Allah size evlerinizi (içinde güvenle oturacağınız, mahreminizi koruduğunuz) meskenler kıldı. Hayvan derilerinden hem göç zamanı hem de yerleşik hayat döneminde (rahatlıkla taşıyabileceğiniz çadırdan) hafif evler, (hayvanların) yünlerinden, tüylerinden ve kıllarından belli bir zamana kadar (giyilecek, serilecek, süslenecek) eşyalar ve (alışverişte kullanacağınız) meta kıldı. (16/Nahl 80)

► Allah, yarattığı şeylerde sizin için gölgeler yaptı. Dağlarda (sizi koruyacak ve sığınabileceğiniz) siper ve barınaklar yarattı. Sizi sıcağa karşı koruyacak giysiler, savaşta sizi muhafaza edecek (zırh) giysileri verdi. (Allah’a tevhid ve itaatle) teslim olmanız için, üzerinizdeki nimetini işte böyle tamamladı. (16/Nahl 81)

► Şayet yüz çevirirlerse sana düşen, ancak apaçık bir tebliğdir. (16/Nahl 82)

► Nimetlerin Allah’tan olduğunu itiraf ederler. Sonra (nimeti salihlerin şefaati ve onların aracılığıyla elde ettiklerine inanarak ya da nimeti vereni unutup, sebepleri ilah edinerek) onu inkâr ederler. Onların çoğu kâfirlerdir. (16/Nahl 83)

► Geceyi ve gündüzü (Allah’ın kudret ve azametine delalet eden) iki ayet kıldık. Gece ayetini silip gündüz ayetini görünür kıldık ki, Rabbinizin ihsan ve lütfunu arayasınız. (Ayrıca) yılların sayısını ve hesabı bilesiniz. Biz, her şeyi böyle detaylı bir şekilde açıkladık. (17/İsrâ 12)

► Onlara da (ahireti isteyenlere) bunlara da (dünyayı isteyenlere) hepsine Rabbinin bağışından veririz. Rabbinin bağışı, kimseye yasak değildir. (17/İsrâ 20)

► Bak! Nasıl da bazısını bazısına üstün kıldık. Hiç kuşkusuz, ahiret dereceleri ve ahiret üstünlüğü daha büyüktür. (17/İsrâ 21)

► Rabbiniz, lütuf ve ihsanından arayasınız diye gemileri denizde (yumuşak bir şekilde) yürütendir. Kuşkusuz O, size karşı merhametlidir. (17/İsrâ 66)

► Andolsun ki, insanoğlunu onurlu/değerli/izzetli kıldık. Onları karada ve denizde (farklı araçlarla) taşıdık, onları temiz şeylerden rızıklandırdık. Ve onları, yarattığımız birçok varlıktan (belirgin şekilde) üstün kıldık. (17/İsrâ 70)

► (O Rab ki) yeryüzünü sizin için (üzerinde yaşayıp istikrar bulduğunuz) bir döşek yapan, sizin için orada yollar açan ve gökyüzünden su indirendir. O (su) sayesinde çeşitli bitkilerden çift çift çıkarmışızdır. (20/Tâhâ 53)

► Yiyin ve hayvanlarınızı otlatın (diye) Şüphesiz ki bunda, akıl sahipleri için (ibret alınacak) ayetler vardır. (20/Tâhâ 54)

► Görmedin mi? Allah, gökten su indirdi. Yeryüzü yemyeşil oluverdi. Şüphesiz ki Allah, (lütuf ve ihsan sahibi, en küçük şeylere ilmiyle nüfuz edip haberdar olan) Latîf, (her şeyden haberdar olan) Habîr’dir. (22/Hac 63)

► Görmedin mi? Allah, yeryüzünde olan her şeyi emrinize amade kıldı. Gemiler denizde O’nun emriyle yüzer, izni olmadıkça gökyüzünün yere düşmesine engel olur. Muhakkak ki Allah, insanlara karşı (şefkatli olan) Raûf, (kullarına karşı merhametli olan) Rahîm’dir. (22/Hac 65)

