Metotreksat Folik Asit Kullanımı
Metotreksat kullanan Romatoid Artrit&#;li hastalarda folik asit desteğinin Metotreksat&#;ın yan etkileri ve plazma homosistein düzeylerine etkisi = The effects of folic acid supplementation on the side effects of homocystein in the patients with rheumatoid arthrisit that use methotsexate /
Rheumatoid Arthritis (RA) one of the most commonly seen rheumatic diseases today, although it is a systemic disease, involves mainly the synovial joints. The disease becomes destructive in a short period of time and serious deformities and disability may occur. For this reason treatment by using disease modifying antirheumatic drugs (DMARDs) should be started as soon as possible. Among DMARDs, Methotrexate (MTX) is reported as having the best effect-toxicity profile. Nevertheless, although it is effective, MTX can be stopped because of some toxicities and in some studies, the ratio of stopping MTX because of these side effects in 1 year is reported approximately as 30 %. Again, in the last few years , it is accepted that in patients with RA treatment with MTX causes an increase in plasma homocysteine levels and this is an independent risk factor for some vascular diseases and there is an increase in mortality and morbidity because of premature vascular disorders. The opinion is common that, by giving folic acid the gastrointestinal, he matologic, hepatic and renal side effects that cause to stop treatment with MTX and also the hyperhomosisteinemia that is caused by MTX can be prevented and the effectiveness of MTX is not decreased. We aimed to determine the effects of folic acid supplementation on all of these side effects on the effectiveness of MTX. For this purpose, 31 patients that fulfill the ARA criteria was taken into the study and divided into two groups. The patients were followed up by giving only MTX to the first group (n=14), and MTX+folic acid in 1/1 ratio to the second group (n=17). There was no difference between the 2 groups about the commonly seen side effects of MTX. These type of side effects were small and temporary. No serious toxic side effects was seen in any patients. This was related to the small number of patients and the short follow-up period. In all of the patients the basal plasma homocysteine levels were found relatively high and these levels were increased in the group that use only MTX, but homocysteine levels in the group that get folic acid supplementation were decreased. In booth of the groups 6 months later the clinical and laboratory activity of the disease was diminished, so it was determined that additional folic acid does not decrease the effectiveness of MTX. According to these results, it was concluded that MTX is effective in the treatment of RA, its side effects are not common, but it increases plasma homocysteine levels which is accepted as a risk factor for premature vascular diseases and folic acid supplementation in appropriate doses decrease homocysteine levels and does not diminish the effectiveness of funduszeue.info words: Rheumatoid arthritis, methotrexate, side effects, hyperhomocysteinemia, folic acid.
Metotreksat
Metotreksat iltihaplı romatizmal hastalıkların tedavisinde, en yaygın kullanılan temel etkili bir ilaçtır. Metotreksat aslında çok uzun yıllardır kanser tedavisinde kullanılmış eski bir ilaçtır. DMARD (hastalık modifiye edici ilaçlar) kategorisindedir. Bu ilacın kanser tedavisinde çok yüksek dozlarda kullanıldığını vurgulamak isteriz. Oysa romatoid artrit, ankilozan spondilit gibi romatizmal hastalıkların tedavisinde yalnızca haftanın bir günü ve oldukça düşük sayılabilecek dozlarda kullanılmaktadır. Yani bu dozda ve bu kullanım biçiminde, metotreksat kanser ilacı değil, romatizma ilacı olarak kabul edilmelidir.
Doktorunuzun uygun gördüğü metotreksat dozu, haftanın belirli bir gününde, bir veya bir kaç doza bölünerek, mutlaka aç karnına ve bol suyla alınmalıdır. Birçok hastamız, ilacı almayı unutmamak ve daha rahat alabilmek için pazar gününü seçmekte ve pratikte, bazı hastalarımız bu ilacı “pazar hapı” veya “kanser hapı” olarak adlandırabilmektedir.
