ensonhaber mynet Hazırlayan: Prof. Dr. Ayhan KAMANLI Ayaklarımız tüm vücudumuzun yükünün taşındığı, ayak bileği, arka ayak dediğimiz topuk bölgesi, orta ayak ve ön ayak kısımlarımdan oluşur. Yapısı çok mükemmel dizayn edilmiş bir amortisör gibidir. Yürümenin basma fazı esnasında vücudumuzun ağırlığı o taraf ayak tarafından taşınır. Dizaynı yükün eşit ve dengeli bir biçimde ayağın yapısını oluşturan kemik, bağlar, kaslar ve eklemlerin açısal düzeni ile yere yansıtılır. Ayağın işlevini tam olarak getirmesi yalnız ayak sağlığı açısında önemli olmayıp tüm bedenimizin, özellikle komşu eklemlerin sağlığı içinde gereklidir. Aşağıda hastalıklara değinilirken ilgili bölümlerde kısaca temel yapılarla ilgili bilgide verilmektedir. 1. Pozitif indeksli ayak: 1 > 2 > 3 > 4 > 5 2. Pozitif negatif indeksli ayak: 1 = 2 > 3 > 4 > 5 3. Negatif indeksli ayak: 2 > 1 > 3 > 4 > 5 Ayakla ilgili hastalıklar (Yerleşim bölgelerine göre) Ayak orta bölümü hastalıkları; Ayak ön bölümü hastalıkları Ayakla ilgili hastalıklar (Nedenlerine göre) Travmaya bağlı hastalıklar Sistemik inflamatuar hastalıklar Vasküler (damarsal) bozukluklar Nörolojik (Sinir sistemi ile ilgili) bozukluklar Aşağıda sık görülen bazı hastalıklar kısaca açıklanmıştır. Belirtileri Tüm bunlar destekleyici ortezler ve egzersizlerle sağlanabilmektedir Çukur ayak (Pes Kavus) Tedavisi pes kavusun derecesine göre değişir Pes ekinus Pes ekinovarus Topuk hastalıkları 2- Posterior topuk ağrısı 3- Lateral topuk ağrısı İzole plantar fasiit (taban kirişi iltihabi reaksiyonu) ve topuk dikeni (Şekil 5) Aşil Bursiti (yastıkçık iltihabi reaksiyonu) Aşil tendon rüptürü (Kirişin kopması) Fleksör hallusis longus tendiniti (Ayak başparmağının bükülmesini sağlayan kas kirişinin lezyonu) Haglund topuk Sever hastalığı Ayağın Ön Kısmındaki Bozukluklar Morton nöroması (parmaklar arası sinirde lokal reaksiyoner büyüme) Parmak Deformiteleri Ayağın yapısında 26 kemik, 33 eklem, çoklu kaslar, tendonlar, bağlar, kan damarları, sinirler ve lenfatik yapılar bulunur. Ayağın yapısında bulunan kemikler ayak kemerini oluşturur. Ayak bileği eklemi, ayak ve alt bacağın birleşimi ile oluşur. Ayak kemikler öncelikle birbirleriyle uyumlarını eklem kapsülleri ile çevrelenmiş eklemler oluşturur. Bu eklemler, bağlar olarak bilinen lifli dokularla bağlanır. Ayak kasları, plantar fasya olarak bilinen sert, gergin bir doku ile ayağa ve uzunlamasına ayak kemerine ikincil destek sağlar. Ayak, ayaktan çıkan ve ayağın içine giren iç kaslar ile alt bacaktan başlayan ve ayak kemiklerinin çeşitli yerlerine bağlanan dış kaslara sahiptir. Ayakta ağırlık taşıma ve şok emici etkiye yardımcı olacak yağ yastıkları da vardır. Ayaktaki çeşitli tendonlar, bir kemik veya eklem yapıları üzerinde senkronize çekiş sağlamak için birlikte hareket eder. Bu durum ayağın optimum hizada kalmasını sağlar. Ayak ayrıca kapsül, deri altı yağ, dermal ve epidermal katmanları içeren yoğun yumuşak doku yapılarıyla kaplıdır. Bu