Meltemler, genellikle orta enlemlerde, yaz mevsiminde esen hafif şiddetde yerel rüzgârlardır. Isınma farkına bağlı yerel basınç farkından oluşurlar. Esme sürekleri kısa, etki alanları dardır. İklim üzerinde etkileri azdır.
Deniz ve kara arasındaki sıcaklık farkı ile Deniz meltemi ve Kara meltemi eser. Dağ zirveleri ile vadiler arasındaki sıcaklık farkından Dağ meltemi ve Vadi meltemi oluşur.
İmbat[değiştir kaynağı değiştir]
Bölgelerde genelde esen hakim rüzgârlardır. Dolayısıyla bölgesel isimlerle söylenirler. Bu rüzgârlar atmosferde gezen gezici alçak ve yüksek basınç merkezlerinin yaptığı rüzgârlardır.
Rüzgâr yönleri[değiştir
Rüzgâr
Başlığın diğer anlamları için Yel (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Bir rüzgâr tulumu. Rüzgâr tulumları rüzgârın yönü ve şiddeti hakkında fikir edinmenin pratik, görsel yöntemlerindendir.
Yaklaşık 22 m/sn (yaklaşık 79 km/s veya 49 mil/s) hızla esen rüzgârda hareket eden kiraz ağacı
Rüzgâr, hava veya diğer gazların gezegen yüzeyine göre doğal hareketidir. Rüzgârlar, onlarca dakika süren fırtına’lardan, kara yüzeylerinin ısınmasıyla oluşan ve birkaç saat süren yerel meltemlere, Dünyanın iklim bölgeleri arasındaki güneş enerjisininsoğurulma farkından kaynaklanan küresel rüzgârlara kadar çeşitli ölçeklerde oluşur. Büyük ölçekli atmosferik dolaşımın iki ana nedeni, ekvator ve kutuplar arasındaki farklı ısınma ve dünyanın dönüşüdür (Coriolis etkisi). Tropik ve subtropik bölgelerde, arazi ve yüksek platolar üzerindeki alçak ısıl dolaşımlar muson sirkülasyonlarını yönlendirir. Kıyı bölgelerinde deniz meltemi/kara meltemi döngüsü yerel rüzgârları belirler. Değişken arazi yapılı bölgelerde dağ ve vadi meltemleri hakimdir.
Rüzgârlar genellikle uzaysal ölçek, hız ve yönlerine, onlara neden olan kuvvetlere, oluştukları bölgelere ve etkilerine göre sınıflandırılır. Rüzgârın hızı, ilgili gaz yoğunluğu, enerji içeriği veya rüzgâr enerjisi gibi çeşitli özellikleri vardır.
Meteoroloji'de rüzgâr genellikle güçlerine ve rüzgârın estiği yöne göre anılır. Yön kuralları, rüzgârın nereden geldiğini ifade eder; bu nedenle, "batı" rüzgârı batıdan doğuya, "kuzey" rüzgârı güneye doğru eser vb.
Yüksek hızlı rüzgârın kısa patlamalarına rüzgâr esintisi denir. Orta süreli (yaklaşık bir dakika) şiddetli rüzgârlara bora denilir. Uzun süreli rüzgârların esinti, fırtına ve kasırga gibi ortalama güçleriyle ilişkilendirilen çeşitli adları vardır.
Uzay'da Güneş rüzgârı, gazların veya yüklü parçacıkların Güneş'ten uzaya hareketidir, gezegensel rüzgâr ise gezegenin atmosferinden uzaya hafif kimyasal elementleringaz çıkışıdır.
Güneş Sistemi'ndeki bir gezegende gözlenen en güçlü rüzgârlar Neptün ve Satürn'de oluşur.
Hava hareketlerinin temel sürücüsü, atmosfer basıncının bölgeler arasında farklı değerlerde bulunmasıdır. Rüzgâr, alçak basınçla yüksek basınç bölgeleri arasında yer değiştiren hava akımıdır, daima yüksek basınç alanından alçak basınç alanına doğru hareket eder. İki bölge arasındaki basınç farkı ne kadar büyük olursa, hava akım hızı o kadar fazla olur. Rüzgâr sahip olduğu hıza göre esinti, fırtına gibi isimler alır.
Rüzgârın yönürüzgâr gülü, hızı ise anemometre ile ölçülür. Anemometre, rüzgârın bir pervaneyi döndürme hızından yararlanarak rüzgâr hızını gösteren basit ölçü aletidir. Yükseklerdeki rüzgârlar, balonlar yardımı ile ölçülmektedir. Yükselme hızı bilinen balonlar belli yüksekliğe gelince rüzgâr hızı ile yol almaya başlar. Balonun hareketi gözlenir, trigonometrik hesaplarla balonun birim zamanda kat ettiği yol hesaplanır ve buradan da rüzgârın hızı bulunur. Daha hassas ölçümler için balon ya radarla takip edilir veya balona bir telsiz vericisi monte edilir.
Okyanuslardaki akıntıların ve dalgaların oluşmasına neden olup, kıyıların şekillenmesinde etkilidir. Kıyılardakıyı oku, tombolo, lagün, falez gibi şekillerin oluşumu dalgalarla ilgilidir. Karada ise özellikle çöllerde etkilidir. Çöllerde akarsu, buzul ve dalgalar etkili olmadığından tek şekillendirici güç rüzgârlardır. Kumul, tafoni, yardang, çöl kaldırımı gibi şekiller rüzgâr ile ilişkilidir. Rüzgârların bitki sporlarını taşıyarak çiçeklerin döllenmesini sağlaması bitki neslinin devamı açısından çok önemlidir. Yeldeğirmeni ve yelkenli gemilerde gücünden yararlanılan rüzgâr, orman yangınlarında olumsuz etki yaparak yangının büyümesine neden olur.
Nedenleri[değiştir
R&#;zgar İsimleri Nelerdir? R&#;zgar Y&#;nleri Ve &#;eşitleri Nelerdir?
Rüzgâr Nedir?
Rüzgâr ya da yel, atmosfer içerisindeki havanın Dünya yüzeyine yakın olan, doğal, çoğu zaman yatay hareketlerine verilen isimdir. Hava hareketlerinin esas sürücüsü, atmosfer basıncının alanlar arasında çeşitli değerlerde bulunmasıdır. Rüzgâr, alçak basınç ile yüksek basınç bölgesinin arasında yer değiştirebilen hava akımıdır ve her zaman yüksek basınç alanından başlayarak alçak basınç alanına olacak şekilde hareket etmektedir. İki bölge arasında bulunan basınç farkı ne kadar büyük olur ise, hava akım hızı da o kadar fazla olmaktadır. Rüzgâr sahibi olduğu hıza göre esinti ya da fırtına gibi isimler almaktadır.
Rüzgarın Yönü Nasıldır?
Rüzgârın yönü genel olarak rüzgâr gülü ile hızı ise anemometre aracılığı ile ölçülmektedir. Anemometre, rüzgârın belli bir pervaneyi döndürme hızından faydalanarak rüzgâr hızını gösterebilen basit nitelikteki bir ölçü aletidir. Yükseklerdeki rüzgârlar, balonlar yardımıyla ölçülmektedir. Yükselme hızı bilinmekte olan balonlar belirli yüksekliğe geldiğinde rüzgâr hızı ile yol almaya başlamaktadırlar. Balonun hareketi gözlenmektedir. Trigonometrik hesaplar ile balonun birim zaman içerisinde kat ettiği yol hesaplanmaktadır ve bu durumdan da rüzgârın hızı bulunmaktadır. Daha hassas ölçümler için ise balon ile ya radarla takip edilmektedir ya da balona bir telsiz vericisi monte edilmektedir.
Rüzgarın Özelikleri Nelerdir?
Rüzgar; okyanuslardaki akıntıların veya dalgaların oluşmasına sebep olarak kıyıların şekillenmesinde etkili olmaktadır. Kıyılarda kıyı oku, lagün, tombolo ya da falez gibi şekillerin meydana gelmesi dalgalar ile ilgilidir. Karalarda ise özellikle de çöllerde etkili olmaktadır.
Çöllerde akarsu, dalgalar ve buzul etkili olmadığından tek şekillendirici olan güç rüzgârlardır. Kumul, yardang, tafoni, çöl kaldırımı gibi şekiller de rüzgâr ile ilişkili olmaktadır. Rüzgârların bitki sporlarını taşıyıp çiçeklerin döllenebilmesini sağlaması bitki neslinin devam edebilmesi açısından son derece önemlidir. Yeldeğirmeni veya yelkenli gemilerde kuvvetinden yararlanılan rüzgâr, orman yangınlarında ise olumsuz etki yaparak yangının çok daha büyümesine neden olmaktadır.
Rüzgar Çeşitleri Nelerdir?
Rüzgarın çok sayıda çeşidi bulunmaktadır ve her birinin birbirinden farklı özellikleri vardır. Bu çeşitler ise şu şekilde sıralanmaktadır:
Yıldız
Lodos
Poyraz
Meltem
Karayel
Keşişleme
Kıble
Gündoğusu
Günbatısı
Şeklinde ifade edilmektedir. Rüzgar çeşitlerinden en çok bilineni yıldız rüzgarı olmaktadır. Yıldız rüzgarının çok sayıda özelliği bulunmaktadır. Yıldız; kuzeyden esen, adı yerel balıkçılar tarafından verilmiş olan soğuk rüzgardır. Genel olarak Karadeniz ve Marmara denizinin üstünden bir soğuk cephenin geçişinin ardından esmektedir. Yazın serin bir hava, kışın ise soğuk bir hava taşımaktadır.
Bir rüzgâr tulumu. Rüzgâr tulumları rüzgârın yönü ve şiddeti hakkında fikir edinmenin pratik, görsel yöntemlerindendir.