Metotreksat çok ciddi yan etkiler yapan bir ilaç değildir. En sık görülen yan etkiler, ilacın alındığı gün ortaya çıkabilen bulantı, kusma, ishal ve halsizlik yakınmalarıdır. Bu ve benzeri yan etkilerinin azalması için, folik asit diye bilinen özel bir vitaminin kullanılmasını önermekteyiz. Bu vitaminin hangi dozda ve hangi günlerde alınacağını doktorunuz belirleyecektir.
Özellikle uzun süre kullanıldığında, karaciğere ve kemik iliğine yan etki yapma olasılığı vardır. Bu nedenle, belli aralıklarla karaciğer ve böbrek testlerini ve kan sayımlarını istemekteyiz.
Metotreksat kullanırken kuru bir öksürük ve nefes darlığı ortaya çıkarsa, ilacı derhal kesmeli ve doktorunuza başvurmalısınız. Bu yakınmalar, nadir olarak ilaca bağlı akciğer hasarını gösterebilir.
Metotreksat tedavisi alan hastaların alkol alması sakıncalıdır.
Halkımızın da kolaylıkla tahmin edebileceği gibi, metotreksat tedavisi gören kadınların tedavi süresince etkili doğum kontrol yöntemleri uygulaması ve gebe kalmamaları gereklidir. Çünkü, sonuçta kanser tedavisinde de kullanılan bir ilaç olan metotreksat, bebeğe ciddi zararlar verebilir. Metotreksat kullanan bir hasta, planlı bir gebeliğe karar verirse, mutlaka öncelikle doktoruna danışmalı ve en az 3 ay önceden ilaç kesilmelidir. Diğer bir deyişle, ilaç kesildikten sonra en az 3 defa adet (aybaşı) dönemi geçirdikten sonra, gebeliğe izin verilebilir. Metotreksat kullanan erkeklerin de, çocuk sahibi olmak için, benzer şekilde ilacı kestikten sonra en az 3 ay beklemeleri önerilmektedir
Ciddi bir sakınca veya engel olmadığı sürece, özellikle hiçbir romatoid artritli hasta, metotreksat tedavisinden yoksun bırakılmamalıdır
Geçtiğimiz günlerde, yetmiş yaşlarında bir kadın hasta ateş, bulantı/kusma, karın ağrısı, burun kanaması ve bunlara eşlik eden ve bir hafta boyunca giderek artan mukozit ile acil servise başvurdu. Kliniği birçok ayırıcı tanıya gidilebilecek bir noktadaydı ancak sorumlunun aslında romatoid artriti için kontrolsüz kullandığı bir ilacın komplikasyonu olduğunu gördük: Metotreksat.
Metotreksat (MTX), DNA sentezi için gerekli folik asidi antagonize ederek mitozu inhibe eder. Ana etkisini, dihidrofolatı tetrahidrofolata dönüştüren dihidrofolat redüktazı inhibe ederek gösterir. Sonuç olarak, timidilat ve pürin sentezini azaltır. Metotreksatın poliglutaminasyonu, hücre içi varlığını uzatır. Bu nedenle, lösemik miyeloblastlar, sinovyal makrofajlar, lenfoblastlar ve epitel gibi etkili poliglutaminasyon kapasitesine sahip hücreler MTX&#;in etkisine daha duyarlıdır. 1
Metotreksatın anti-proliferatif dolayısıyla anti-tümör aktivitesine ek olarak, antienflamatuar ve immünmodülatör özelliğinin de olması, pek çok alanda, geniş bir terapötik endikasyon aralığında kullanılmasını sağlar. Bu yazıda ön planda kronik ve düşük doz MTX kullanımına bağlı gelişen toksisitenin ve yan etkilerin kliniği ve yönetiminden bahsedilmiştir. İyi okumalar.