yumuşak doku yapıları, enfeksiyon gibi dış tehlikelere karşı birincil savunma mekanizması olarak işlev gören bir birim olarak çalışır. Yumuşak doku, sıvının birikmesine izin vererek ayakta şişmeye neden olabilir. Ayak, alt ekstremitenin hareketinin temelidir. Yürümemiz ve koşmamız için verimli emilimi ve itmeyi sağlayan karmaşık bir sistemdir. Ayaktaki ağrı, ayağın iç yapılarının etkileşiminde yada ayağın dış etkilerle etkileşimindeki bir sorunun varlığını gösterir. Ağrının birincil ipuçları, ağrının nasıl ve ne zaman ortaya çıktığı , ağrının yeri, ağrıya neyin neden olabileceğidir. Ağrı olduğunda vücut, ağrıyı azaltmak için hareket etme veya işlevlerini değiştirerek tepki verir. Bu tepki veya biyomekanik değişiklikler ayağın normal hareketini engelleyebilir ve vücudun diğer kısımlarında daha fazla yaralanmaya neden olabilir. Ayak ağrısına birçok farklı hastalık, deformite, biyomekanik durum, uygun olmayan ayakkabı veya yaralanmalar neden olabilir. Bulaşıcı hastalıklar, virüsler, mantarlar ve bakteriler ayak ağrısına neden olabilir. Ayağın altındaki plantar siğiller bir virüsten kaynaklanır, tahrişe ve ağrıya neden olabilir. Mantarlar, ayak tahrişine ve ağrıya neden olabilir. Ayak ağrısının sebepleri arasında de batık ayak tırnağıdır. Tırnak batması, tırnağın kenarlarının derinin içine doğru büyümesiyle ortaya çıkar. Bu da ağrıya ve sıklıkla enfeksiyona neden olur. Diyabetli hastalar, bağışıklık sistemleri zayıf olduğu için enfeksiyona daha yatkındır. Ağrı ve nokta hassasiyeti, belirli bir alanda bir şeylerin ters gittiğinin göstergesidir. Yaralı bölgede lokalize şişme, kızarıklık (eritem), morarma (ekimoz), uyuşma, karıncalanma ve ateş de görülebilir. Ağrının başlangıç zamanı sorunun nedeninin önemli bir göstergesidir. Aşağıdaki sorularda önem arz etmektedir. Ayak kemikleri bağlarla birbirine bağlanır. Kemikleri bir arada tutan bağlar aşırı gerildiğinde ve lifler yırtıldığında burkulma meydana gelir. Bir eklemin nokta hassasiyeti ve gevşekliği burkulmanın göstergesi olabilir. Bağ yaralanmasına genellikle yürürken veya egzersiz yaparken bir dengesizlik hissi eşlik eder. Ayak kemiklerindeki yaralanma, kemere tek bir darbe ,bükülme veya stres kırıklarına neden olabilecek tekrarlayan travmalardan kaynaklanabilir. Kırık bölgesinde ayırt edilebilir bir yumru veya boşluk olabilir. Kırığa ilgili eklemlerde çıkık da eşlik edilebilir. Bu gibi durumlarda, kemikte kırılmaya ek olarak eklem hizalamaları da bozulur. Kırık ve çıkık, travma sonrası artritin yaygın nedenleridir. Bu, eklem kıkırdağının ek yaralanmasından kaynaklanmaktadır. Kaslar ve tendonlar ayağın çeşitli yönlerde hareket etmesine izin verir. Bir kas veya kas grubu, kas liflerinin yırtıldığı noktaya kadar gerildiğinde bir gerginlik oluşur. Ayağın kasları ve tendonları aşırı gerilme, aşırı kullanım, aşırı yükleme, morarma ve hatta yırtılma ile gerilebilir. Bir eklemin kasılmasındaki güçsüzlük, vücut kısımlarını stabilize etmede