Ateşkes görüşmeleri, Körfez Savaşı'na katılan Koalisyon Kuvvetleri ve Irak askeri heyetleri arasında 3 Mart günü Kuveyt-Irak sınırının 5&#;km kuzeyindeki Koalisyon Kuvvetlerinin eline geçmiş, Safven kasabası yakınında bir Irak hava üssündeki bir çadır içinde yapıldı. Görüşmeleri Koalisyon Kuvvetleri komutanı AmerikalıGeneralNorman Schwarzkopf, İngiliz komutan Sir Peter de la Billiere ve FransızGeneralMichel Roquejeoffre ile Iraklı generallerSultan Haşim Ahmet ve Irak'ın Kuveyt işgalinde 3. Alay komutanı olan Salih Abbud Mahmut yürüttü.
BM Güvenlik Konseyi'nin numaralı kararı olarak bilinen ateşkesin başlıca şartları;
Irak'ın, Kuveyt'i ilhak ettiğine dair kararı kaldırması.
Irak'ın, Kuveyt'ten elde ettiği tüm mülkleri ve esirleri iade etmesi.
Kuveyt'e yönelik askerî harekâta son verilmesi.
Irak, bundan böyle tüm Birleşmiş Milletler üye ülkelerine yönelik, füze saldırıları ve savaş uçağı uçuşları dahil, şiddete ve provokasyona dayalı hareketlerden kaçınması.
Irak, Kuveyt'i ilhak kararını kaldırmak ve savaş tazminatı ödemek başta olmak üzere bütün şartları kabul etmek zorunda kaldı. Bu şekilde Körfez Savaşı fiilen sona ermiş oldu. yılı Nisan ayının ilk haftasında, Irak'ın BM Güvenlik Konseyi tarafından ortaya konan ateşkes şartlarını kabul ettiğine dair yazılı müracaatı ile de Körfez Savaşı resmen sona erdi.
Irak'ın Yenilmesinin Sebepleri[değiştir kaynağı değiştir]
Soğuk Savaş boyunca, 'li yıllardan itibaren Irak Sovyetler Birliği'nin bir müttefiki olmuş bu nedenle ABD ile anlaşmazlık halinde kalmıştı. ABD, bu dönemde özellikle Irak'ın Arap-İsrail savaşlarındakiİsrail'e karşı olan konumuyla ilgilenmiş, bu ülkenin çeşitli Arap ve Filistinli militan grupları desteklemesinden hoşnutsuz olmuştu. ABD, 'de Irak'ın İran'ı işgal etmesiyle başlayan İran-Irak Savaşı'nın ilk dönemlerinde resmi olarak tarafsız kalmış olmasına rağmen, Irak'a kaynak, siyasi destek ve askeri amacı olmayan hava araçları vermişti. Mart 'de İran'ın başarılı bir karşı saldırı gerçekleştirmesi üzerine ABD yönetimi Irak'a yardımı artırma kararı aldı. 'da terörü destekleyen ülkeler listesine alınan Irak, 'de listeden çıkarıldı ve bu ülkeyle tam diplomatik ilişki kuruldu. Görünürdeki nedenin Irak'ın terörizme karşı olan gelişimi olsa da, ABD Savunma Sekreteri Yardımcısı Noel Koch daha sonraları "Iraklıların terörizme destek vermeye devam ettiğine dair hiçbir şüphe yoktu, gerçek neden Irak'a, İran'a karşı başarılı olması için yardım etmekti" diyecekti.[8] 'de Irak'ın yeni savaşta yeni kazanımlar elde etmesi, İran'ın da ateşkes tekliflerini reddetmesiyle Irak'a olan silah satışları rekor seviyeye ulaştı. Kasım 'te Irak lideri Saddam Hüseyin'in ABD'nin talepleri doğrultusunda Ebu Nidal'i Irak'tan kovmasından sonra, Ronald Reagan yönetimi Irak'la ilişkileri geliştirmek için Donald Rumsfeld'i özel bir heyetle Bağdat'a gönderdi. ABD Ticaret Komitesi'nin izniyle Amerikan şirketleri Irak'a şarbon ve böcek ilaçları gönderdi. Irak hükûmeti sonradan şarbonubiyolojik silah programında böcek ilaçlarını ise kimyasal silah yapımında kullandı.
Ağustos 'de İran-Irak Savaşı'nı bitiren ateşkes imzalandığında Irak borç batağında, halkı da sosyal patlamanın eşiğindeydi. Irak'ın borçlarının büyük kısmı Suudi Arabistan ve Kuveyt'e idi. Irak iki ülkeden de borçlarının silinmesini istedi, ancak iki ülke de bunu reddetti.[9]
Kuveyt, Osmanlı İmparatorluğu'nun Basra Vilayeti'nin bir parçasıydı. Bu nedenle Irak, Kuveyt'i kendisinin bir parçası olarak görüyordu. Kuveyt, Avrupa devletlerinin ilgisini ilk kez, AlmanlarınBerlin-Bağdat Demiryolu'nu Kuveyt limanına kadar uzatmak için harekete geçtikleri yüzyılın sonlarında çekmişti. Almanların tasarılarını engellemeye çalışan Britanya ile Osmanlılara karşı güvence arayan Kuveyt'i yöneten Es-Sabah Hanedanı, 'da ülkenin dışişlerini Britanyalılara bırakan bir antlaşma imzaladılar. 'te Osmanlılarla savaşa giren Britanya, savaşın başlamasının hemen ardından Kuveyt'te protektora yönetimi kurdu. Savaşın ardından 'de imzalanan Ukayr Antlaşması'yla Necd (sonradan Suudi Arabistan) ile Kuveyt Şeyhliği arasındaki ilişkiler düzenlendi ve Tarafsız Bölge oluşturuldu. 'te de Kuveyt'in Irak'la olan kuzey sınırı çizildi. Bu antlaşmayla Irak'ın Basra Körfezi'ne yani denize ulaşımı hemen hemen ortadan kalkmıştı. Kuveyt sonraki dönemlerde Irak'ın kendi dezavantajlı konumunu iyileştirecek taleplerini reddetti.
Irak ayrıca Kuveyt'i OPEC'in petrol üretimi için belirlediği kotayı aşmakla suçluyordu. Kendisi de bir petrol üreticisi olan Irak üyesi olduğu OPEC'in 18$'lık fiyat politikasına uyulmasını istiyordu. Buna rağmen Kuveyt ile Birleşik Arap Emirlikleri sürekli olarak petrol üretimlerini artırıyordu, Irak ise en azından İran-Irak Savaşı'ndan İran saldırıları ve bir ekonomik skandal nedeniyle oluşan kayıplarının karşılanmasını istiyordu. Sonuç olarak petrol fiyatlarındaki gerileme -varil fiyatı 10$'a kadar geriledi- Irak için, yılındaki ödemeler dengesi açığına denk gelen 7 milyar $ kayba neden oldu. Bu nedenle Irak hükûmeti savaş nedeniyle hasar gören altyapısını onarmasının ötesinde, temel harcamalarını bile yapamaz bir haldeydi. Irak'la birlikte Ürdün bu petrol üretim politikasına karşı mücadele etmelerine rağmen çok az başarılı olabildiler. Irak hükûmeti mevcut durumu bir tür ekonomik savaş olarak tanımladı, Kuveyt'i yönlü sondaj yöntemiyle Irak sınırı içindeki Rumeyla petrol sahasından yararlanmakla suçladı.
Diğer taraftan Saddam Hüseyin İran-Irak Savaşı'nda ülkesine destek vermiş Arap ülkeleriyle ilişkilerini geliştirmeye çalışıyordu. Bu siyaset, Batı yanlısı Körfez ülkeleri'yle yakın ilişkiler kurmasının Irak'ı ABD'nin etki alanına sokacağı düşüncesiyle ABD tarafından da desteklenmişti.[10] İran-Irak Savaşı sırasında güçlü olan Irak-Suudi Arabistan ilişkileri yılında da böyle devam etti. İki ülke arasında içişlerine karışmama ve saldırmazlık paktı imzalandı. Bu pakttan hemen sonra, Kuveyt'in Irak'a ait Um Kasr limanını kiralama teklifi reddedilmesine rağmen Irak Kuveyt'e içme ve sulama amaçlı su satmasını öngören bir anlaşma yapıldı. Suudi destekli kalkınma projeleri ise Irak'ın büyük borçları ve bin askerin terhis olması nedeniyle sekteye uğradı. Irak ayrıca bir silah ihracatçısı haline gelebilmek için silah üretimini artırmak için çalışmış, ancak bu projeler ortaya çıkan engeller nedeniyle başarısız olmuştur.