MTX dozları nasıl sınıflandırılır? 2
SSS lenfoması, osteosarkom, lösemi ve yüksek riskli lenfomaların SSS profilaksisi ve leptomeningeal metastazların tedavisinde ≥ mg/m2 dozda MTX kullanılabilir. Bu rejimler, saatlik infüzyonlarla uygulanır ve iki ila üç günlük bir çoklu lökovorin (folinik asit) kurtarma dozu gerektirir. Tedavi öncesi hidrasyon ve idrar alkalizasyonunun yanı sıra yakın serum transaminaz takibi ve böbrek fonksiyon testlerinin takibini gerektiren önemli bir durumdur.
Malign gestasyonel trofoblastik hastalıkta kullanılan 50 ila mg/m2 arasındaki dozlar, orta doz MTX olarak kabul edilir. Genel olarak, bu hastalar agresif hidrasyon veya idrar alkalinizasyonu gerektirmez. Beklenmedik toksisite ile karşılaşılmadıkça, lökovorin kurtarma dozuna mg/m2 altındaki dozlarda nadiren ihtiyaç duyulur.
Düşük doz MTX (<50 mg/m2) ise mesane, meme ve desmoid tümörlerin tedavisi için intravenöz olarak, T hücreli büyük granüler lenfositer lösemi, ALL, akut promyelositik lösemi, mikozis fungoides ve malignite ile ilişkisi olmayan immun aracılı bozuklukların (romatoid artrit, sistemik lupus eritemetozus, vaskülitler, psöriazis, Crohn hastalığı vb..) tedavisinde oral olarak tercih edilir.
Metotreksat, immun aracılı bozukluklarda uzun süreli, düşük dozlu, genellikle haftalık ila 25 mg arasında uygulanır. Düşük dozlarda en sık gözlenen yan etkileri nadiren yaşamı tehdit edicidir. Tedaviye başlamadan önce, tam kan sayımı, karaciğer ve böbrek fonksiyonlarının değerlendirilmesi, akciğer grafisi ve doğurganlık çağındaki kadınlarda beta hCG görülmesi gerekmektedir. Tam kan sayımı, kreatinin ve karaciğer fonksiyon testleri ilk 3 ay boyunca her haftada bir, sonraki ay boyunca her 8 haftada bir ve 12 hafta sonra ve sonrasında 12 haftada bir değerlendirilmelidir. 3
Olası yan etkiler ve toksisite bulguları:
- Dispepsi, bulantı, ishal
- Stomatit ve oral aftlar
- Baş ağrısı, yorgunluk, halsizlik
- Genellikle ekstremiteleri tutan maküler, punktat deri erüpsiyonları
- Enfeksiyonlara ya da ilaca bağlı ateş
- Transaminazlarda minör yükseklik
- Hematolojik anormallikler, özellikle makrositoz ve miyelosupresyon
- Akciğer hasarı
Miyelosupresyon yüksek doz MTX&#;in majör sınırlayıcı yan etkisidir, ancak düşük doz tedavi alan hastalarda seyrek görülür. Hematolojik anormallik olarak genellikle folat eksikliğine bağlı makrositoz görülürken, daha ciddi seyreden pansitopeni tablosu ise hastaların % 1&#;inden azında izlenir. 4 Hepatotoksisite, hepatositler üzerine direkt hasar sonucu ortaya çıkar ve klinik, hafif hepatosteatozdan şiddetli karaciğer fibrozisi ve siroza dek değişebilir. İlacın uzun süreli kullanımı, obezite, diyabet ve alkol kullanımı karaciğer hasarı sürecini hızlandırır. 5 Pulmoner hasar, ciddi bir yan etki olarak hastaların % ila 8&#;inde, genellikle tedavinin ilk yılında ortaya çıkar. Alveolar hasar ve perivasküler inflamasyonun neden olduğu pnömonit tablosu ve immunsupresyon zemininde gelişen akciğer enfeksiyonları görülebilir. 6 Metabolitleri böbreklerden hem glomerüler filtrasyon hem de tubüler sekresyon yoluyla itrah edilen metotreksat, asidik koşullar altında böbrek tübüllerinde çökebilir ve bu da akut tübüler nekroza bağlı böbrek yetmezliğine yol açabilir. 7
Metotreksat düzeyleri bazı merkezlerde ölçülebilse de çalıştığımız yerlerde bunu görmek mümkün olmayabilir ve ilaç düzeyine doğrudan bağlı bir ilk tedavi şekli yoktur. Ön planda MTX toksisitesine bağlı bir klinik düşünmek, ampirik olarak da tedaviye başlamamızı sağlar ve ilk müdahaleler nispeten basit, güvenli ve neredeyse tüm hastanelerde erişilebilirdir.