güçlük ve dirence karşı etkili ağrı kas problemlerinin belirtileridir. Yaralanmanın üzerinde ve çevresinde şişme, hassasiyet, işlev kaybı ve renk değişikliği, bir zorlanmanın semptomları olabilir. Çürükler ( kontüzyonlar ) yaygın olarak vücudun doğrudan darbe alarak yaralanmasıdır. Ayağınızın bir kayaya basması veya kayanın ayağınızın üzerine basması gibi çeşitli nedenlerle ayağınızda bir çürük oluşabilir. Ayakta ağrı, renk değişikliği, şişme ve yürüme şeklinizde değişikliklere neden olan darbeler, kırık kemik gibi daha ciddi hasarı gösterebilir. Plantar fasya ile ilişkili ağrı ve hassasiyet genellikle ayağın topuk kemiğinin altı ile ayak parmaklarının tabanı arasında hissedilir. Plantar fasya ağrısı, arkın gerilmesiyle artabilir veya azalabilir. Hafif plantar fasiit vakalarında, ayağın yumuşak dokuları "ısındıkça" ağrı azalır, ancak ayak kullanımı arttıkça ağrı artabilir. Daha şiddetli plantar fasiit vakalarında, kemer gerildiğinde ağrı artabilir. Genellikle plantar fasiit hastası sabahları plantar fasya ısınana kadar ağrı hissedecektir. Geceleri ayak ağrısı, plantar fasiitin yanı sıra diğer olası sorunların bir işareti olabilir. Plantar fasiit, ağrıyı önlemek için ağırlık taşıyan yüzeyde kaymaya neden olabilir, bu da topuğun diğer bölgelerinde tepki ağrısına neden olabilir. Ayak yüzeyinde sürtünme veya yanma hissi genellikle bir su toplanmasının ilk işaretidir. Ayak parmakları arasında veya ayak çevresinde kaşıntı ve yanma hissi, bir deri enfeksiyonu veya sporcu ayağını gösterir. Bir ayak tırnağının kenarındaki ağrı ve kızarıklık genellikle batık ayak tırnağının sonucudur. Günlük yaşam aktiviteleri etkilenmeye başladığında veya istediğiniz aktiviteleri yapamadığınızda, tıbbi yardım almalısınız. Yaralı alan deforme görünüyorsa, işlev kaybı, duyu değişikli, ağrıyla birlikte şişlik, uzun süreli cilt veya ayak tırnağı renginin değişmesi, etkilenen bölgenin çevredeki alanlardan daha sıcak hale gelmesi de tıbbi yardım alınmasını gerektirir. Tedavinin planlanmasında ayak ağrısının doğru değerlendirilmesi ve teşhisi çok önemlidir. Genel bir kural olarak yaralı taraf yaralanmamış tarafla karşılaştırılır. Fonksiyonel yeteneğin etkilenmemiş tarafla karşılaştırılması, yaralanmanın doğası ve ciddiyeti hakkında da fikir verir. Dört derece ağrı vardır: Sorunun nasıl ve ne zaman başladığı sorulur. Hastayı nasıl etkilediği ve ne zaman rahatsız ettiği, ağrıyı iyileştirmek veya daha kötü hale getirmek için neler yapılıp yapılmadığı araştırılır. Yaralanmayı değerlendirmek için kapsamlı bir fizik muayene yapılmalıdır. Kemik ve yumuşak dokularda anormallikler olup olmadığını belirlemek için ayak ve arkın röntgeni, MRI veya kemik taraması yapılabilir. Romatoid artrit, gut ve diyabet gibi sistemik hastalıkları dışlamak için bir kan testi istenebilir. Ayak ağrısının tedavisi ağrının nedenine bağlı olarak değişmektedir. Tedavi ilaç, güçlendirme, germe, fizik tedavi, hareketsizleştirme ve ameliyatı