► Sizi (yoktan var ederek) dirilten, sonra öldürecek olan (sonra Kıyamet Günü'nde) tekrar diriltecek olan O’dur. Şüphesiz ki insan, pek nankördür. (22/Hac 66)

► Gökten belirli miktarda su indirdik ve o suyu yeryüzüne yerleştirdik. Şüphesiz ki biz, onu götürmeye de kâdiriz. (23/Mü'minûn 18)

► Hiç şüphesiz, hayvanlarda da sizin için bir ibret vardır. Karınlarında olan (sütten) size içiriyoruz. Sizin için onlarda çok faydalar vardır ve onlardan yemektesiniz. (23/Mü'minûn 21)

► O (hayvanların) ve gemilerin üzerinde taşınmaktasınız. (23/Mü'minûn 22)

► Ey iman edenler! Şeytanın adımlarına uymayın. Kim de şeytanın adımlarına uyarsa şüphesiz ki o, fuhşiyatı ve münkeri emreder. Şayet üzerinizde Allah’ın lütfu ve rahmeti olmasaydı içinizden hiç kimse ebediyen arınamazdı. Fakat Allah, dilediğini temizleyip arındırır. Allah (işiten ve dualara icabet eden) Semi’, (her şeyi bilen) Alîm’dir. (24/Nûr 21)

► Görmedin mi Rabbin gölgeyi nasıl da uzattı? Şayet dileseydi onu hareketsiz kılardı. Sonra Güneş’i ona delil kıldık. (25/Furkân 45)

► Sonra o (gölgeyi) ağır ağır kendimize çektik. (25/Furkân 46)

► Sizin için geceyi bir elbise, uykuyu dinlenme, gündüzü de (rızkınızı aradığınız) bir başlangıç ve yayılma (vakti) kılan O’dur. (25/Furkân 47)

► Rahmetinin/Yağmurun öncesinde rüzgârları bir müjde olarak gönderen O’dur. Ve gökten tertemiz bir su indirdik. (25/Furkân 48)

► (Yağmuru indirdik ki) ölü beldeyi onunla diriltelim, yarattığımız hayvanların ve insanların birçoğunu onunla sulayalım. (25/Furkân 49)

► Andolsun ki (o yağmuru), öğüt almaları için onların arasında çevirdik durduk. Ancak insanların çoğu (anlamak ya da inanmak yerine) küfürde direttiler. (25/Furkân 50)

► “Size, bildiğiniz (güzelliklerle) destek veren (Allah’tan) korkup sakının.” (26/Şuarâ )

► “Size hayvanlar ve çocuklarla destek verdi.” (26/Şuarâ )

► “Bahçeler ve su kaynaklarıyla” (26/Şuarâ )

► (Onlar mı daha hayırlıdır yoksa) karanın ve denizin karanlıklarında size yol gösteren, rahmeti (olan yağmurdan önce) müjdeci olarak rüzgârları gönderen (Allah mı)? Allah’la beraber başka ilah mı?! Allah, onların şirk koştuklarından yücedir. (27/Neml 63)

► Şüphesiz ki senin Rabbin, insanlara karşı lütuf ve ihsan sahibidir. Fakat insanların çoğu şükretmezler. (27/Neml 73)

► De ki: “Görüşünüz nedir? (Söylesenize!) Allah Kıyamet Günü'ne kadar, geceyi üzerinize sürekli kılsa Allah’tan başka hangi ilah size aydınlık getirebilir? Dinlemez misiniz?” (28/Kasas 71)

► De ki: “Görüşünüz nedir? (Söylesenize!) Allah, Kıyamet Günü'ne kadar, gündüzü üzerinize sürekli kılsa Allah’tan başka hangi ilah içinde dinleneceğiniz geceyi size getirebilir? Görmez misiniz?” (28/Kasas 72)

► İçinde dinlenesiniz ve Allah’ın lütfundan arayasınız diye, sizin için geceyi ve gündüzü yaratması O’nun rahmetindendir. Umulur ki şükredersiniz. (28/Kasas 73)