Tedavi için 3 temel strateji vardır: IV sıvılar ve idrar alkalinizasyonuyla renal eliminasyonu arttırmak, lökovorin kurtarma ile dihidrofolat redüktaz üzerindeki blokajı bypass etmek ve MTX’ı metabolitlerine ayırarak etkisiz hale getirmek için glukarpidaz eklemek. 8
%90’ından fazlası renal eliminasyona uğrayan metotreksat, tedavi amaçlı yüksek dozlarda kullanıldığında, ön tedavi olarak hidrasyon başlanır. Aynı şekilde, toksik etkiler de görüldüğünde 1 ml/kg/sa üzerinde idrar çıkışı hedeflenir. 7 Üriner alkalinizasyon da eliminasyonu artırır çünkü MTX metabolitleri alkali pH’da daha kolay çözülür, idrar pH&#;ını ’dan ’a çıkarmak dahi MTX metabolitlerinin çözünürlüğünü 5 ila 8 kat arttırır. 9 Sodyum bikarbonatlı mayiler ile intravenöz yoldan (40 mEq/L sodyum bikarbonat içeren) veya oral yoldan (her 4 saatte mg) uygulanabilir. Hemodiyaliz ve hemoperfüzyon, özellikle persistan böbrek yetmezliği olan hastalarda düşünülebilir.
Bir sonraki önemli adım, MTX tarafından bloke edilen folat bağımlı yolları geri yüklemektir, bunu da lökovorin (folinik asit) ile sağlayabiliriz. Lökovorin, erişkinlerde 1 mg/kg dozunda ( mg) IV yoldan saatte bir uygulanır. 8
Glukarpidaz (diğer adıyla karboksipeptidaz G2), MTX toksisitesi için kullanılan en yeni tedavidir. Psödomonas RS suşundan üretilmiş bir rekombinant enzimdir. 10 MTX’i toksik olmayan iki metabolit olarak böler ve böylece böbrek fonksiyon bozukluğu olan hastalarda metotreksatı hızlı bir şekilde çıkarmak için enzimatik bir yöntem sunar. Diğer yöntemlerin etkili olmadığı ve MTX düzeylerinin düşürülemediği durumlarda kullanılabilir. 11
MTX toksisitesinde gözlenen diğer komplikasyonların yönetimi, çoğunlukla semptoma yöneliktir. Nötropenik ve enfeksiyonu olan hastalarda granülosit-makrofaj koloni uyarıcı faktör (G-CSF) ve antibiyotikler tedaviye eklenir. Dehidratasyon ve elektrolit bozukluğu olan hastalarda uygun sıvılar, replasman ihtiyacı olan hastalarda kan ürünleri kullanılabilir. Steroidler, lökovorine yeterli cevap vermeyen akciğer hasarında tercih edilebilir. 8
Özet olarak, MTX toksisitesi ilacın düşük dozda kullanımında da ortaya çıkabilen, hastaların çeşitli semptomlarla başvurabileceği, komplikasyonlara açık bir durumdur. Özellikle ileri yaştaki olgularda renal fonksiyonları etkileyebilecek ve MTX klirensini azaltabilecek ilaç kullanımından kaçınılmalı, hematolojik ve biyokimyasal parametreler yakından takip edilerek, toksisiteden süphelenilen durumlarda derhal uygun tedavi başlanmalıdır.
Kaynaklar
1.