içerebilir. Bu tedaviler bazıları hastanın kendisi uygulayabilir. Ancak bunlar başarısız olduğunda profesyonel destek alınmalı ve ileri tedaviler kontrol altında uygulanmalıdır. Aşağıda tedaviler aşamalı bir şekilde sıralanmıştır. Ayağınızda ilk kez rahatsızlık veya ağrı hissetmeye başladığınızda, dinlenerek, buzla, kompresyonla ve yüksekte tutarak tedaviye başlayabilirsiniz. Ağrı kesici ilaçlar da rahatsızlığı ve ağrıyı azaltmak için kullanılabilir. Dinlenme, etkilenen bölgeye daha fazla baskı yapılmasını önleyerek dokuların iyileşmesine izin verecektir. Ayağa ağırlık vermekte zorluk çekiliyorsa koltuk değneği kullanıfunduszeue.infoda bulunan ayak bileği ve ayak destekleri de olabilir. Bunlar etkilenen bölgeye dinlenme, rahatlık ve destek sağlar. Buz 20 dakikadan fazla uygulanmamalıdır. Buz, plastik bir torbaya konulabilir veya bir havluya sarılabilir. Etkilenen dokuların şişmesini önlemeye yardımcı olacaktır. Ağrıyan bölgede oluşan aşırı şişlik, etkilenen bölgedeki sinir liflerine bası oluşturur ve bu da daha fazla ağrıya neden olabilir. Buz uygulaması şişmeyi azaltmak için bir dereceye kadar ağrının giderilmesini sağlar. Ayak ağrısının ve şişliğin azalmasına yardımcı olabilecek ilaçlar kullanılabilir. Bu amaçla kullanılan nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar ağrıyı azaltmaya ve inflamatuar yanıtı azaltmaya yardımcı olabilir. Plantar fasiitin rahatlaması için ayağın alt kısmıyla yerde donmuş bir su şişesini yuvarlama işe yarayabilir. İyi gelen germe egzersizlerinin olduğu bilinmektedir. Destekleyici uygun ayakkabı kullanılmalıdır ve çıplak ayakla yürümekten kaçınılmalıdır. Ayak ağrısının ciddiyeti ve nedeni belirlendikten sonra, bir dizi düzeltici ve iyileştirici eylem başlatılabilir. Ağrıyı azaltmak,iyileşmeyi desteklemek ve bölgedeki dolaşımı artırmak için ultrason, çeşitli elektriksel stimülasyon biçimleri ve manuel tedavi gibi yöntemler kullanılabilir. Ayağın alçıya alınması ile oluşan ayak hareketsizliği yeterli dinlenme sağlayabilir. Ancak uzun süreli hareketsizlik, kas güçsüzlüğüne ve eklem sertliğine neden olabilir. Düzeltici profilaktik önlemler Ayakkabılarınızın tabanını ayda bir veya yaklaşık milde bir değiştirebilirsiniz. Yedek tabanlık kullanımı enerji emilimini artırabilir ve ayağa destek sağlayabilir. Kas güçlendirme ve esneklik Etkilenen bölgenin gücünü ve stabilitesini artırmak ve dengeli olmayan kasları düzeltmek için size egzersizler verilebilir. Esnekliği artırmaya yönelik egzersizler, bir kasın uzunluğunu koruyacak veya geliştirecektir. Esneklik, daha güçlü bir kas oluşturmaya ve yaralanma olasılığını azaltmaya yardımcı olur. Enflamasyonu veya hastalıkla ilişkili semptomları kontrol etmek için uygun ilaçlar kullanılabilir. Kortikosteroid enjeksiyonu da yararlı olabilir. Bazı durumlarda ameliyat gerekli olabilir. Pek çok ayak ağrısının geciktirilmiş tedavisi, etkilenen ayağın komplikasyonlarına, kronik ağrılara, sakatlığa ve artritine yol açabilir.