► Çevrelerindeki insanların (yağma ve talanla) kapılıp götürülmesine rağmen, bizim (Mekke’yi) güvenilir ve kutsal bir yer kıldığımızı görmüyorlar mı? Batıla inanıp Allah’ın nimetini inkâr mı ediyorlar? (29/Ankebût 67)

► Sizi topraktan yaratması, sonra da sizlerin (üreyip çoğalarak) insan olarak yayılmanız (O’nun kudret ve azametine delil olan) ayetlerindendir. (30/Rûm 20)

► Kendilerinde sükûnet bulup (huzura kavuşasınız diye) sizin için nefislerinizden eşler yaratması, aranızda sevgi ve merhamet kılması da O’nun ayetlerindendir. Şüphesiz ki bunda, düşünen bir topluluk için ayetler vardır. (30/Rûm 21)

► Göklerin ve yerin yaratılması, dillerinizin ve renklerinizin farklı olması da O’nun ayetlerindendir. Şüphesiz ki bunda, âlimler için ayetler vardır. (30/Rûm 22)

► Gece ve gündüz uyumanız, onun lütuf ve ihsanından (rızkınızı) aramanız da O’nun ayetlerindendir. Şüphesiz ki bunda, işiten bir topluluk için ayetler vardır. (30/Rûm 23)

► Size korku ve ümide (sebep olan) şimşeği göstermesi, gökten su indirip onunla ölümünden sonra yeryüzüne hayat vermesi de O’nun ayetlerindendir. Şüphesiz ki bunda, akleden bir topluluk için ayetler vardır. (30/Rûm 24)

► Göğün ve yerin O’nun emriyle ayakta durması da O’nun ayetlerindendir. Sonra sizi, yerden (Sûr'a üfleyerek) tek çağırışla çağırdığı zaman, hemen (kabirlerinizden) çıkarsınız. (30/Rûm 25)

► Size rahmetinden tattırması, gemilerin O’nun emriyle akıp gitmesi, O’nun lütuf ve ihsanını aramanız için rüzgârları müjdeciler olarak göndermesi O’nun ayetlerindendir. Umulur ki şükredersiniz. (30/Rûm 46)

► Allah’ın göklerde ve yerde olan her şeyi size hizmetkâr kıldığını, açık ve gizli olan nimetlerini size geniş geniş verdiğini görmediniz mi? (Bununla birlikte) insanlardan öylesi vardır ki; Allah hakkında ilimsizce, rehbersiz ve aydınlatıcı bir kitaba dayanmaksızın tartışır. (31/Lokmân 20)

► Şayet yeryüzündeki ağaçlar kalem, denizler de (mürekkep olsa) ve yedi deniz de (mürekkep olup) eklense (Allah’ın kelimelerini/ilmini yazmaya kalksalar) yine de Allah’ın kelimeleri/ilmi bitmez. Şüphesiz ki Allah, (izzet sahibi, her şeyi mağlup eden) Azîz, (hüküm ve hikmet sahibi olan) Hakîm’dir. (31/Lokmân 27)

► O (Allah) ki; yarattığı her şeyi en güzel ve en sağlam yapan, insanı yaratmaya çamurdan başlayandır. (32/Secde 7)

► Sonra onun neslini, değersiz bir suyun özünden yaratandır. (32/Secde 8)

► Sonra onu, tam bir şekilde düzene koyup ona ruhundan üfleyendir. Sizin için kulaklar, gözler ve kalpler yaratandır. Ne kadar az şükrediyorsunuz! (32/Secde 9)

► Ey insanlar! Allah’ın üzerinizdeki nimetini hatırlayın. Allah’ın dışında gökten ve yerden sizi rızıklandıran bir yaratıcı mı var? O’ndan başka (ibadeti hak eden) hiçbir ilah yoktur. (O hâlde) nasıl da (tevhidden şirke) çevriliyorsunuz? (35/Fâtır 3)

► Onun meyvelerinden ve ellerinin emeğinden yesinler diye Şükretmezler mi? (36/Yâsîn 35)

► Görmediler mi? Kendi ellerimizle yaptığımız (büyük ve küçükbaş) hayvanları, onların (menfaati için) yarattık. Onlar (bu) hayvanlara hükmediyor (faydalarına olacak işlerde kullanıyorlar). (36/Yâsîn 71)

► (O hayvanları) onlara boyun eğdirdik. Hem binekleri (bu) hayvanlardandır hem de onlardan yerler. (36/Yâsîn 72)

► Ve onlarda, kendileri için (başka) faydalar ve içecekler vardır. Şükretmezler mi? (36/Yâsîn 73)

► Allah ki; kendisinde sükûnet bulmanız için geceyi, (çalışıp, rızkınızı aramanız için de) gündüzü aydınlık kıldı. Gerçek şu ki Allah, insanlar üzerinde lütuf ve ihsan sahibidir, fakat insanların çoğu şükretmezler. (40/Mü’min (Ğafir) 61)

► Allah ki; yeri sizin için (üzerinde yaşanacak) bir yerleşke, gökyüzünü de bir bina/tavan kılandır. Size şekil verdi, şekillerinizi en güzel hâle getirdi ve sizi temiz şeylerden rızıklandırdı. İşte bu, sizin Rabbiniz olan Allah’tır. Âlemlerin Rabbi olan Allah ne mübarek, ne yücedir. (40/Mü’min (Ğafir) 64)

► Allah, bir kısmına binmeniz ve bir kısmından yemeniz için hayvanları var edendir. (40/Mü’min (Ğafir) 79)

► O (hayvanlarda) sizin için faydalar vardır. İçinizde var olan isteklerinize, onların üzerinde (yolculuk yaparak) ulaşasınız diye onları var ettik. (Ayrıca) hem onların hem de gemilerin üstünde (ulaşmak istediğiniz yerlere) taşınırsınız. (40/Mü’min (Ğafir) 80)

► Göklerin ve yerin yaratıcısıdır. Size kendi nefislerinizden eşler yarattı. Davarlardan da çift çift yarattı. Sizi (bu yolla, dişi ve erkek yaratarak) çoğaltıp yayıyor. Hiçbir şey O’nun benzeri/misli/dengi değildir. O, (işiten ve dualara icabet eden) Es-Semi’, (her şeyi gören) El-Basîr’dir. (42/Şûrâ 11)

► Şayet onlara: “Gökleri ve yeri kim yarattı?” diye sorsan kesinlikle: “Onları (izzet sahibi, her şeyi mağlup eden) El-Azîz, (her şeyi bilen) El-Alîm (olan Allah) yarattı.” derler. (43/Zuhruf 9)

► O (Allah) ki; yeri sizin için bir döşek kıldı ve orada (amacınıza) ulaşmanız için yollar var etti. (43/Zuhruf 10)

► O (Allah) ki; gökten belli bir ölçüde su indirdi. Onunla ölmüş bir beldeyi canlandırdık. Siz de (kabirlerinizden) böyle çıkarılırsınız işte. (43/Zuhruf 11)

► O (Allah) ki; tüm çiftleri yarattı; gemilerden, hayvanlardan bineceğiniz (binekler) var etti. (43/Zuhruf 12)

► Onların sırtlarına kurulmanız ve yerleştiğiniz zaman Rabbinizin nimetini hatırlayıp: “Bunu hizmetimize sunan Allah tüm eksikliklerden münezzehtir. (Aksi hâlde) bizim buna gücümüz yetmezdi.” (43/Zuhruf 13)

► (Hatırlayın!) Hani İbrahim babasına ve kavmine: “Şüphesiz ki ben, sizin ibadet ettiklerinizden berîyim/uzağım.” demişti. (43/Zuhruf 26)

► “Beni yaratan (Allah) hariç. Şüphesiz ki O, beni (doğruya) hidayet edecektir.” (43/Zuhruf 27)

► (Bu sözleri) insanlar ona dönerler diye onun ardından kalıcı bir kelime kıldı. (43/Zuhruf 28)

► Hayır! Ben onları ve babalarını, kendilerine hak ve açıklayıcı bir resûl gelinceye kadar faydalandırdım. (43/Zuhruf 29)

► Allah ki; lütuf ve ihsanından aramanız, şükretmeniz ve gemiler O’nun emriyle üzerinde akıp gitsin diye denizleri sizin hizmetinize sunandır. (45/Câsiye 12)