Tian H, Cronstein B. Understanding the mechanisms of action of methotrexate: implications for the treatment of rheumatoid arthritis. Bull NYU Hosp Jt Dis. ;65(3) funduszeue.info
3.
Pivovarov K, Zipursky JS. Low-dose methotrexate toxicity. CMAJ. April EE doi/cmaj
4.
Gutierrez-Ureña S, Molina JF, García CO, Cuéllar ML, Espinoza LR. Pancytopenia secondary to methotrexate therapy in rheumatoid arthritis. Arthritis & Rheumatism. February doi/art
5.
Romão VC, Lima A, Bernardes M, Canhão H, Fonseca JE. Three decades of low-dose methotrexate in rheumatoid arthritis: Can we predict toxicity? Immunol Res. November doi/s
6.
Imokawa S, Colby T, Leslie K, Helmers R. Methotrexate pneumonitis: review of the literature and histopathological findings in nine patients. Eur Respir J. ;15(2) doi/jbx
7.
Widemann BC. Understanding and Managing Methotrexate Nephrotoxicity. The Oncologist. June doi/theoncologist
8.
Vohra R, Vohra SS, Grock A, Mason J. Working Through the Paradox of Methotrexate Toxicity. Annals of Emergency Medicine. August doi/funduszeue.inforgmed
9.
Sand TE, Jacobsen S. Effect of urine pH and flow on renal clearance of methotrexate. Eur J Clin Pharmacol. doi/bf
SHERWOOD RF, MELTON RG, ALWAN SM, HUGHES P. Purification and properties of carboxypeptidase G2 from Pseudomonas sp. strain RS Use of a novel triazine dye affinity method. Eur J Biochem. May doi/jtbx
Ramsey LB, Balis FM, O’Brien MM, et al. Consensus Guideline for Use of Glucarpidase in Patients with High‐Dose Methotrexate Induced Acute Kidney Injury and Delayed Methotrexate Clearance. The Oncologist. October doi/theoncologist
Metotreksat
Eskiden ametopterin olarak bilinen metotreksat (MTX), bir kemoterapi ajanı ve bağışıklık sistemi baskılayıcıdır.[1]Kanser, otoimmün hastalıklar ve ektopik gebelik tedavisinde ve tıbbi düşüklerde kullanılır.[1] Kullanıldığı kanser türleri arasında meme kanseri, lösemi, akciğer kanseri, lenfoma, gestasyonel trofoblastik hastalık ve osteosarkom bulunur.[1] Kullanıldığı otoimmün hastalık türleri arasında sedef hastalığı, romatoid artrit ve Crohn hastalığı bulunur.[1] Ağız yoluyla veya enjeksiyon yoluyla verilebilir.[1]
Yaygın yan etkiler arasında mide bulantısı, yorgunluk hissi, ateş, enfeksiyon riskinde artış, düşük beyaz kan hücresi sayısı ve ağız içindeki derinin parçalanması yer alır.[1] Diğer yan etkiler arasında karaciğer hastalığı, akciğer hastalığı, lenfoma ve ciddi deri döküntüleri sayılabilir.[1] Uzun süreli tedavi gören kişiler, yan etkiler açısından düzenli olarak kontrol edilmelidir.[1]Emzirme döneminde güvenli değildir.[1]Böbrek sorunları olanlarda daha düşük dozlara ihtiyaç duyulabilir.[1] Vücudun folik asit kullanımını bloke ederek etki eder.[1]
Metotreksat ilk olarak 'de yapılmış ve başlangıçta mevcut tedavilerden daha az toksik olduğu için kanseri tedavi etmek için kullanılmıştır.[2] 'da metastatik bir kanserin ilk tedavilerini sağlamıştır.[3]Dünya Sağlık Örgütü'nün Temel İlaçlar Listesi'nde yer almaktadır.[4][5] Metotreksat jenerik ilaç olarak mevcuttur.[1]
Kaynakça[değiştir nest...
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası