Domates Tansiyonu Düşürür Mü

Yüksek tansiyon en yaygın görülen hastalıklardan biridir. Dünya Sağlık Örgütü dünyada yaklaşık olarak bir milyar kişinin çeşitli derecelerde yüksek tansiyon belirtileri gösterdiğini bildirmektedir. Belirtilerin kontrol altında tutulabilesi için çoğunlukla iki veya daha fazla ilacın birlikte kullanılması, ayrıca gerek beslenme ve gerekse yaşam şekline yönelik bazı önlemlerin alınması zorunlu. Ancak tansiyon düşürücü ilaçların büyük bir çoğunluğunun kullanım süresi içerisinde yol açtığı çeşitli yan etkilere bağlı olarak hastalarda tahammülsüzlük ortaya çıkabilmektedir.

Doğal antioksidanların özellikle damar işlevleri üzerindeki etkisine bağlı olarak son yıllarda kalp ve damar hastalıklarında gerek koruyucu ve gerekse tedavi edici olarak yaygın olarak kullanıldığını çoğumuz biliyoruz. Antioksidanlar bakımından zengin meyve ve sebzelerin düzenli kullanılmasında bağlı olarak kan plazmasında antioksidan seviyesinin yükseldiği ve buna bağlı olarak yüksek tansiyon seviyesinde düşme sağlanabildiğini ortaya koyan bilimsel çalışmalar bulunmaktadır. Domates ve domates ürünleri alfa-tokoferol, folat, flavonoitler ve bilhassa karotenoitler (beta karoten, fitoen, fitofluen) gibi  önemli antioksidanlar bakımından zengindir. Özellikle domates en kuvvetli antioksidan karotenoitlerden biri olan likopen’in başlıca kaynaklarından biridir. Bu bileşenlerin teker teker veya birlikte aterosklerozun en önemli etkenlerinden olan lipoprotein ve vasküler oksidasyonu önlediği, homosistein, platelet kümelenmesi ve kan basıncında azalmayı sağladığı bilinmektedir.

Tip 2 diyabet hastalarında domates suyunun kullanılması ile plazma likopen seviyesinde gözlenen belirgin artışa bağlı olarak kötü huylu kolesterol (LDL)’ün oksitlenerek damarlar için zararlı ürünlere dönüşümü belirgin bir şekilde azaltılabildiği gözlenmiştir. Bilimsel nitelikte bir başka klinik çalışmada ise domates özütü kapsüllerinin ağır olmayan yüksek tansiyon vakalarında etkili olduğu bildirilmektedir.

Yeni yayımlanan (2009) bir bilimsel çalışmada, 46-66 yaşları arasında ellidört orta derecede yüksek tansiyon hastasına altı hafta süresince içeriği belli özel bir domates özütü taşıyan kapsüller ya da aynı görüntüye sahip boş ilaç (soya yağı) veriliyor. Domates özütü deyince aklımıza dolates salçası ya da ketçap gelebilir; ancak bu  özütün bileşimi farklı. Domates çekirdeklerinden özel suretle elde edilen domates yağı içerisinde çözünmüş domates bileşenlerini taşıyor; (250 mg’lık kapsül içerisinde); likopen (%6), beta-karoten (%0.15), fitoen ve fitofluen (%1), E vitamini (%2). Çalışma sırasında boş ilaç verilen grubun kanında da, muhtemelen yedikleri domates nedeniyle, likopen derişiminin bir miktar artmasına karşılık tansiyon seviyesinde bir düşme gözlenememiş. Yani domates yemekle kan plazması likopen seviyesinde gözlenen artış, tansiyonu düşürmek için yeterli olmuyor. Daha önce yürütülen çalışmalarda likopenin tek başına uygulandığında tansiyon düşürücü etkili bulunmamasına karşılık, “domates özütünün” etkili bulunması muhtemelen domates içerisindeki antioksidan bileşenlerin birlikte daha kuvvetli (sinerji) etki göstermesindendir. Diğer olası etkenler, domatesin tansiyon kontrolünde rol oynayan potasyum bakımından zengin olması ya da içerdiği polifenolik bileşenler olabilir.

Bu çalışmanın sonuçları, domates yiyerek değil ama daha yoğunlaştırılmış likopen içeriğine sahip domates özütlerinden hazırlanan ilaçların yüksek tansiyon hastalarında tansiyonun düşürülmesi için yararlı olabileceği konusunda önemli ipuçları veriyor. Daha fazla sayıda tansiyon hastasında, daha uzun süreli ve farklı miktarlarda uygulandığında sağlanan yararın artıp artmayacağını ortaya koyabilecek klinik çalışmalara ihtiyaç var. Özellikle hastanın kullandığı tansiyon düşürücü ilaçlar ile birlikte kullanıldığında, hastanın tansiyon ilacına olan gereksinimini azaltabiliyorsa bence çok yararlı olabilir. Böylece hastanın tansiyon ilacı tedavisine olan tahammülü artırışabilir.

Domatesin sağlık faydaları arasında kalp sağlığının korunması, kanser riskinin azaltılması, büyümüş prostat semptomlarının giderilmesine yardımcı olması, cilt sağlığının desteklenmesi, kemik sağlığının iyileştirilmesi, tromboembolik atak yaşama riskinin azaltılması, lipid başına oksidasyonun miktarının azaltılması ve göz sağlığının desteklenmesi yer almaktadır. Diğer faydalar arasında nörolojik durumların ilerlemesinin önlenmesi, kilo kaybının desteklenmesi ve bağışıklık fonksiyonunun iyileştirilmesi yer alır. Domates aynı zamanda C vitamini, potasyum, folat ve K vitamini kaynağıdır. İşte dımatesin besin değerleri, faydaları ve zararları...

DOMATES KAN YAPAR MI?

Domates tüketimi anemiyi yani kansızlığı önler. Domateste bulunan yüksek miktardaki C vitamini demirin emilmesi için gereklidir. Bu da domatesin anemiye karşı koruma sağladığının bir göstergesi olarak kabul edilmektedir.

DOMATESİN FAYDALARI

Domatesin inanılmaz sağlık yararları şunlardır:

Cilt sağlığı

Domatesler yüksek su içeriğiyle cildinizi nemlendirir ve sağlıklı ve parlak tutar.

Vitamin ve besin kaynağı

Sağlığın korunması için gerekli olan, porsiyon başına gerekli günlük vitamin alımının yaklaşık yüzde 20'sini sağlar. Domatesin ayrıca, insan vücudunun uygun şekilde çalışması için gerekli olan tüm pozitif besleyicilere sahip olduğu bilinmektedir.

Kalp sağlığı için önemli

Potasyum içeriği açısından zengin olan domates, nabzı kontrol etmek için yararlı olan yaklaşık 237 mg potasyuma sahiptir bu da ve kalp hastalıklarını ve felçlerini önlemede yararlıdır.

Göz hastalıklarını önleme

Cildin ve göz hastalıklarının tedavisine yardımcı olan C vitamini, flavonoid B kompleksi, tiamin, folat, niasin vb. vitaminler de domateslerde bulunur.

Yüksek tansiyon

Domates, güçlü bir mineral ve besin maddesi olarak vücudumuzun yüksek tansiyon ve yüksek kolesterolden korunmasına da yardımcı olur.

Kemikler ve dişler için

Kalsiyum açısından zengin olan domatesin, vücutta kemik gücünü ve kemik oluşumunu iyileştirmede ve dişlerin daha sağlıklı bir halde tutulmasında yararları bulunur.

Serbest radikallerden korur

Domateste bulunan likopen ve zeaksantin gibi bazı flavonoid antioksidanları, anti-serbest radikal özelliklerinden dolayı sağlık uzmanları tarafından tavsiye edilir.

Anti-kanser özellik

Domatesin antioksidan içeriği, akciğer, kolon ve meme kanserinde kansere eğilimli olabilecek pek çok istenmeyen reaksiyonun önlenmesine de yardımcıdır. Antioksidanlar, vücuttaki kanserojen reaksiyonları önleyerek, serbest radikallerin vücutta daha fazla ilerlemesini engelleyerek kanser tedavisinde yararlar sağlar.

Hücre onarımı ve kas yapımı

Domates, hücre onarımı ve kas yapımı için gerekli olan zengin bir protein kaynağıdır.

Doymuş yağ içeriği en az olan besin

Diğer temel besin maddelerine göre domateste 4 gram karbonhidrat, 1 gram protein, 18 kalori ve 0 gram doymuş yağ bulunur. Düşük kalori oranı nedeniyle bolca yenebilir.

Düşük kolesterol

Domates tohumlarının kolesterolü yoktur. Böylece, domates tohumları diyetinize kolesterol eklemez. Domates tohumları lif açısından yüksek bir orana sahiptir; lifin kolesterolü düşürdüğü bilinmektedir. Domates tohumları ayrıca zengin niasin kaynaklarıdır (B3 vitamini). Niasin, yıllardır kolesterol seviyelerini düşürmek için kullanılmıştır.

Düşük kan basıncı

İsrailli bir araştırmacı, domates tohumlarının kan basıncında önemli bir düşüş meydana getirdiğini buldu. Araştırma, günlük olarak öğütülmüş domatesleri 8 hafta boyunca alan kişilerde kan basıncı seviyelerinin düştüğünü gösterdi. Domates tohumları ve meyvenin kendisi, likopen kompleksi olarak adlandırılan bir antioksidan içerir. Bu, hem sistolik (üst sınır) hem de diyastolik (alt sınır) seviyesinde yaklaşık 5 puanlık bir düşüşü ifade etmektedir.

Bağışıklık sistemini güçlendirir

Domates ve domates tohumları bağışıklık arttırıcı maddeler olarak kabul edilmiştir. Domates tohumlarında bulunan antioksidan likopen ve beta-karoten de etkili bağışıklık güçlendirici maddelerdir.

Görmeyi geliştirir

Domatesler ve tohumları yüksek miktarda A vitamini içerir. A vitamini sıklıkla mükemmel görme ile ilişkilendirilmiştir ve bu vitaminin eksikliği gece körlüğüne neden olur. Domates tohumları görme yeteneğini artırmaya yardımcı olur.

Yaşlanma belirtilerini önler

Domates ve ürünleri cildin oksijeni emmesini sağlayarak yaşlanma belirtilerini önler. Cildin daha az çabayla daha genç ve sağlıklı görünmesini sağlayan muhteşem bir doğal cilt bakımı sağlar.

Doğal güneş kremi

Çeşitli çalışmalara göre, domates doğal bir güneş kremi olarak işlev gören likopen adı verilen antioksidan içerir. Bu cildin UV ışınlarından korunmasını sağlar.

Stres rahatlatıcı

Domates özü, ciltte gözle görülür stres belirtileriyle mücadele etmek için sıklıkla lüks vücut masaj yağlarında kullanılır.

Hücresel hasarlarla savaşır

Her gün en az 16 miligram likopen tüketimi, vücuttaki serbest radikallerin miktarını azaltır ve size sağlıklı bir cilt verir. Hücresel hasara ve cildin kızarmasına karşı savaşır ve aynı zamanda nemi korur, böylece ince çizgileri ve kırışıklıkları önler.

Domatesin saça faydaları

Şampuan ve saç kremi gibi birçok saç bakım ürününün, içeriğinde domates ekstresi bulunur. Bunun nedeni, domatesin sağlıklı saçlar için mükemmel uyarıcılar olan A, B, C ve E gibi önemli besinleri içermesidir.

DOMATESİN ZARARLARI

Organik olmayan domateslerin sağlıktan ziyade zarara neden olduğunu belirten sağlık uzmanları vardır.

Beta-bloker ilacı kullanan hastalar aşırıya kaçmadan domates tüketmelidirler.

Çok aşırı tüketilmesi durumunda böbrek sağlığına zarar verebilir.

Böbrek hastalarının domates tüketirken dikkatli olmaları gerekmektedir. Domates, potasyum seviyesini sağlıksızlaştırabilir. Böbrek için de potasyum önemli bir maddedir.

DOMATES MEYVE Mİ, SEBZE Mİ?

Bilim adamları ve aşçılar arasındaki kullanım farklılıklarından dolayı meyve mi yoksa sebze mi oldukları konusunda kafa karışıklığına sebep olan domates, bilimsel olarak kesinlikle bir meyve olarak kabul edilmektedir. Solanum lycopersicum olarak bilinen domates, Güney Amerika'ya özgü bir bitkinin meyvesidir. Olgunlaştıklarında genellikle kırmızıdırlar, ancak sarı, turuncu, yeşil ve mor dahil olmak üzere çeşitli renklerde olabilirler. Dünyada farklı şekil ve lezzet ile birçok alttür domates vardır.

Domatesin besin değeri (100 gr porsiyon başına)

Kalori - 18