► Kendisinden (bir lütuf olarak) göklerde ve yerde olanların tamamını hizmetinize sundu. Şüphesiz ki bunda, düşünen bir topluluk için ayetler vardır. (45/Câsiye 13)

► Ve bilin ki; aranızda Allah’ın Resûlü vardır. Şayet o, birçok şeyde size itaat edecek olsa (verdiğiniz her haberi doğrulayıp gereğini yapsa) sıkıntıya düşerdiniz. Fakat Allah, imanı size sevdirdi ve onu kalplerinizde süsledi. Küfür, fısk ve isyanı size çirkin/sevimsiz gösterdi. İşte bunlar, rüşd/olgunluk yolunu bulanlardır. (49/Hucurât 7)

► Allah’tan bir lütuf ve nimet olarak (Zaten) Allah, (her şeyi bilen) Alîm, (hüküm ve hikmet sahibi olan) Hakîm’dir. (49/Hucurât 8)

► Üstlerinde olan gökyüzüne bakmadılar mı hiç? Onu nasıl da bina edip süsledik. Onun hiçbir açığı da yoktur. (50/Kâf 6)

► Yeryüzünü de yayıp genişlettik, oraya (dağlardan) sarsılmaz kazıklar çaktık ve her göz alıcı bitkiden çift çift bitirdik. (50/Kâf 7)

► (Allah’a) yönelen her kulun, (Allah’ın kudretini) görmesi ve (üzerinde tefekkür edip) öğüt alması için (50/Kâf 8)

► Gökten bereketli bir su indirdik ve onunla bahçeler ve biçilen taneler bitirdik. (50/Kâf 9)

► Üst üste binmiş tomurcukları ile uzun hurma ağaçlarını da (50/Kâf 10)

► Kullara rızık olması için Biz, o (su ile) ölmüş bir beldeye hayat verdik. İşte, (kabirlerden) çıkış da böyledir. (50/Kâf 11)

► Er-Rahmân, (55/Rahmân 1)

► Kur’ân’ı öğretti. (55/Rahmân 2)

► İnsanı yarattı. (55/Rahmân 3)

► Ona, beyanı (konuşup kendini ifade etmeyi) öğretti. (55/Rahmân 4)

► Ümmiler arasında onlardan olan, kendilerine (Allah’ın) ayetlerini okuyan, onları arındıran, Kitab’ı ve hikmeti öğreten bir Resûl gönderen O’dur. Onlar, bundan önce apaçık bir sapıklık içindeydiler. (62/Cuma 2)

► Ve onlardan olup da henüz onlara erişmemiş olanlara da O, (izzet sahibi, her şeyi mağlup eden) El-Azîz, (hüküm ve hikmet sahibi olan) El-Hakîm’dir. (62/Cuma 3)

► Bu, Allah’ın lütfudur. (Allah, lütfunu) dilediğine verir. O Allah, büyük bir lütuf sahibidir. (62/Cuma 4)

► De ki: “Sizi yoktan var eden, size kulaklar, gözler ve kalpler veren O’dur. Ne kadar da az şükrediyorsunuz!” (67/Mülk 23)

► Şüphesiz ki biz insanı, birbirine karışmış (kadın ve erkeğin) suyundan yarattık. Onu deniyoruz/imtihan ediyoruz. (Bu sebeple de) onu işiten ve gören bir varlık yaptık. (76/İnsân 2)

► Sizi yaratmak mı daha zor yoksa göğü mü? Onu bina etti. (79/Nâziât 27)

► Onun tavanını yükseltip onu düzenledi. (79/Nâziât 28)

► Gecesini kararttı, kuşluk vaktini açığa çıkardı. (79/Nâziât 29)

► Bundan sonra da yeryüzünü yaydı (veya yuvarladı). (79/Nâziât 30)

► Ondan suyunu ve otlağını çıkardı. (79/Nâziât 31)

► Dağları sabitledi. (79/Nâziât 32)

► Size ve hayvanlarınıza fayda olması için. (79/Nâziât 33)