Ayağı oluşturan yapılar
Kemikler
Kalkaneus, talus, naviküler, küneiform kemikler (3 adet), küboid kemik, metatars (tarak kemikleri), falankslar (parmak kemikleri)
Kaslar
Ayağın bacak kısmı ile ilişkili olan ve ayağın içinde olan kasları olmak üzere pek çok kası vardır. Bacak kaslarının hemen hepsi ayağın fonksiyonu ile alakalıdır. Ayak bileğine geriye, tabana, sağa ve sola bükülme veya bunların bileşkesini oluşturan çeşitli hareketler yaptırırlar. Bacak kaslarına örnek olarak, gastroknemius (baldır kası), tibialis anterior kası (tibia ve fibula–kavak kemiklerinin önündeki kas) verilebilir. Ayağın içindeki kaslar ise parmak eklemlerinin bükülme, açılma vs gibi işlevleri yanı sıra tonusları ile ayağın kavislerini de etkileme görevi yaparlar.
Bağlar
Ayağın bağları, ayak kemikleri arasındaki açı için çok önemlidir. Eklemleri, kemikleri stabilize ettiği gibi kasların anatomik dizaynına da yardım ederler. Örnek olarak taban lifi-bağı diyebileceğimiz plantar fasya verilebilir. Gerginliği taban kavsinin oluşmasında oldukça önemlidir.
Eklemler
Tibia talar, talo kalkaneal, talonaviküler, kalkaneo kuboid eklem, intartarsal eklemler, tarsometotarsal eklemler, interfalanjial eklemler sayılabilir.
Açılar
Ayağın pek çok açısı tanımlanmıştır. Açıların belli ortalam bir değerleri vardır. Çeşitli hastalıklar bu açıların edeğimesinden, yada değişmesine neden olurlar. Aşağıdaki şekilde bu açılardan çeşitli örnekler görülmektedir.
Şekil 1: Ayağın çeşitli açıları, ve ileri derecede düz tabanlı bir ayak grafisi
Ayak tipleri
Metatars (tarak) kemikleri arası ilişkilere göre 3 ayak tipi vardır (parmakların uzunluk sırasına göre)
Şekil 2
Şekil 3: Ayak parmaklarının uzunluklarına göre sınıflama
Ayağın arkları
Her ayak 2 longitudinal (uzunlamasına) ve 2 transvers (enine) arka sahiptir
Ayak arka bölümü (topuk) hastalıkları;
Deformiteler
Düz tabanlık (Pes planus) (Şekil 4)
Bu tanım, ayağın açılarının belli derecelerde değişerek yere temas eden uzunlamasına arkın çökük olduğu durumlar için kullanılmaktadır. Uzunluğuna iç ark açısı tabana daha çok temas edecek şekilde değişmiştir. Ayağın çeşitli açıları sebep ya da sonuç olarak bu durumdan etkilenmektedir. Kısaca düz tabanlık ayağın iç uzunlamasına arkının (İUA) azalması veya tam kaybolmasıdır
Topukta ise iç plantar yüzde kalınlaşma ve nasır oluşumları dikkati çeker
Şekil 4: Pedotopografi; A: Normal ayak, B: Düz taban, C: Çukur ayak (Pes cavus)
Düz tabanlık durumunda tedavide amaç;
1- Plantar medial ağrı ( topuk taban iç taraf ağrısı)
Subkalkaneal ağrı sendromu
Şekil 5: Topuk dikeni olan bir hasta
Aşil tendiniti (Topuk arkasındaki insandaki en kalın ve kuvvetli kirişin iltihabi reaksiyonu)
Halluks valgus (Ayak başparmağının dışa doğru bükülmesi ile gelişen bir deformite)Ayak Ağrısı ve Tedavileri
Ayağın Anatomisi Nasıldır?
Ayak Ağrısı Nasıl Oluşur?
Ayak Ağrısının Nedenleri Nelerdir?
Ayak Ağrısına Eşlik Eden Bulgular Nelerdir?
Etkilenen Bölgenin Hareketinde Ağrı Var Mı?
Ayak Ağrısı Ne Zaman Tedavi Edilmelidir?
Ayak Ağrısı Nasıl Teşhis Edilir?
Ayak Ağrısının Tıbbi Tedavisi Nasıldır?
Ayak Ağrısının Medikal Tedavisi Nedir?
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası