Hadis Bilgi Nedir
kaynağı değiştir]
Hadis'e benzer İslâmî edebî sınıflandırmalar, megazi ve siyerdir. Konuya göre değil, "nispeten kronolojik" olarak düzenlendikleri için hadisten farklıydılar.
- Sîret (kelimenin tam anlamıyla "gidiş yolu" veya "davranış"), sekizinci yüzyılın ortalarından beri yazılagelen İslâm Peygamberi'nin biyografileridir. Megâzî (kelimenin tam anlamıyla "akın, saldır veya gaza") olarak adlandırılan yazılar, İslâm Peygamberi'nin askerî eylemlerine odaklanan yazılardı ve siret literatüründen önce yazılmışlardı, ancak aynı zamanda hayatının askerî olmayan yönlerini de içermekteydiler.[32] Bu nedenle, megâzî genel biyografik yönlerden çok askerî yönler öne sürse de terimlerin anlamlarında örtüşme vardır.
İslâm'ın hadislerle ilgili diğer "gelenekleri" şunları içerir:
- Haber (kelimenin tam anlamıyla haber, bilgi (çoğ. ahbâr)) hadis ile eş anlamlı olarak kullanılabilir. Ancak bâzı âlimler deyimi, İslâm Peygamberi'yle ilgili gelenekler olarak tanımlanan hadislerin aksine İslâm Peygamberi'nin arkadaşları ve sonraki nesilden gelen halefleri hakkındaki geleneklere atıfta bulunmak için kullanır. İbn Warraq tarafından yapılan başka bir tanım, onları "basit ifadeleri, yetkili âlimlerin, evliyâların veya devlet adamlarının sözlerini, olayların raporlarını ve tarihî olaylarla ilgili hikâyeleri içeren, İslâm'ın ilk dönemlerinden "ayrık anekdotlar veya raporlar" olarak tanımlar.[33]
- Tersine, eser (iz) genellikle sahabeler ve halefler hakkındaki geleneklere atıfta bulunur, ancak bazen İslâm Peygamberi hakkındaki gelenekleri çağrıştırır.
Hadislerin derlenmesi[değiştir kaynağı değiştir]
Biyografik analiz ('ilm al-ricāl) de nakilciler incelenir. Bu, doğum tarihi ve yerlerini, aile bağlantılarını, öğretmen ve öğrencileri; dindarlık, ahlakî davranış, edebî ürünleri; seyahatlerini ve ölüm tarihlerini analiz etmeyi içerir.
Bu kriterlere göre râvînin güvenilirliği (sikā) değerlendirilir. Aynı zamanda zincirdeki diğer vericilerle olan eş zamanlılık ve coğrafî yakınlıklarından çıkarılan ferdin raporu gerçekten iletip iletmediği de belirlenmeye çalışılır.[157][156]
Biyografik sözlüklere örnek olarak şunlar verilebilir: Abd al-Ghânî al-Makdîsî'nin Al-Kamal fî Esmâ' al-Rijâl'i, İbn Hâcer el- Askalânî'nin Tahdhīb al-Tahdhīb'i ve al-Dhahabi'nin Tadhkirat al-huffaz'ı.[158]