► (Allah) onu hangi şeyden yarattı? (80/Abese 18)

► Bir damla sudan yarattı ve takdir etti. (80/Abese 19)

► Sonra ona yolu kolaylaştırdı. (80/Abese 20)

► İnsan yiyeceğine bir baksın. (80/Abese 24)

► Şüphesiz ki biz, suyu bol bol akıttık. (80/Abese 25)

► Sonra yeri (bitkiler çıkararak) yardık. (80/Abese 26)

► Orada taneler bitirdik. (80/Abese 27)

► Üzüm ve (hayvanlara yem olacak) yoncalar, (80/Abese 28)

► Zeytin ve hurma ağaçları, (80/Abese 29)

► Yüksek ve gür ağaçlarla dolu bahçeler, (80/Abese 30)

► Meyveler ve meralar, (80/Abese 31)

► Size ve hayvanlarınıza fayda olması için. (80/Abese 32)

► Biz ona iki göz vermedik mi? (Ona göz veren Allah, elbette onu ve yaptıklarını görüyor.) (90/Beled 8)

► Bir dil ve iki dudak. (90/Beled 9)

► Biz ona iki yol gösterdik. (90/Beled 10)

Şükür yazıları-2

Elimize büyükçe bir kağıt alalım ve kağıdın ortasına yukarıdan aşağı doğru bir çizgi çekerek ikiye ayıralım. Sağ tarafa mazhar olduğumuz nimetleri, sol tarafa da hayatımızda şikayetçi olduklarımızı yazalım. Bunu yaptığımızda “Rabbinizin nimetlerini saymakla bitiremezsiniz” ayetini gözümüzle görme imkanı buluruz. Elbette nimetler kısmını doldururken mesela dünya ile güneş arasındaki mesafenin şu an olduğu kadar olması, bitkilerin hal-i hazır vaziyetlerinde bulunması, kuşlara kanat, balıklara yüzgeç verilmiş olması gibi tefekkür etmedikçe, bize verilen nimetler olduğunu fark etmediğimiz şeyleri de not etmeyi unutmayalım. İnsan öyle kıymetli ki kainatta yaratılmış her bir şeyin insana bakan ciheti var. Ve her şey insan için bir nimet olma hususiyeti taşıyor.

Bunu yaptığımızda kağıdın sol tarafında ne kadar az şey olduğunu fark edeceğiz. Ve bunların bir kısmı kendi su-i ihtiyarımız sebebiyle vukua gelen şeylerdir. Veyahut da aslında bize derman olan ama bizim bunu fark esemediğimiz dertlerimizdir. Hayatımızın ne kadar çok nimetler ile donatılmış olduğunu ve başımızı hiç secde-i şükrandan kaldırmamamızı gerektiren ne çok nimetlere mazhar olduğumuzu fark edeceğiz bu tahlil ve tetkik ile. Ne garip bir gaflettir ki bunca nimet içinde yüzerken cüz-i arızalara bakarak şekva etmeyi başarabiliyoruz. Evet, “insan çok cahil ve çok nankördür”. “ne kadar da az şükrediyorsunuz” ayetleri insanın tefekkürü terk ederek şikayet etmeye ne çok meyli olduğunu anlatıyor.

Mesnevi-i Nuriye’de “Elhamdülillah” beyanına dair olan kısımda hamd ve şükür etmeye sebeb olan nimetlere bir göz atalım:

1-Bütün alemler hem hal hem kal dilleri ile ve nevleri, cüzleri, zerreleri, esirleri; hudus ve imkan dilleri ve ihtiyaçları, fakirlikleri dilleri ile ve hikmetli yapılışları ve sanatlı hilkatleri dilleri ile ve nizam, muvazene, ittikan ve kemalat ve ibadet ve tesbihatları dilleri ile celalî vasıfları ile O’nun bu isimlerini ilan etmelerine hamd olsun: Vacib-ül Vücud, Kadîm-i Sermedî, Ezelî ve ebedî, Vahid-i Ehad, Ferd-i Samed, Aziz-i Cebar, Mütekebbir-i Kahar.

Hem Cemal vasıflarını da hâmidane anlatıp dururlar ki derler: “Bizim Halıkımız Rahmandır, Rahîmdir, Rezzaktır, Kerîm.. Cevvaddır, Veduddur, Feyyazdır, Latif.. hem Muhsindir ve Cemil”¹

Hem kemal sıfatlarını da ilan edip diyorlar: “Bizim Halikımız ve Malikimiz Hayy’dır, hem Mütekellim’dir ve Şehîd..” Daha bunun gibi kainatta tecelli eden bütün Esma-i Hüsnasını ilan ederler, adeta bağırarak anlatırlar.

Eğer Allah kendini böyle parlak bir şekilde tanıttırmasa idi biz kainat kitabına bakarak O’nu nasıl tanıyabilirdik? Zulmet-i mutlakada kalmaz mıydık? Demek her şeyin Cenab-ı Hakkı anlatması bize en büyük nimetlerdendir. Böylelikledir ki bizi Cemaline hayran, Kemaline müştak ve Celaline de mütehayyir eylemiştir.

2-Kanat, içindeki her şey ama her şey Allah’ın kemal sıfatlarını zahir etmektedir. Küçüğünden büyüğüne kadar her ne ki içinde var ise onları her hepsi de sayfaları, satırları, harfleri ile, onlarda görünen hikmetler, san’atlar, sıfatlar ve keyfiyetler ve nakışlar ile kendi kabiliyetler nisbetinde mazhariyyetleri ile çeşit çeşit ayineler olarak celal, cemal ve kemal sıfatlarının nurlarını ve esmasının şualarını ilan ediyorlar, açığa çıkarıyorlar.

Bu, bize öyle büyük ve tarifsiz lezzetleri tattıran bir nimettir ki; gözümüzü açıp baktıkça ve nazarımızı kainata saldıkça Allah’ı celal, cemal ve kemal sıfatları ile tanımak ve Esma-ül Hüsnasının nurlarına muhatap olmak, temaşa etmek kapılarını sonuna kadar bize açar. Cennette Cemalullah’a iştihamızı kabartır ve o Cemalden mahrum kalmamak için Allah’ın rızalığını aramaya muazzam ve tükenmez bir şevk verir.

3-İçinde şer bulunmayan, mahza hayır olan vücud nimetini bize vermiştir. O vücudun kemali olan hayat nimetini bahşetmiştir. Hem de en azim nimet olan iman nimetini vermiştir ki, iman hayatın hayatıdır. İmansız hayat ademe gider ademistan olan Cehennemde karar kılar. İşte bu  da şükründen aciz kaldığımız, ancak hadsiz bir itakat ile ve halis bir niyyet ile şükrünü eda etmek gerektir.

4-İman nuru, hamdi gerektiren öyle bir nimettir ki; sağ ve sol, ön ve arka, üst ve alt olmak üzere altı cihetimizi hadsiz karanlıklardan kurtarıp nurlara gark eder. İçimizi ve dışımızı pür nur eyler. İman-ı billah, marifetullah ve muhabbetullah nurları alemimizi ziyalandırır, hararetlendirir, nurlandırır.

5-Allah’a iman, ruhumuzu yokluk karanlıklarından, kainatın korkunç yabancılığından ve umumi matemden ve daha nice zulümattan halas eyler. Ruhu yakıp yandıracak daha nice hallerden bizi kurtarır. Bu nimeti fark etmemek, şükrüne en azından niyet etmemek ne kadar acıdır, ruhu ne kadar yakar. Bu nimet kendisine verilmiş iken kıymet bilmemek nasıl kendini ateşlere atmak manasını taşır…