Irak'ın Arap komşularıyla ilişkileri -özellikle Mısır- askerin terhis edilmesinden sonra artan işsizlik nedeniyle ülkesinde çalışan yabancı işçilere karşı artan şiddet olayları nedeniyle bozuldu. Tüm bu gelişmeler, Doğu Avrupa'daki hızlı siyasi gelişmeler nedeniyle Arap Dünyası dışında çok az dikkat çekmişti. Bu önemde ABD, kötü insan hakları sicili nedeniyle Irak'ı kınamaya başlarken, Birleşik Krallık da Britanya gazetesi The Observer adına çalışan İran asıllı Farzad Bazoft'un casusluk yapmakla suçlanarak idam edilmesini kınadı.[11] Saddam Hüseyin'in Irak'a karşı askerî güç kullanması halinde İsrail'e karşı ikili kimyasal silahlar kullanılacağını açıklamasından sonra ABD yönetimi Irak'a olan desteğini kesti. Filistinlilerin yaşamını kaybettiği İntifadanın yaşandığı İsrail işgali altındaki bölgeye gönderilecek Birleşmiş Milletler misyonunun ABD tarafından veto edilmesiyle, Irak, ABD'nin enerji kaynakları için bel bağladığı Orta Doğu'daki konumu nedeniyle, ABD dış politikasında güvensiz hale gelmişti.
Temmuz 'ın başlarında Irak, şikayetçi olduğu Kuveyt'in kota politikası nedeniyle bu ülkeyi askerî harekâtla açık biçimde tehdit etti. 23 Temmuz'da CIA'in Irak'ın Kuveyt sınırına asker kaydırdığını raporlaması üzerine Basra Körfezi'ndeki ABD filosu alarm durumuna geçti. Saddam Hüseyin Irak karşıtı bir komplonun varlığına inanıyordu; Kuveyt İran'la görüşmeler başlatırken, Suriye de Mısır'a bir ziyaret ayarlamıştı. 15 Temmuz 'da Saddam hükûmeti isteklerini açık biçimde Arap Ligi'nden istedi; "Bazı Arap hükümdarlarının politikaları Amerikan yanlısıOnlar Arap çıkarlarının ve güvenliğinin zayıflatılması için Amerika tarafından teşvik ediliyorlar" sözleriyle birlikte Kuveyt ve BAE'den tazminat telebinde bulunup aksi takdirde askerî güç kullanma tehdidini savurdu.[12] 31 Temmuz 'da Irak ile Kuveyt heyetleri aralarındaki petrol anlaşmazlığı nedeniyle Suudi Arabistan'ın Cidde kentinde bir araya geldi. Bu arada Mısır Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek de iki ülke arasında arabuluculuk yaptı.
Kuveyt'in işgali[değiştir
Körfez Savaşı'na giden askerlerin gizemli hastalığının nedeni sarin gazı çıktı
ABD'li bilim insanları, Körfez Savaşı'nda görev yapan binlerce askerin esrarengiz semptomlarla hastalanmasının nedenini keşfettiklerini söyledi.
Bu semptomlara, Irak'a ait kimyasal silah depolarının bombalanması sırasında havaya salınan sarin gazının sebep olduğu açıklandı.
Birçok eski asker, görevlerinin ardından elden ayaktan düşüren bazı semptomlar göstermeye başlamıştı.
Onlarca yıldır "Körfez Savaşı Sendromu" olarak bilinen bu rahatsızlıkların nedeni ise belirsizliğini korudu.
Bir sinir gazı olan sarin genellikle ölümcül etkiler gösteriyor. Ancak söz konusu araştırmayı yapan ekibin lideri Dr. Robert Haley, Irak'ta askerlerin maruz kaldığı gazın seyreltildiğini ve bu nedenle de ölümcül olmadığını söyledi.
Sarin etkisiyle hastalanmanın genetik yatkınlıkla ilgili olduğunu belirten Dr. Haley, PON1 adlı genin rolüne dikkat çekiyor. Bu gen vücuttaki zehirli kimyasalların parçalanmasında önemli rol oynuyor.
Araştırma ekibi, PON1 geninin daha az etkili olduğu eski askerlerin hastalanma ihtimalinin daha yüksek olduğunu tespit etti.
ABD hükümetinin finanse ettiği araştırmaya 'i aşkın Körfez Savaşı gazisi katıldı.
Texas Üniversitesi Tıp Merkezi'nden Dr. Haley, bu araştırma sonuçlarının kesin veriler içerdiğini belirterek, "Bulgularımızın semptomları giderecek tedavilerle sonuçlanmasını umut ediyoruz" dedi.
Körfez Savaşı Sendromu nedir?
Irak'ın eski devlet başkanı Saddam Hüseyin'in Ağustos 'da Kuveyt'i işgal etmesiyle başlayan Körfez Savaşı, ABD öncülüğündeki koalisyon güçlerinin "Çöl Kalkanı" ve "Çöl Fırtınası" harekatları ile Irak'a karşı kara ve hava operasyonlarıyla devam etmişti.
Bu savaşta görev alan askerlerin bir kısmı ülkelerine döndükten bir süre sonra nedeni anlaşılamayan rahatsızlıklar yaşadı.
Günlük yaşamlarını sürdürmede zorlanan eski askerlerde ortaya çıkan semptomlar arasında deride döküntü ve kaşıntı, yüksek tansiyon, ishal, kas ağrısı, eklem ağrısı, koordinasyon bozukluğu, kronik yorgunluk gibi fiziksel rahatsızlıkların yanı sıra travma sonrası stres bozukluğu ve bilişsel sorunlar gibi psikolojik belirtiler bulunuyor.
Royal British Legion adlı askeri yardım kuruluşu tahminlerine göre İngiltere'den Körfez Savaşı'na gönderilen 50 binden fazla askerin 33 bini hala kronik yorgunluk, eklem ağrısı, hafıza ve konuşma sorunları gibi semptomlar gösteriyor.
Eski askerler, 30 yılı aşkın bir süre boyunca hastalıklarının ciddiye alınmamasından şikayetçi oldu.
kaynağı değiştir]
Ölüm Otoyolu; Kuveytile Basraarasında uzanan otoyol, ABD kuvvetlerince yok edilmiş, Irak'a ait binlerce askeri ve sivil araçla dolmuştu.
Savaş başlamadan önce Irak, dünyanın beşinci büyük kara ordusuna sahipti. Fakat bu durum Irak'ın çok kısa bir sürede yenilmesine engel olamadı.
Bu yenilginin en büyük sebebi, Amerika Birleşik Devletleri ve müttefik ordularının nitelik (eğitim ve donanım) bakımından Irak ordularına kıyasla çok üstün olmasıdır. Müttefik orduları, hızla harekât edebilen ve yüksek teknolojiyi etkin biçimde kullanabilen ordulardı. Buna karşılık Irak orduları, 8 yıl süren İran-Irak Savaşı'ndan yorgun çıkmış, savaşma iradesi düşük ve klasik piyade savaşına göre eğitilmiş ordulardı.
Irak'ın yenilmesinde pay sahibi olan ikinci önemli etken, II. Dünya Savaşı'ndan beri bilinen bir savaş gerçeğiydi. Savaşılan bölgede hava üstünlüğünü sağlamak ve hava ile kara güçleri arasında etkin bir eşgüdüm sağlamak; karşı konulmaz bir üstünlük sağlar. Müttefikler hava-kara koordinasyonunu parlak bir biçimde gerçekleştirebilirken Irak güçleri bu avantajdan yoksundu. Çölde saklanamayan ve havadan korunamayan Irak ordusu, müttefik saldırıları karşısında tutunamadılar ve yok oldular.
Nedenlerden üçüncüsü, vurucu gücü ne olursa olsun, tek bir silaha dayanmanın yarattığı aşırı ve yapay güven duygusudur. Saddam, Sovyetler'den aldığı Scud füzelerine ve bu füzelerin ucuna yerleştirmeyi planladığı kimyasal/biyolojik başlıklara güveniyordu. Ancak, bu füzeler savaş sırasında istenilen başarıyı gösteremedi. Füzeler Amerikan Patriot Hava Savunma sistemi tarafından havada yok edildiler.