6-İmanın nuru bir başka ciheti ile de muazzam bir nimettir. Bu nur ile öyle bir Zat’a sığınırız ki; O Muhsin, Kerim, Vedud, Rauf, Rahîm’dir. Yine bu nur bize ebedî saadetten haber veren bir müjdecidir. Bu nur ile istinad ve istimdad noktamızı buluruz. Vicdanen huzurlu ve rahat oluruz. Zira vicdan bu iki noktayı bulmakla işler. Bu nur bize Rahmeti buldurur. Hiçbir lezzet ve nimetin sona ermeyeceğini nimetin içindeki in’am fiilinin nihayetsizliğini ve nimeti vereni bulmanın hazzını yaşatır ki bu, asla zeval bulmayacak bir kavuşmadır, zira Mün’im- i Hakiki hem Bakidir hem Daim, hem Ezelidir hem Ebedi. Yine bu nur iledir ki düşman zannettiğimiz kainatın bize dost olduğunu gösterir. Bu nur bir de şuur kazanınca alemimizde, kendi şahsi vücudumuzdan ayrı hadsiz evet hadsiz bir vücud bizim vücudumuz gibi var olur ve varlığa karşı fıtrî aşkımız teskin olur. Böylelikle dünyaya saldıran ama asla doymayan açlıklarımız doyuma ulaşır. Hadsiz bir vücud bizim gibi var olması ile vücudda ne ki var her hepsi de bizim için nimet olur ve bütün masnuat için hamd etmeye bir arzu içimizde coşar olur. Ancak o zaman başkalarını kendimize rab ve mabud ve mahbub edinmek zilletinden halas oluruz. Yani yakamızı paçamızı mahlukatın elinden kurtarırız. Zelil ve rezil olmaktan kurtuluruz. Her şeye karşı dayanır, her işi yaparız.

7-Efendimiz, seyyidimiz, göz aydınlığımız, müjdemiz, alemlere Rahmet olan Muhammed Aleyhissalatü Vesselam bizim için öyle azim bir nimettir ki tarif edilmez. Fikr-i Uluhiyyet akidesinin  nurları O’nun risaleti ile alemde sübut bulmuştur. Ki bu nur bütün dinlerin getirdiği ve felsefe zulmeti altında gizlenmekte iken O’nun risaleti ile parlamıştır. Allah’ın insandan rızalığının ne ile olabileceği O’nunla açığa çıkartılmıştır. Beşer O’nunla hidayete kavuşmuştur.

8-Hamdi gerektiren bir başka azim nimet de İslamiyet nimetidir. Bu nimettir ki bize Allah’ın bizden ne ile razı olacağını bizden isteği ne olduğunu ve muhabbetini nasıl celb edebileceğimizi fevkalade bir surette göstermiştir.

9-İman nuru bir de Bismillahirrahmanirrahim ziyası ile ziyalandığında bu da apayrı bir nimet olur ki bununla bizi nimetleri ile perverde eden Zât’ın bizi bizden daha iyi bildiğini daha çok kollayıp gözettiğini, bize bizden daha yakın olduğunu idrak ederiz. O Zat-ı Mün’im’in ihsanlar ile, ikramlar ile kendini bize tanıttırmak ve sevdirmek irade ettiğini ve kendi muhabbetini bize en fevkalade bir nimet olarak vermek irade ettiğini gösterir. Biz de buna ancak tanımaya gayret etmek ve sevdirmesine mukabil On Birinci Söz’de izah edildiği gibi itaat ederek muhabbet etmekle hakiki şakirlerden olabiliriz.

Evet, elbette Allah’ın nimetlerini saymakla bitiremeyiz ancak Allah’ın emri ile onları anlattıkça anlatmakla mükellefiz. Biri bize halimizi hatırımızı sorduğunda şikayetlenmeye değil de Allah’ın nimetlerini tadat etmeye koyulursak Allah’ın emrini yerine getirenlerden oluruz inşaAllah. Niyet ve nazar eşyanın mahiyetini değiştirir. Muhatabımızın gıpta damarını tahrik niyeti ile değil hakikaten emre imtisalen Allah’ın nimetlerini anlattıkça anlatmak niyetiyle bunu yapabilirsek. Bir de halis olabilirsek umulur ki muhataplarımız da Allah’ın kendi üzerlerindeki azim nimetini fark etmek bahtiyarlığına kavuşurlar. Şakir olursak mutlu oluruz bir de hep beraber bütün müminler ile bir olarak şakir olursak saadet-i ebediyyeden nurları ve lezzetlerin numunelerini tatmaya başlarız.