This book or any portion thereof may not be reproduced or used in any manner whatsoever without the express written permission of the publisher except for the use of brief quotations in a book review or scholarly journal. First Published in by TRANSNATIONAL PRESS LONDON in the United Kingdom, 12 Ridgeway Gardens, London, N6 5XR, UK. funduszeue.info Transnational Press London® and the logo and its affiliated brands are registered trademarks. This book or any portion thereof may not be reproduced or used in any manner whatsoever without the express written permission of the publisher except for the use of brief quotations in a book review or scholarly journal. Requests for permission to reproduce material from this work should be sent to: [email protected] Paperback ISBN: Cover Design: Gizem кКФır Cover Photo: George Adam and Jonathan Liu funduszeue.info Bölüm 1. ‘Göç Kültürü ve Çatışma Modeli’ Bağlamında Mathias Enard’ın Hırsızlar Sokağı1 Ali Tilbe2 Kuramsal Çerçeve Yazın incelemelerinde, inceleme nesnesindeki göçün doğasını saptamak için, bu düzeysel ayrımlar yol gösterici işlevler üstlenmektedir. “Özellikle romanlarda ele alınan göç durumu ve konulara göre kolaylıkla düzeyler belirlenebilir ve anlatı yerlemleri ile olay örgüsü bu düzlemde incelenerek açıklayıcı sonuçlar elde edilebilir. Bu modelden devinimle, romanların ulamlandırılması da kolaylaşacaktır” (Tilbe, , s. ). Şekil 1. İnsani güvenlik ve çatışma eksenleri (Sirkeci, , s. 7 & Sirkeci, , s. ). Bu bağlamda, Lucien Goldmann’ın kullandığı, görüngübilimsel anlama ve açıklama düzeylerinden oluşacak iki aşamalı bir çözümleme yöntemi öneriyoruz (Tilbe, , s. ). Tablo 1. Göç Yazını Yöntembilim Çizgesi Göç Yazını Yöntembilim Çizgesi Anlama Aşaması ˃ İçkin Çözümleme Açıklama Aşaması ˃ Aşkın Çözümleme Anlatının Yapısı Bakış Açıları; Anlatım Uygulayımları Dönemsel Göç Devinimleri ve Toplumsal Yapı Anlatı Yerlemleri Kişi, Süre, Uzam Öne Çıkan Temel Örge ve İzlekler Belirlenmesi: Toplumsal Yapı Göreli Güvenlik Uzamı Kültür(süz)leşme mi? Mikro, Mezo, Makro Düzeylerin Göç Olgusu Göreli Güvensizlik Uzamı; İşbirliği mi? Bütünleşme mi? Uyum mu? Ayrışma mı? Göçün Çevrimselliği / Döngüselliği Çatışma ve Göç Devinimi Bu yönteme göre, “birinci aşama anlama düzeyi, yapısalcı bir yaklaşımla metne içkin olarak gerçekleştirilir ve metinde yer alan anlatı yerlemleri ile anlatısal uygulayımlar 1 Bu çalışma, Namık Kemal Üniversitesi Bilimsel Etkinliklere katılım destek Programı kapsamında desteklenmiştir. 2 Prof. Dr. Ali Tilbe Namık Kemal Üniversitesi, Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde öğretim üyesidir. [email protected] / [email protected] 7 Göç Konferansı - Seçilmiş Bildiriler incelendikten sonra, çatışma modeline göre; göçer toplumsal yapı ve ilişkilerden oluşan yapıtın özü ve iç tutarlılığı çözümlenir, metne aşkın olan açıklama aşamasında ise; metinde söz edilen göç olgusu/izleği, çatışma modeli temelinde, yapıtı aşan ve çevreleyen toplumsal, ekonomik ve siyasal dışsal bağlanımlarıyla güvensizlik güvenlik düzleminde açıklanır ve tutarlı bir eleştirel yaklaşım ortaya konulabilir” (Tilbe, , s. ). Bu yaklaşımla bir göç/göçer romanı yetkin ve tutarlı bir biçimde anlaşılıp açıklanabilecektir. Yöntem üzerine daha ayrıntılı bilgi için, dipnotta verilen kaynaklara bakınız. 3 Anlama Aşaması ˃ İçkin Çözümleme Anlatının Yapısı yılında Pusula (Boussole) adlı romanı ile Fransa’nın önemli roman ödüllerinden birisi olan Goncourt kazana çağdaş Fransız genç kuşak romancılardan Mathias Enard, ilkgençlik yazını örnekçelerinden olan Hırsızlar Sokağı (rue des Voleurs, ) adlı roman, Aysel Bora tarafından kusursuz bir anlatımla dilimize çevrilmiş ve Can yayınlarından okur ile buluşmuştur. Gérard Genette’in yanmetinsel/metinçevresi (fr. paratextuel/péritextuel) inceleme yöntembilimi bağlamında değerlendirildiğinde, anlatı başkişisinin yaşadığı Barselona’da “her cinsten kayıp tipin sokağı” (s. ) olan Hızsızlar Sokağı başlığı doğrudan yasadışı ve kültür dışı olana gönderme yapmaktadır. Türkçe çevirisi sayfa olan roman Boğazlar (s. ), Berzah (s. ), romana adını veren Hırsızlar Sokağı (s. ) alt başlıklı 3 bölümden oluşmakta, ön kapağında önünde insanların toplandığı bir cami çizgesi, arka kapağında ise yazarın Hırsızlar Sokağı üzerine özyorumları ve romanın kısa özeti yer almaktadır. “Tüm bunlar, bana, özgürlük ve daha onurlu bir yaşam hakkı için Tunus'ta, Mısır'da, İspanya'da ve Fransa'da sürmekte olan aynı mücadelenin farklı yüzleri gibi göründü. Dünyada, üzerinde yaşadığımız bu savaş tarlasındaki bir yolculuk aracılığıyla bu mücadeleleri anlatmaya çalıştım, yolculuğun başlıca uğrak yerleri de Tanca, Tunus, Algeciras ve Barselona oldu. Bir macera romanı bu, günümüz dünyasının trajik macerasının romanı. Daha iyi bir gelecek hayali kuran gençlerle, artık hayal bile kurmayanlarla, İslamcılarla, Müslümanlarla, dilencilerle, fahişelerle, hırsızlarla ve çokça kitapla, son tahlilde, ateşle birlikte, karanlıklarla savaşmanın tek yolu olmayı sürdüren kitaplarla yolunuzun kesişeceği bir roman bu”. Hırsızlar Sokağı, “günümüz dünyasını kötümser bir bakış açısıyla betimleyen, aynı zamanda da bu kötümserliği tutkulu bir biçimde iyimserliğe çevirmek isteyen yeni bir kuşağın masalıdır” (Chevilley, P. (). Roman’ın boğazlar başlıklı birinci bölümünden hemen önce Joseph Conrad’ın Karanlığın Yüreği adlı romanına metinlerarası bir alıntı yerleştirilmiştir. 3 Tilbe, A. (). “Göç/göçer yazını incelemelerinde Çatışma ve Göç Kültürü Modeli” [Bildiri]. Ali Tilbe ve Ark.(Ed.). 3rd Turkish Migration Conference, Charles University Prague, Turkish Migration Conference Selected Proceedings, ( June ). (s. ). London: Transnational Press London; Sirkeci, İ. (December ). “Transnasyonal mobilite ve çatışma”. Migration Letters, 9(4), ; Tilbe, A. (). “Göç Kültürü ve Çatışma Modeli Bağlamında Latife Tekin’in Sevgili Arsız Ölüm’üne Bir Bakış” Ali Tilbe ve Sonel Bosnalı .(Ed.). Göç Üzerine Yazın ve Kültür İncelemeleri. London: Transnational Press London. (s. 1- 19); Civelek, K. (). “Çatışma ve Göç Kültürü Modeli Bağlamında Bir Roman Okuması: Le Clézio’nun Göçmen Yıldız’ı”. Ali Tilbe ve Sonel Bosnalı (Ed.). Göç Üzerine Yazın ve Kültür İncelemeleri. London: Transnational Press London. (s. ). 8 "Ama gençken insanın bir şeyler görmesi, deneyimlerden geçip fikirler edinmesi, zihnini açması lazım.' "Burada mı!" diye sözünü kestim. "Bilemezsin ki! Ben Mösyö Kurz'la burada karşılaştım." Romanın daha başlangıcında bir Doğu uzmanı olan, Arapça ve Farsça bilen Enard’ın dili ve biçemi okuru etkisi altına almakta, dünyayı saran bağnazlık ve şiddet sarmalına karşı insanlık adına nesnel ve yansız bir aydın eleştirisi vurgusu duyumsanmaktadır. Çok yönlü okumaya açık olan roman, siyasal, artırımsal ya da çeşitli toplumsal nedenlerle özellikle Afrika’dan Avrupa’ya doğru göç etmeye çalışan genç Afrikalıların acıklı durumunu betimlemesi açısından göç kültürü ve çatışma modeli bağlamında çözümlenmeye de varsıl bir içerik sunmaktadır. Anlatı, modelin insani güvensizlik ve çatışma gösterge çizelgesine göre insani güvenlik ve çatışma eksenlerinden kişisel göçü niteleyen mikro düzeye uygun görünmektedir. Ancak çok sayıda kitlesel göçü de odak yapması, makro düzey bir okumayı da olanaklı kılmaktadır. Kuzeybatı Afrika’da Cebelitarık boğazının İspanya tarafına yer alan Tarifa kentinin karşı kıyısındaki Tanca’da bakkal olan babası ile birlikte yaşayan polisiye roman tutkunu 17 yaşındaki Faslı genç Lakhdar, yaklaşık 4 yıl süren göç serüvenine konu olan tekil birinci kişi benöyküsel anlatıda; yersiz yurtsuzluk, Arap Baharı, siyasal İslam, kimlik bunalımı, başkaldırı, yıldırı (fr. Terreur), dinsel, siyasal şiddet ve aşk izlekleri öne çıkmaktadır. Romanda, amcasının kızı Meryem ile babası tarafından uygunsuz bir durumda yakalanmasından sonra evini terk etmek ve Casablanca’ya göç etmek zorunda kalan, yersiz yurtsuz geçen bir yılın sonunda Tanca’ya geri dönerek çocukluk arkadaşı Besim aracılığıyla, bu dönemde Arap ülkelerinden yükselmekte olan köktendinci örgütlerle bağlantılı Kuran Düşüncesini Yayma Cemiyeti’nde kitapçı olarak iş bulan ve bu sırada Arapça öğrencisi İspanyol bir kızla kurduğu arkadaşlık sonrası önce Tunus’a, ardından karşı kıyıdaki Algeciras ve sonra da Barselona’ya göç eden Lakhdar’ın serüveni öykülenir. Metinlerarasılık Anlatıcı-yazar, anlatı boyunca çok sayıda metinlerarası göndermede bulunur. Pek çok İslam akımını etkileyen Mısırlı İslam düşünürü Seyyid Kutub’un () Siyonist Komplo Karşısında İslam adlı yapıtı başta olmak üzere tarihsel, dinsel ve siyasal içerikli yapıtlar okurun ilgisine sunulur. Yazar bu yapıtlar aracılığıyla kurmak istediği olay örgüsüne gerçeklik kazandırmaya çaba harcar. Cinsellik, Kadın Evliyalar, İbn Teymiye'nin yirmi cilt tutan bütün yapıtları (s. 31), Yusuf suresi, “Baba, karşımda on bir yıldızın, güneş ve ayın secdeye geldiğini gördüm” (s. 42), Yedi Uyurlar (s. 70), Büyük İskender (s. 71), bir İspanyol atasözü; “bir salağın tüyü betonarmeden daha dayanıklıdır” (s. 72), Lakhdar ile Judit arasında Arap ve Batı yazını üzerine söyleşimler; “Paul Bowles'u tanıyordu, Tennessee Williams'i ya da William Burroughs'u, uzak gelen isimleriyle bana belli belirsiz bir şeyler hatırlatan ama hiçbirini tanımadı- Tancalı bir figür, onun kim olduğunu biliyordum tek bir satırını bile okuduğumdan emin değildim” (s. 76), polisiye roman yazarlarına gönderme; “bir an bana asılmak ya da elimdeki La Position du tireur couché'yi (Yatan Tetikçinin Pozisyonu) satın almak istediğini sandım, ama hayır, sadece kitabı nereden bulduğumu soruyordu. Bir sürü nedenden dolayı cevap verip vermemekte tereddüt ettim. Beş dakika gevezelik ettik; sevdiğim yazarlardan, Pronzini'den, McBain'den, Manchette'ten, Izzo'dan konuşmak (…) hoşuma gitti” (s. 83), “Necip Mahfuz'un Nil Üzerinde 9 Göç Konferansı - Seçilmiş Bildiriler Konuşmalar kitabının ilk tümcesi: “Nisandı, toz toprak ve yalanlar ayı” (s. 84), Casanova'nın hatıraları, “L'Histoire de ma vie'nin (Hayatımın Tarihi) her bir cildi devasa boyuttaydı, bitmek bilmiyordu” (), anlatı boyunca Lakhdar, Judit için yazdığı kendi şiirler ile kimi bölümleri Arapça olarak verilen Nizar Kabbani’nin şiirleri, “gözlerin yola çıkacak son gemi, orada bana yer var mı?” (s. ) gibi göndermelerin yanında, özellikle Lakhdar’ın Algeciras limanında alıkonulduğunu anlatan romanın Berzah altbaşlıklı 2. bölümünde çok sayıda metinlerarası gönderme bulunmaktadır. Anlatıcı-yazar, 17 Şubat tarihli Diario de Cadiz gezetesinde yer alan bu habere olduğu gibi İspanyol dilinde yapıştırma uygulayımı ile romanda yer verir: “Un nuevo drama laboral en el sector maritimo recala en el puerto de Algeciras. Un total de marineros, los que componen la tripulacion de los buques Ibn Batouta (…)” (s. ). Anlatıcı ve Odaklayım Benöyküsel bir anlatıcı-kişi tarafından tekil birinci kişi öyküleme uygulayımı ile öykülenen anlatı, 17 yaşında Faslı bir gencin iç bakış açısıyla okura sunulur. “Tanca'da denizi, limanı ve Boğaz'ı seyretmek için günde iki defa beş kilometre yol teperdim, şimdi de çok yürüyorum” (s. 13) diyen anlatı başkişisi “bizler haz almak için yaşayan kafesteki hayvanlarız, karanlıkta yaşıyoruz” (s. 13) tümcesiyle romanın içeriğine ilişkin önsel bilgilendirme yapar okura. Tablo 2 Anlatı Düzeyleri İlişki/Düzey Dışöyküsel Anlatıcı İçöyküsel Anlatıcı Elöyküsel Anlatıcı Besim, Nureddin, Marcelo Cruz Benöyküsel/özöyküsel Anlatıcı Lakhdar, Gemici Sadi, Judit Anlatı boyunca yaşadıklarını artsüremli olarak öyküleyen anlatıcı, kimi zaman da özellikle söyleşim ve serbest dolaylı anlatım uygulayımları aracılığıyla sözü öteki anlatı kişilerine bırakarak bakış açılarını çeşitlendirir. Kişi Ataerkil gelenekçi bir aile yapısı içinde babası, annesi ve Yasin, Sarah ve Nur (s. 68) adlı kardeşleriyle birlikte yaşayan ve adını okurun ancak sayfada öğrenebildiği Lakhdar adında bir yeni yetme roman başkişisi. “Judit gecenin bir yarısı, Lakhdar, dedi. Aslında Lakhdar'm iki anlamı var; 'yeşil', bu tamam, ama bir de 'müreffeh' demek. Yeşil, İslam'ın rengi. Belki de babam onu bunun için seçti. Bu aynı zamanda Sufiler için önem taşıyan bir peygamberin ismi. Hızır Aleyhüsselam, Hıdır, yeşil. Kehf suresinde geçer” (s. ). Anlatının başlangıcından başlayarak, Arap toplumlarındaki toplumsal ve dinsel vurgu öne çıkar. “Büyüdüğüm apartman ne zengindi ne fakir, ailem de öyle, benim peder dininde imanında bir adamdı, hani şu iyi bir adam dediklerinden, çoluğuna çocuğuna kötü davranmayan namuslu bir adam - arada bir mabata bir-iki tekmenin dışında, ama bundan da kimseye bir zarar gelmemiştir. Tek ama iyi bir kitabı, Kuran'ı olan adam: Bu dünyada ne yapması gerektiğini ve ahirette kendisini neyin beklediğini öğrenmek için ihtiyacı olan tek şeydi Kuran, günde beş vakit namaz kılmak, oruç tutmak, zekât vermek, tek hayali Mekke'ye hacca gitmek, kendisini Hacı diye, Hacı Muhsin diye 10 çağırmalarıydı, bu onun tek emeliydi, çok çalışıp bakkal dükkânını süpermarkete çevirmek umurunda değildi, milyonlarca dirhem kazanmak umurunda değildi, onun Kitabı namazı hac ziyareti vardı ve nokta; annem babama büyük bir saygı gösterir ve evde köle gibi hizmet ederken ona adeta bir evlat gibi itaat ederdi” (s. ). Romanın bir başka kişisi Lakhdar’ın çocukluk arkadaşı Besim’dir. Onun aracılığıyla yeniden Tanca’da iş bulma ve yaşamını sürdürme olanağına kavuşur Lakhdar. Besim ve Lakhdar Tanca’da boğaza karşı, geleceğe ilişkin düşlere dalarken, en büyük ülküleri; yazgılarının kendilerine çizdiği sarmaldan ve olağan yaşam döngüsünden kurtulup, karşı kıyıya Avrupa’ya geçebilmek ve orada insanca yaşayabilmektir. “Besim'in küçücük gözleri ve kocaman yuvarlak bir kafası vardı, her gün babasıyla camiye giderdi. Vaktini gümrükçü ya da polis kılığına girip kaçak olarak karşı tarafa geçmek için inanılmaz planlar yaparak geçirirdi; bir turistin kimlik belgelerini yürüttüğünü hayal ederdi üstünde güzel bir kıyafet, elinde şık bir valizle sanki hiçbir şey yokmuş gibi sakin i sakin sakin gemiye binerdi - ona, İspanya'da beş parasız ne halt edeceksin, diye sorardım. Biraz çalışıp para biriktireceğim, sonra Fransa'ya, daha sonra da Almanya'ya gideceğim, diye cevap verirdi, oradan da Amerika'ya” (s. 16). Görüldüğü gibi, ikincil kişilerden birisi olan Besim’in ileri sapım uygulayımı ile geleceğe ilişkin ulusötesi göç düşleri, gidilecek uzamlarda yaşanması olası ayrımcılık korkusunu da düşündürür. “Hem sonra orada Arapları çok seviyorlarmış, benim amcaoğlu Düsseldorf'ta makinist ve süper memnun. Almanca öğrenmen yeterli, galiba o zaman sana acayip saygı gösteriyorlarmış. Gerekli belgeleri de Fransızlardan çok daha kolay veriyorlarmış” (s. 17). Besim, anlatıda göç denklemini kuran ve çözümler arayan eyleyen konumundadır. Kuran Düşüncesini Yayma Cemiyeti şeyhi Nureddin Fransa’da doğmuş ve büyümüş “hoş, kültürlü, sempatik biriydi. Bana Suudi Arabistan'da teorik, Pakistan'da pratik eğitim aldığını anlattı” diyen Lakhdar, şeyh hakkında da okuru bilgilendirir. Cemiyetin kentte Batılı yaşam biçimini benimseyen insanlara kaşı yıldırı ve nefret eylemlerine girmesi sonucunda Lakhdar da Besim gibi göçü düşünmeye başlar. “Belki yeni Tanca Med Limanı'nda ya da Serbest Bölge'de bir iş bulabilir, daha sonra göç etmeyi başarabilirdim, sonuçta haklı olan Besim'di, buralardan gitmek lazım, gitmek lazım, limanlar yüreğimizi dağlıyor. Yalnızlık kesif bir sis perdesi, kapkalın bir bulut oluyordu; kötülüğün ve korkunun bulutu” (s. 42). Tam da bu sırada İspanya’dan bir haftalığına tatil için Fas’a gelen Judit, Lakhdar için yeni bir serüvenin başlangıcı, bir çeşit yazgı değişimi söz konusu olacaktır. “Barselona'dan geliyorlardı, isimleri Judit ve Elena idi, biri daha esmer, diğeri daha topluydu; ikisi de üniversite öğrencisiydi ve tam da hayal ettiğim gibi bir haftalığına tatil için Fas'a gelmişlerdi” (s. 52). “Barselona'da Arapça eğitimi gören” (s. 54) Judit ile geçen güzel anlar, onda yeni umutların doğmasını sağlar. Ancak kızların Marakeş ziyaretleri sırasında patlayan bomba ve 16 kişinin ölümü Fas’ın da korkunç bir yıldırı bezemine sürüklenmesine ve güvenliksiz ülkelerden birisi olarak görülmesine neden olabilecektir. “İspanyol haber kanalının altyazılarında, Atentado en Marrakesh: al menos 16 Muertos geçiyordu” (s. 82). Bu olaydan sonra 11 Göç Konferansı - Seçilmiş Bildiriler Judit’ten gelen sağlıklı olduğuna ilişkin elmek Lakhdar’ı çok mutlu eder. Ne de olsa onunla tanıştığından beri tüm düşüncesi onunla doludur. Bu sırada Tanca’da bir Fransız şirketinin Serbest Bölge’deki şubesini yöneten ve kendisi gibi polisiye roman tutkunu olan Jean-François ile tanışır ve ondan aldığı iş teklifi coşku uyandırıcı niteliktedir. Tam da bu sırada cemiyette çıkan yangın, Marakeş’teki saldırıyı cemiyet üyelerinin tasarladığına ilişkin kuşkularını artırır. Kaldı ki Judit, saldırıdan önce Besim’i orada görmüş ve tanımıştır. Bu haber Lakhdar için bir yıkımdır ancak Kerim ve Şeyh Nureddin’in bu kadar acımasız kıyacı olabileceklerine bir türlü inanmak istemez. “Aslında Şeyh'in de Besim'in de Marakeş'le hiçbir ilişkilerinin olmamasını umut ediyordum; ne yazık ki, bizzat tanık olduğum sopalar ve ant içmeler bana pek fazla umut vermiyordu” (s. ). Yoğun bir iş yoğunluğu içinde olan Lakhdar, patlamadan beri Şeyh Nureddin ve Kerimden haber alamamaktadır. Besim, anlatı içinde gerçekte, çapkınlık yapıp içki içerek özgür bir yaşam sürerken, siyasal İslam diye anılan bu düşünün etkisi altında kalarak, sözde “; Allah için, Hıristiyanlardan nefret ettiğim için, İslam için, Seyh Nureddin için, artık ne olursa onun için” (s. ) kıyalar işleyen bağnaz, yobaz ve kıyacı bir kişiliğin simgesine dönüşür. Kaldık ki Marakeş’teki saldırıdan sonra Tanca’da Café Hafa’da , “uzun bir bıçak ya da hançer” (s. ) ile içeri girip bir Faslı genci öldürüp, bir Fransız’ı da yaralayan kişinin çizim resmi de Besim’i andırmaktadır. “Besim'i tanıyordum, onun Batı'ya karşı nefretinin ya da İslam'a olan tutkusunun görece olduğunu, Şeyh Nureddin'le tanışmadan birkaç ay önce, babasıyla camiye gitmenin onu her şeyden fazla sıktığını, hayatında bir kere olsun şafakta kalkıp sabah namazı kılmayı umursamadığını, bir yolunu bulup İspanya ya da Fransa'ya kapağı atmanın hayalini kurduğunu biliyordum” (s. ). Lakhdar, Besim’in tersine çevresini ateş çemberine alan siyasal İslam akımından etkilenmeden, kendi yaşamını sürdürmeye çalışan son derece özgürlükçü bir kişiliktir. Romanda Besim, siyasal İslam’ı temsil ederken, Lakhdar inancını bireysel olarak yaşamayı yeğleyen aydın bir kişiliği simgelemektedir. “Benim bütün istediğim; serbestçe seyahat etmek, para kazanmak, kız arkadaşımla rahat rahat dolaşmak, canım çektiğinde sevişmek, canım çektiğinde namaz kılmak, canım çektiğinde günaha girmek ve canım çektiğinde, Allah'tan başka kimseye hesap vermeden polisiye roman okumak” (s. ). Siyasal İslam’ın kendilerine dayattığı yasakları ve sunulan kısıtlı yaşam biçimini eleştirerek reddeder. Daha özgür bir yaşam bulma umuduyla işini değiştiren Lakhdar, Tanca ile Algeciras arasında Tanca-Med Limanı'nda Comarit-Comanov Şirketi'nin İbn Battuta isimli feribotunda ‘ne iş olsa yapacak adam’ yani miço olarak çalışmaya başlar. Bu uzamsal değişim anlatı başkişisinin yazgısına da etki edecek ve onu Barselona’da kaçak bir göçer durumunda düşürecektir. “Aslında Algeciras Limanı'ndan çıkmak için vizem yoktu; şimdilik Boğaz'da gidiş- dönüş ring seferleri yapacaktım ama sonunda yarın öbür gün gemiden inmeme de izin verirlerdi. (…) Jean-François'nın arkadaşı rezil bir ücret karşılığında beni işe almaya razı olmuştu” (s. ). 12 Gemideki zor çalışma koşullarına karşın yılmayan Lakhdar, şirketin borcundan dolayı Algeciras limanında alı konulmasıyla büyük bir düş kırıklığı yaşar. “Algeciras Limanı'nda denizcilik sektöründe yeni bir dram daha yaşanıyor. Ibn Battuta, Banasa, El Mansur ve Boughaz gemilerine mensup toplam denizci, ciddi ekonomik sorunlar yaşayan Comarit Denizcilik Şirketi tarafından kaderlerine terk edilmiş halde, Akdeniz'in başka limanlarında da ortaya çıkan sosyal bir dramla karşı karşıya” (s. ). Bu sırada kırk yılını gemide geçiren Sadi adlı denizci ile kurduğu sıcak ilişki ona bu koşullara dayanma gücü verir. “Sadi kırk yılını on kadar farklı gemide denizde geçirmişti ve dört yıldan beridir de İbn Battuta'da Boğaz'da mekik dokuyordu. Sadi boşanmış ve ona bir erkek çocuk veren gencecik bir kadınla yeniden evlenmişti, oğluyla gurur duyuyordu” (s. ). Judit’ten haber alamaması da onu çılgına çevirmektedir. “Judit benimle ilgisini tamamen kesmişe benziyordu. Tekrar düşününce, son altı ayda ilişkimiz tavsamıştı; artık birbirimize daha az yazıyor, telefonda daha az konuşuyorduk, şimdi de Algeciras Limanı'na kapatılmış durumdayken ondan neredeyse hiç haber alamıyordum, bu da beni melankolik bir hüzne sürüklüyordu” (s. ). Bu bekleyişe daha fazla dayanamayan Lakhdar, bir başka erkek arkadaş edindiğini düşündüğü Judit’i (s. ) Barselona’ya gidip görmek için biraz da şansın yardımıyla insani nedenlerle aldığı bir aylık vize ile İspanya topraklarına geçmeyi başarır (s. ). Judit’e telefon eder ve onu ziyaret etmek istediğini bildirir. “"Hola, ben Lakhdar," dedim. "Algeciras'dayım." "Lakhdar, qué tal? Kayfa-l hal?" Herşey yolunda," dedim. "Vize aldım, mesajımı görmedin mi?” (s. ). Judit’ten gerekli ilgiyi göremediğini düşünen Lakhdar, hemen Barselona’ya gitmez ve Sadi aracılığıyla yasadışı göç sırasında denizde boğulan ya da değişik nedenlerle ölen göçerlerin ‘Cenaze İşleri’ni yapan Marcelo Cruz’un (s. ) yanında iş bulur. Yaşadığı onca zorluktan sonra “kalacak yer, yemek, çamaşır, üç yüz avro” (s. ) gelir onun sonraki göç serüvenine kaynak sağlayacaktır. Burada cesetlerle geçirdiği süre, Lakhdar için yaşamının en korkunç dönemi olmuştur. Marcelo Cruz’un yaptığı işin ağırlığına dayanamayarak yaşamına son vermesinden sonra, Lakhdar kasadaki avro ile Barselona’nın yolunu tutar. Çok sayıda değişik ulustan insanlar çok az ücret karşılığında bu kentte yaşamaya çalışmaktadır. “Ücretler çok ucuzdu ve orada her milletten, her ülkeden insana rastlayabiliyordunuz: (…) Faslılar, Cezayirliler, Sahralılar, Ekvatorlular Perulular, Gambialılar, Senegalliler, Gineliler ve Çinliler” (s. ) Lakhdar’ın Judit ile ilk karşılaşması çok kötü bir ortamda gerçekleşmiş ve genç adam büyük bir düş kırıklığı yaşamıştır. Romana da adını veren Hırsızlar Sokağı başkişimizin Barselona’da yaşadığı uzamdır. Burada Cruz’un ölümüyle ilgili haber arayan Lakhdar, Diario Sur gazetesinde küçük bir haber bulur. Bundan böyle kıya ve hırsızlıktan aranma tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştır. 13 Göç Konferansı - Seçilmiş Bildiriler “Cenaze işleri şirketi sahibi Marcelo Cruz, kininle zehirlenerek hayatını kaybetti, cesedi iş yerinde bulundu. Yetkililere, maktulün komşusu ve aynı zamanda birlikte iş yaptığı Algeciras Camii imamı haber verdi. Dramın kesin ayrıntıları henüz bilinmiyor, ancak polis, Marcelo Cruz'un elemanlarından biri tarafından zehirlendiğini ve aynı kişinin Cruz'un paralarını aldıktan sonra kaçtığını düşünüyor” (s. ). Lakhdar’ın Barselona’ya göçü, anlatının başlangıcında yer alan ve olayların patlak vermesi ile bir daha kendilerinden haber alınamayan Besim ve Şeyh Nureddin Barselona’da yeniden ortaya çıkacak ve Lakhdar’ın acıklı göçer yazgısının belirleyicisi olacaklardır. Süre “Tanca'ya bir daha hiç dönmedim” (s. 13) diyen anlatıcı-başkişi başından geçenleri artsüremli ve geri sapım uygulayımıyla öykülemektedir. Babasından yediği dayak sonrasında “on yedi yaşında” (s. 17) evden ayrılarak büyük bir göç serüvenine atılan genç adam, Tanca’dan Casablanca’ya giderek orada üç ay geçirir. “Casablanca'daki karakolda bana bir temiz sopa çeken polislerden başka bir şey bulamadım, bunun üzerine sonunda cesaretimi toplayıp eve dönmeye karar verdim; (…) on sekiz yaşına giriyordum” (s. 20) “Ama on aylık firardan, üç yüz günlük utançtan sonra” (s. 21) evine dönmeye karar verir. “Hatırlıyorum, Besim'i görmeye gitmeden önce yıkanmıştım. Güzel bir bahar sabahıydı” (s. 22) tümceleri geçmiş zamanı imlemekte, yaşanmış bir olayın artsüremli öyküleme ile okura sunumu söz konusudur. “O yıl çok çabuk geçti, Tunus'ta gösteriler başladığında ben bir yıldan fazladır buradaydım” (s. 32) tümcesindeki Tunus’taki Arap Baharı gösterileri 18 Aralık tarihinde başladığına göre anlatıcı başkişi bu sırada yaklaşık 19 yaşındadır. Tablo 3 Süre Süre Öykü/anlatı Düzeyi ile yıllarını kapsar Öyküleme Düzeyi artsüremli ve süredizinsel, gerisapımlı / ilerisapımlı Özöyküsel anlatıcı, Arap Baharı’na ilişkin tarihsel bilgileri gerçeğe uygun olarak vermiştir. “20 Şubat'ta, Fas'ta da ayaklanmalar başlayınca bunlar yerlerinde duramaz oldular” (s. 32). Lakhdar’ın bir gün küçük kardeşi Yasin ile karşılaşması sırasında “onu görmeyeli neredeyse iki yıl olmuştu” (s. 67) sözlerinden öykü süresine ilişkin bilgilendirilir okur. “Burada sadece dört ay daha kalacağımdan habersizdim; çok yakında İspanya'ya gideceğimi bilmiyordum” (s. 85) tümcesinde olduğu gibi ileri sapım uygulayımı ile geleceğine ilişkin bilgiler verilir. Lakhdar, Fransız şirketinde işe başladığında, “on beş gün sonra yirmi yaşına giriyordum” (s. 90), “daha sonra kasıma kadar olan haftalar, aylar ve Comarit Denizcilik Şirketi'ne bağlı feribotlardaki ilk günlerim o kadar çabuk geçti ki, hatıraları da o ölçüde kısa ve hızlı oldu (s. ) diyerek süremsel bilgiler vermeyi sürdürür. Çalıştığı işyerinde I. Dünya Savaşı sırasında şehit düşen Magripli askerlerin kayıtlarını genelağ üzerine aktarma işlemi sırasında uydu öykülerle öykü süresinin 14 sınırları geçmişe doğru uzar. Aynı zamanda İbni Battuta’ya ilişkin bilgi ve yan öyküler de öykü süresini çok daha eski tarihsel dönemlere taşır. 20 yaşındaki Lakhdar’ın Tunus’taki kısa yolculuğundan sonraki yönü, 21 Eylül günü gemiyle geçtiği, karşı yakadaki İspanya’nın (s. ) Algeciras limanıdır. yılı Şubat (s. ) ayına kadar limanda bekler ve sonra İspanya’ya geçmeye karar verir. “Barselona'ya 3 Mart'ta geldim - Tanca'dan ayrılalı dört aydan fazla olmuştu” (s. ). Bütün bu süremsel göstergeler öykü süresinin yılında sona erdiğini sezdirir okura. Uzam İlk anlatı Kuzeybatı Afrika’daki Cebelitarık boğazının kıyısındaki Tanca’da başlar. Kentin karşı kıyısındaki İspanya tarafında ile Tarifa ile Algeciras kentleri bulunmaktadır. İki ülke arasındaki feribot seferleri ile karşıdan geceleri parıldayan ışıklar Afrika anakarasını Avrupa anakarasına bağlayan imgeler olarak kullanılır. Akdeniz’in ve Cebelitarık boğazının baş döndürücü güzelliği anlatı kişilerinde esenlik uyandırır. Akdeniz huzur ve mutluluk denizidir. Anlatıcı başkişinin evden uzaklaştıktan sonraki uzamı yaklaşık 10 ay yersiz yurtsuz sefil bir yaşam sürmek zorunda kaldığı Casablanca kentidir. Daha sonra döndüğü Tanca onun yaşamaktan zevk aldığı bir uzamdır. Tablo 4 Gerçek Uzam Tanca > esenlikli – sıcak – huzurlu – Polisiye roman Casablanca > esenliksiz – soğuk –huzursuz – romansız anlar Casablanca’dan dönüşünde; “insana dair her şeye karşı sinsi bir nefret ve gitgide artan bir güvensizlik” (s. 22) duymaya başlar. Ailesinden uzak oluşu ve kendisine yeni bir yaşam kurması, onu bu güvensizlik duygusundan bir süreliğine de olsa kurtarır. “Tanca'nın avantajı, yaşadığımız banliyölerden uzakta kendimizi özgür hissedebileceğimiz kadar büyük bir şehir olmasıydı” (s. 30) diyen anlatıcı başkişi özgürlük olgusuna vurgu yapmaktadır. Anlatıda uzam, Arap Baharı eylemlerinin başlaması ile Arap ülkelerine doğru genişler. Tanca karanlık bir çıkmaz sokaktı, denizin tıkadığı bir koridor; Cebelitarık Boğazı bir yarık, hayallerimizin önünü kapayan bir uçurum; Kuzey ise bir seraptı. Bir kez daha kaybolduğumu gördüm, ayaklarımın altındaki ve arkamdaki tek sağlam toprak; bir yanda Ümit Burnuna kadar uzanan uçsuz bucaksız Afrika ve doğuya doğru ise, alevler içindeki o ülkeler, Cezayir, Tunus, Suriye 'ydi” (s. 41). 15 Göç Konferansı - Seçilmiş Bildiriler Tablo 5 Düşlenen Uzam Göçten önceki uzam Düşlenen Ulusötesi uzam Fas-Tanca Tunus, Libya, Mısır, Filistin, Suriye, İspanya Güvenliksiz / basit / esenlikli Arap Baharı/uzak/acı alev/esenliksiz “Judit temmuz ayı boyunca Tunus'ta Habib Burgiba Enstitüsü'nde Arapça stajı yapacağını söyleyip buluşmayı teklif edince kendi kendime, bu tıpkı Tanca'dan yola çıkıp Doğuya giderken Tunus'ta mola veren İbn Battuta'nınki gibi bir ilk seyahat olacak, demiştim. Öte yan- dan hâlâ devam eden devrimin nasıl bir şey olduğunu kendi gözlerimle görmeyi de çok istiyordum; isyan çağındaymışım gibi geliyordu ve gerçekte kendimi herhangi birindense yirmi yaşlarındaki Tunuslu bir gence çok daha yakın hissediyordum -Tunus'un biraz Tanca'ya benzediğini, orada kendimi yabancı hissetmeyeceğimi, Tunusluların da Mağribi, Arap ve Müslüman olduklarını, üstelik bu gençliğin, kardeşlerim, kuzenlerim sayılan bu gençliğin diktatörden kurtulmayı başardığını düşünüyordum- bütün bunları yakından görecek olmak beni sevindiriyordu” (s. )Genç Lakhdar, mutlu olacağını düşündüğü esenlikli yeni bir deneyime yelken açacaktır. Bir sonraki yolculuğu, ulusötesi uzam ışıklar ülkesi İspanya’nın Algeciras limanıdır. Ancak oraya gemide çalışan miço olarak gitmektedir ve İspanya’ya giriş izni yoktur. Anlatıcı başkişinin limanda bulunduğu sırada çok sayıda uydu anlatı romanda yer alır. Bu oluntular daha çok kırk yılını gemide geçiren (s. ) Sadi adlı yaşlı gemicinin ulusötesi limanlara ve ülkelere yaptığı yolculuk öyküleridir. “Süveyş Kanalı ya da Atlas Okyanusu üzerinden çok uzaklardan, bazıları ise Marsilya'dan, Le Havre'dan ya da Kuzey Avrupa'dan geliyordu” (s. ) Anvers, Rotterdam ve Hamburg, (s. ), “Pire-Beyrut-Larnaka-İskenderiye-Tunus-Cenova- Barselona hattı” (s. ) gibi çok sayıda düşsel uzam Lakhdar’da eğsinim uyandırmaktadır. Limanda sıkışıp kalan Lakhdar kendisini çok duyumsamakta ve can sıkıntısından patlamaktadır. “Bir ayın sonunda moraller bozuk, soğuktan ve can sıkıntısından ölürken, bizim ekonomik kazazedeliğimizle ilgilenen yoktu” () diyen Lakhdar’ı en mutsuz eden şey ise, “internetin olmayışıydı” (s. ). Yaşadığı olumsuzluklar ve ceset toplama şirketinde geçen esenliksiz aylardan sonra, Lakhdar kendisini romana da adını veren Barselona’nın hırsızlar sokağında bulur. “Oturduğum sokak mahallenin en berbat, başka bir bakış açısıyla da en pitoresk sokaklarından biriydi; o neşeli Carrer Robadors, Hırsızlar Sokağı ismine çok yakışıyordu, bölge, belediyesinin baş belasıydı - orospuların, uyuşturucu bağımlılarının, ayyaşların, günlerini sidik, ucuz bira, güveç ve samsa böreği kokan bu daracık kale içinde geçiren her cinsten kayıp tipin sokağı. Burası bizim sarayımızdı, kalemizdi” (s. ) Kuşkusuz bu sokakta geçirdiği sürede çok değişik deneyimler yaşayan Lakhdar, çocukluk arkadaşı Besim’in canına da yine bu uzamda kıyacaktır. Doğal olarak göçerler için mutlu, esenlikli ve güvenli bir uzam yoktur. 16 Mikro, Mezo, Makro Düzeylerin Belirlenmesi Göç Olgusu Göreli Güvensizlik Uzamı; Çatışma ve Göç Devinimi Anlatı çok güncel konular üzerine kurgulanmış ve günümüz Fas toplumunda Avrupa’ya göç etme düşleri kuran yeni yetme iki Faslının serüvenleri üzerine kurgulanmıştır. Özellikle romanın hemen girişinde yer alan köpek eğretilemesi, günümüz Fas toplumun içinde bulunduğu durumu göz önüne sermektedir. “insanlar köpekler gibi, sefillik içinde birbirlerine sürtünüyor, içinde debelendikleri pisliğin dışına çıkamıyorlar, bütün gün tozun toprağın üstünde yayılıyor, önlerine atılacak bir kıymık et ya da kuru bir kemik için her şeyi yapmaya hazır bir halde tüylerini ve oralarını buralarını yalayıp duruyorlar, ben de onlar gibiyim, bir insanoğlu- yum, yani içgüdülerinin esiri rezil bir pisliğim, bir köpeğim, korkunca ısıran ve sevilmek isteyen bir köpek (…) Bizler haz almak için yaşayan kafesteki hayvanlarız, karanlıkta yaşıyoruz” (s. 13). Anlatı başkişisinin özöykülemesi Tanca toplumsal yapısına ilişkin betimlemelerle sürmektedir. Özellikle Batılı erkeklerin tensel ve kösnül zevkleri için bu kentin sürekli ziyaretçileri olması romanda sorunsallaştırılan izleklerden birisidir. Erkekler yazları denize bakan bir yazlık kiralayıp Café Hafa’da çay ile haşhaş ve kurutulmuş hint keneviri yapraklarından üretilen kif adı verilen tütün içmekte, “mutlaka şart olmasa da tercihen yerli erkeklerle sevişmenin” (s. 14) düşünü kurmaktadırlar. Yine anlatı başkişisinin söylemine göre; “Tanca'yı bir cinsellik, bir arzu, bizlere asla tanınmayan ama sefaletin kesesine girecek trink para karşılığında turiste sunulan bir müsait olma haliyle özdeşleştirmişlerdir” (s. 14). Görüldüğü gibi oldukça yoksul bir halkın yaşadığı bu coğrafyada sefalet ve parasızlık kol gezmekte, her çeşit kötüye kullanmaya açık bir toplumsal yaşam sürülmektedir. Lakhdar, oldukça dindar olan orta direk ataerkil bir ailede yetişmiş ancak bu yapının kurallarını tam olarak benimsemekte büyük zorluklar çekmiştir. Fırsat buldukça özellikle “yazın şort ve mini etek giydiklerinde yabancı kadınları röntgenlemek Hem zaten yazları kızların peşine takılmak, plaja gitmek ve birisi bir tutam kif verdiğinde joint içmek” (s. 15) aile yapısına bütünüyle ters bir durumdur. Böyle bir yapının içinde yetişen anlatı başkişini evden ayrılmaya iten temel neden de istencini engelleyemediği için amcasının kızıyla cinsel ilişkiye girerken babası tarafından yakalanması ve dayak yiyerek evden atılmasıdır. Bu durumda kutsala dokunmak ve töreyi çiğnemek göç etmenin temel nedeni olarak ortaya çıkmaktadır. Doğal olarak roman, mikro düzeyde kişisel göç üzerine kurgulanmış, ailesiyle çatışmaya girerek kendisini tinsel ve parasal açıdan güvende hissetmeyen ve daha güvenli olabileceğini düşündüğü bir uzam arayan yeni yetmenin göç devinimini öykülemektedir. “Bu kadar gururlu olmasaydım, yapmam gereken şey buydu, küçük düşürülmekten ve yara bere içinde kalmaktan kurtulurdum, belki de babam gibi bakkallık yapar, belki Meryem'le evlenir, belki de şu saatte Tanca'da şık bir sahil restoranında oturmuş akşam yemeği yemekte ya da sürüsüne bereket aç köpek yavrusundan farksız ciyaklayan veletlerimi pataklamakta olurdum” (s. 19). Olaylar gerçekte, Lakhdar’ın çalışmakta olduğu cemiyet üyelerinin, Arap Baharı’nı o ‘çok beklenen yeşil dalganın kabarışı’ olarak görmesi sonucunda eylemlere girişmesi, kurulu toplumsal düzeni sarsmaya başlar. 17 Göç Konferansı - Seçilmiş Bildiriler Ailesinden koparak uzaklaşmak zorunda kalan Lakhdar, bu olaylardan sonra göç etmenin en kolay yolunun bir İspanyol kızla evlenerek yurtdışına gitmek olduğunu düşünmeye başlar. “(…) hayal edilen kızlar, size abayı yakmaya görsünler, tek bir imzayla sizi o ışıltılı Boğaz'dan geçirtebilecek, rahat bir edayla aileleriyle tanıştırıp işte erkek arkadaşım, diyecek zengin kızlar, baba haklı olarak sizin bir moro1 olduğunuzu söyleyecek ama kızım, karar verecek olan sensin, dercesine başını sallayacak ve sonunda siyah jambonlar ülkesi ve Avrupa'nın kapısı İspanya'da mutlu mesut yaşanacak” (s. 52). Anlatıcı başkişi, anlatı boyunca kimi geçmiş göç oluntularını öykü arasına sokarak, göç olgusunu sorunsallaştırır ve okuru yersiz yurtsuzluk kavramının üzerine düşündürmek ister. “İbn Battuta, 'te Doğuya gitmek üzere Tanca'dan ayrılıp uzun yolculuğuna başlarken, günün birinde Fas'a geri dönmeyi umuyor muydu, yoksa sürgünlüğünün sona ermeyeceğine mi inanıyordu, merak ediyorum. Uzun yıllar Hindistan'da ve Maldivler'de bir Sultan'ın izmetinde kalır, (…)i- Sonunda Fas'a geri döndü, son günlerini küçük bir Mevlevi tekkesinde geçirdiğini hayal ediyorum (…)” (s. ). Lakhdar’ın amcası daha önceden İspanya’nın Almeira eyaletine göç etmiştir, ancak işsizlik korkusu onun yanına gitme düşüncesini öteler. Yaşanan yangın ve patlama olayından sonra tutuklanmak korkusuyla daha kesin bir biçimde göç etmeyi düşünür. “Kendi kendime, gemiyle kaçak olarak İspanya'ya gidecek kadar param olacak mı, diye sordum. (…) İspanya’da ne halt edecektim? (…) Hem sonra orada kriz vardı. İş yoktu. Her şey bir yana, belgelerim yoktu. Gözü kapalı maceraya atılmak? Paris’in daha hoşgörülü olacağını umuyordum. Paris ve Marsilya, kitaplardaki ve polisiye romanlardaki iki şehir Gözümde onları argo konuşan kavgacı Cezayirlilerin, aksi suratlı İtalyan oğullarının ve dolandırıcıların yaşadığı birbirine çok benzeyen iki şehir olarak canlandırıyordum” (s. ). Yorucu çalışma sürelerinden sonra Judit ile de sürekli çevrimiçi iletişimde olan Lakhdar gitme düşüncesini iyice özümsemiştir. “Kendimi yalnız hissetmiyordum, sadece artık şehre; Tanca'ya ait olmadığım, Tanca’nın beni terk ettiği, ittiği hissine kapılıyordum. Tanca harekete hazırdı. Judit bana umut veriyordu. İçimdeki önsezi bana Fas'tan ayrılacağımı, başka biri olacağımı, felaketin ve geçmiş sefaletin bir kısmını arkamda bırakacağımı, bombalan, hançerleri, ölülerimi unutacağımı; düşman tarafından öldürülen akerleri sonsuza kadar kopyalamakla geçen saatleri unutacağımı ve sonunda nefret, yoksulluk ve korkunun pençesinde olmayan bir ülkeye ayak basacağımı söylüyordu” (s. ). Lakhdar, ilk ulusötesi yolculuğunu Judit’in çağrısı üzerine işinden bir haftalık izin alarak Tunus’a yapacaktır. “Üstelik, Tunus'a giderken, Magrip kardeşliğinin şanından, vizeye de ihtiyacım yoktu, sadece pasaport ve 15 Temmuz Cuma günü akşamüzeri, birikimimde hatırı sayılır bir delik açtıktan sonra hayatımda ilk defa uçağa biniyordum” (s. ) Bu kısa göç deneyimi, yenilerinin de öncülü olacaktır. Bir sonraki ulusötesi göçünü Algeciras’a gemiyle yapmaktadır. Lakhdar, Tanca ile Algeciras limanları arasında yaptığı iş yolculukları sırasında mağripten Avrupa’ya göçlerle ilgili ilginç bilgiler sunar okura. 18 Kimi durumlarda da bir göç kültüründen söz etmek olasıdır. Her ne kadar Lakhdar için bir göç kültüründen söz edemesek de Avrupa’da yaşayan milyonlarca Magripli için bu kavram geçerlidir denilebilir. “Aylardan eylüldü, Kuzey'e göç henüz sona ermemişti, gemi İspanya'ya, Fransa'ya, Alman- evlerine dönen Faslılarla doluydu. Tıka basa dolu bagajlar, römorklar, çoğu zaman konvoy halindeki üç arabaya maaile (dede-nine-büyükanne-baba-anne-oğul- kız ve hatta bazen amca-dayı-hala-teyze ve kuzenler) doluşmuş insanlar, geri dönme arzulan yaşlarıyla ters orantılı olarak yüzlerine yansıyordu: Gençler ne kadar sabırsızsa, yetişkinler o kadar iç çekiyordu” (s. ). Afrika’dan Avrupa’ya yasadışı göç dalgasını ayrıntılı bir biçimde veren anlatıcı, okurda göçe ilişkin derin izler bırakacak bilgiler sunar. “Boğaz'da ya da Atlantik kıyılarında, Fas ile Kanarya adaları arasında boğulanların hikâyeleri -takımadaların kontrolü daha zor olduğu için Afrikalılar Kanarya adalarını tercih ediyorlardı. İşsiz güçsüz sokaklarda sürten bütün bu zenciler ve Kuzey Afrikalılar turizm için hiç de hoş kaçmadığından, Kanarya adaları hükümeti, gidip başka bir yerde belalarını bulmaları için kendi cebinden uçakla kıtaya postalıyordu, Sahraaltı insanları, Moritanyalılar, Nijeryalılar ya da Ugandalılar kendilerini Madrid'de ya da Barselona'da, Avrupa'nın en yüksek işsizlik oranına sahip ülkesinde şanslarını denemeye çalışırken buluyorlardı -kızlar piyasaya düşüyor, erkeklerin hayatı ise köylerdeki, Aragon ya da La Mancha'daki yasadışı kamplarda son buluyordu, iki arasına sığınıp çöplerin, yıkık dökük teneke evlerin, ayazın ortasında köy hayatı yaşamaya çalışıyorlar ve bir çiftçinin gelip kendilerine kuru ekmek ve çorbaları için patates kabuğu karşılığında ağır bir iş vermesini bekler- muazzam deri hastalıklarına abselere, parazitlere yakalanıyorlardı; derileri soğuktan çatlıyordu, kışın tarlaları kolluyor, yazın kiraz ve şeftali topluyorlardı” (s. ). Geçiş sırasında yaşama tutunmayı başaramayan göçerlerin cesetleri toplanarak, kimlik bilgisine ulaşılanlar ülkesine gönderiliyor, ya da “devlet hesabına ücra mezarlıklardan birinde anonim bir çukura gömülüyordu” (s. ). Lakhdar’ın göçünün son durağı Judit için geldiği Barselona olacaktır. Barselona okura çok ekinli bir uzam olarak betimlenir. Hintli, Çinli, Afrikalı, Pakistanlı, Ekvatorlu, Perulu ve daha başka dünyanın çok değişik yerlerinden gelmiş göçerlerle dolu bir kenttir. Çok ucuza, yoksulluk ve kıtlık içinde daracık ve bakımsız sokaklardaki evlerde sıra dışı biçimde yaşama tutunmaya çalışmaktadırlar. Lakhdar’ın ev arkadaşı Münir de Tunuslu bir göçerdir. Daha önce Paris’te kalmış ve oradaki göçmenlerin durumu da öteki ülkelerdekinden ayrık değildir. “Münir, Paris'te birkaç ay kalmıştı, Paris dediysek daha çok banliyöde, bir kanalın yanındaki boş bir tarlada saklanmış, soğuktan kıkırdayıp açlıktan ölecek Kale gelmişti. O rezil Fransızlar bana bir sandviç bile vermediler, anladın mı? Bir sandviç Ah gözünü sevdiğim demokrasi! İş bulmak imkânsız, bütün gün Stalingrad'da, Belleville'de, Republique Meydanı'nda dolaşıp duruyordum, hayatta kalmak için ne iş olsa kabule hazırdım. Hiçbir şey, yapacak hiçbir şey yok, orada sana kimse yardım etmiyor, hele bir de Arapsan, zaten ortalığın Araptan geçilmediğini düşünüyorlar, fazladan tek bir Arap'a bile tahammülleri yok” (s. ). Yazarın bir Fransız olarak, kendi ülkesi ilgili gerçekçi yorumları da gerçekten ilgi çekici ve eleştireldir. Yıllarca Fransızlar tarafından sömürülen bu halkların, günümüzde bu denli olumsuz ve önyargılı bir tutumla değerlendirilmeleri, tarihsel bilgiye iye okur 19 Göç Konferansı - Seçilmiş Bildiriler açısından düş kırıklığı yaratmayacaktır. Öyle ki dışlanma ve yoksanma olguları, göçerin genel yazgısı gibidir. Açıklama Aşaması ˃ Aşkın Çözümleme Bu aşamada, romanda ele alınan ve sorunsallaştırılan göç olgusu, metni aşan ve çevreleyen dışsal bağıntılarıyla incelenecektir. Dönemsel Göç Devinimleri ve Toplumsal Yapı Son yıllarda dünyanın değişik uzamlarından Avrupa'ya ayak basan düzensiz ya da düzenli göçerlerin sayısında ciddi artış yaşanmaktadır. Pek çok yaşamsal tehlikeyi göze alarak yola çıkanların bir bölümü, okyanus sularında yaşamını yitirirken, bir bölümü de şiddet, cinsel saldırı, kıyım, ayrımcılık gibi çeşitli insanlık dışı tutumlara uğramaktadırlar. Imani Ghana “Afrika Göçü: Afrikalılar niçin ülkelerini terk ediyorlar?” başlıklı yazısında; Afrika’daki yaşamsal tehditlerden kurtulmak isteyen binlerce genç Afrikalının; “ilerlemek de geri dönmek de ölmek demek, öyleyse ilerlemek ve ölmek daha iyidir”4 düşüncesiyle ölümü göze alarak göç ettiklerini anlatmaktadır. Hilal Ünlü yılında Afrika’dan Avrupa’ya göç üzerine Evrensel gazetesinde yayımladığı “ense kökünde sızlayan yaradır göçmenlik” başlıklı yazısında göç olgusunu irdeler. Ona göre göçer olmak; “bir bavul dolusu hayal ile vatandan ayrılmak, hayallerinizin budandığı yerde gerçekle yüz yüze kalmak, kağıtsız olduğunuz için sınır dışı edilme korkusuyla sokaklarda ürkerek dolaşmak, yuvanıza döneceğiniz günün hayalini kurmak, insan olarak haklarınızın hiçe sayılması.. işkence, şiddet, hatta ölüm, sevdiklerinden uzak çaresizlik içinde göz yaşı dökmek demek… Göçmen olmak, “yabancı” diye isimlendirilip itilip kakılmak” 5 anlamına gelmektedir. Romana konu olan İspanya; Latin Amerika, Avrupa, Asya ve Afrika ülkelerinden göç alan bir ülke konumundadır. İspanya, ekinsel yakınlığa bağlı olarak Latin Amerika ülkelerinden büyük ölçüde göç almasının yanında, aynı ölçüde Afrika’dan gelen göç dalgalarıyla karşı karşıya kalmakta ve öteki Avrupa ülkelerine geçiş yolu olarak kullanılmaktadır. Özellikle Kuzey Afrika’da Fas sınırları içinde yer alan 12 kilometre uzunluğunda ve 6 metre yüksekliğinde üzerleri dikenli tel ve kesicilerle korunan duvarlarla çevrili Melilla adlı özerk bölgesi, göç baskısını en çok duyumsayan İspanya topraklarıdır. Ocak-Nisan tarihlerini kapsayan rotalara göre Avrupa'ya ulaşan göçer sayısı aşağıdaki gibidir: “Afrika'dan Orta Akdeniz yoluyla İtalya'ya: Doğu Akdeniz üzerinden Yunanistan ve Bulgaristan'a: Batı Balkanlar'dan Orta Avrupa'ya: Afrika'dan Batı Akdeniz yoluyla İspanya'ya: Arnavutluk'tan Yunanistan'a: Doğu Avrupa'dan Orta ve Kuzey Avrupa'ya: ”6 Avrupa İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin ve maddeleri gereğince; “Madde 13 1. Herkesin bir devletin toprakları üzerinde serbestçe dolaşma ve oturma hakkı vardır. 2. Herkes, kendi ülkesi de dâhil olmak üzere, herhangi bir ülkeden 4 funduszeue.info 5funduszeue.info yaradirgocmenlik#funduszeue.infoite 6 funduszeue.info 20 ayrılmak ve ülkesine yeniden dönmek hakkına sahiptir. Madde 14 1. Herkesin zulüm altında başka ülkelere sığınma ve sığınma olanaklarından yararlanma hakkı vardır.”7 Avrupa ülkelerinin güncel genel göç siyasalarına yakından bakıldığında, her ne kadar belirli uyum yasaları çerçevesinde, kimi göçerler sınırlı haklardan yararlandırılsa da, bu bildirgenin göçerleri koruyan ilkelerinin, Avrupa yasaları tarafından büyük ölçüde görmezden gelindiği anlaşılmaktadır. Temel Örge ve İzlekler Yersiz yurtsuzluk Göçerliği konu edinen romanların en önemli izleklerinden birisidir yersiz yurtsuzluk olgusu. Özellikle Lakhdar’ın evden uzaklaşması ile Casablanca’da geçirdiği yaklaşık 1 yıllık evsiz yaşamı, kendisini çok kötü duyumsamasına ve vicdan azabı çekmesine neden olur. “Ama on aylık firardan, üç yüz günlük utançtan sonra artık halim kalmamıştı. Belki de bedelini ödemiştim” (s. 20). Benzer durumu, 2 yıldır çalışmakta olduğu işyerinin yanmasıyla birlikte bir kez daha yaşar Lakhdar. “Yola çıkmaya hazırdım. İki yıla yakın bir zamandan beri ailem, iki günden beri arkadaşlarım, iki saattir de valizlerim yoktu. Bilinçdışı diye bir şey yok; (…) Hayat insanı köksüzleştiren bir makine; daha çocukluğumuzdan başlayarak bizi soyuyor, bizi sonsuza kadar başka biri yapan bir ilişkiler, sesler, mesajlar banyosuna daldırarak yeniden şekillendiriyor, bizler hareket halindeyiz; enstantane bir fotoğraf ancak boş bir portreden ibarettir, üzerimize yansıtılan, bizi imal eden, benim Faslı, Magripli, Arap, göçmen olarak ya da ismimle çağrılmamı sağlayan biricik isimler” (s. ). Lakhdar yalnızlığını; “aile yok, arkadaş yok, Tanca da, akıntıya kapılmış giden şehirde yapayalnız biri” (s. ) tümcesiyle dışa vurur. Bu yalnızlık onu Tunus’tan sonra Algeciras’a sürükleyecektir. Judit için bir gemide çalışmaya başlayan Lakhdar, geminin borcundan dolayı Algeciras limanında alıkonulmasından sonra, uzun süren bekleyişten sonra İspanya topraklarına ayak basacaktır. Ancak hala gezgin bir konumdadır ve bir iyelik sorunu yaşamaktadır. “Günler geçtikçe, ben de daha sıklıkla, ben de Barselona'ya giderim, demeye başlamıştım, bir yolunu bulup limandan çıkarım, gittiği yere kadar Ama aradan birkaç saat geçtikten sonra, ne yapalım ben de a döner Mösyö Bourrelier'ye giderim, diyordum” (s. ). Lakhdar’ın yalnızlığı ve yersiz yurtsuzluğunun son durağı Barselonda’dır. Ancak burada da yalnızlık sarmalından kurtulamayacaktır. “Her şey bana uzak görünüyordu. Her zamankinden daha yakınımda olan Judit bana uzak görünüyordu. Tanca uzaktı. Meryem uzaktı, Besim uzaktı; Jean-François Bourrelier'nin askerleri uzaktı; Casanova uzaktı; Calle Robadors'da kendime saklanacak yeni bir hapishane bulmuştum; dört duvar arasından bir türlü çıkamıyordum. Hayat uzaktı” (s. ). 7 funduszeue.info 21 Göç Konferansı - Seçilmiş Bildiriler Roman başkişisi Lakhdar, ister siyah isterse açık tenli olsun çok sayıda Afrikalı gencin yaşadığı yersiz yurtsuz kalma duygusunu en acıklı biçimde yaşamıştır. Arap Baharı: Başkaldırı ve Yıldırı Eylemleri Romanda öykünün gelişimini etkileyen en önemli olgulardan birisi olarak tarihsel gerçekliklere uygun olarak okura sunulan bir durum söz konusudur. Tunus’ta başlayan gösteriler, yaklaşık 1 yıl sonra başta Fas olmak üzere “Körfez'den Okyanus'a kadar her gerçek İslam ülkesi (s. 33), bu dalgayı beklenen yeşil dalganın yükselişi olarak değerlendirmekte ve bir İslam Devleti kurma düşü görmektedir. Şeyh Nureddin bu dalganın gelişimini şöyle açıklamaktadır: “plan, serbest ve demokratik seçimlerle mümkün olduğu kadar çok oy kazanıp iktidarı ele geçirmek ve daha sonra içeriden yasamanın, dışarıdan sokağın birleşen güçleriyle kurumları ve yasaları İslam'a uygun hale getirmekti” (s. 33). Lakhdar, bu gelişmelerden hoşnut olmamakta ve olabildiğince dışında kalmaya çaba göstermektedir. Besim, “Allah, Ulus ve Özgürlük adına” (s. 33), Birleşmiş Milletler Meydanı’da eylemlere katılmakta ve polisten cop, dayak yemektedir. Mısır’ın başkenti Kahire’nin Tahrir Meydanı’ndaki ayaklanmalar da Şeyh Nureddin’e esin vermekte, “Mısır'ın ileri bir toplum olduğunu, Müslüman Kardeşlerin malı götüreceğini” (s. 33) söyleyerek taraftarlarını artırmaya çalışmaktadır. “Müslüman Kardeşlerin yapılacak özgür bir seçimi kazanıp hükümeti kuracaklarından emindi (s. 34). Tanca’da Cemiyet üyeleri onar kişilik çeteler kurarak kent sokaklarında “kâfirlik, günah ve pornografiyle mücadele” (s. 36) ereğiyle yıldırı eylemlerine girmekte, en önde Besim yürütmektedir. İstekli olmasa da Lakhdar da bu eyleme ortak olmak durumunda kalmaktadır. Anlatı başkişisinin aktardığı Şeyh Nureddin’in kitapçıyla konuşması ve sonrasında yapılan korkunç saldırı, eylemin korkunç yüzünü göstermiş, Lakhdar için bir yol ayrımı söz konusu olmuştur: “mahallenin yüz karasısın, mahallemiz temiz bir mahalledir, Allah'a ve mahallemize saygılı ol, kâfir, biz kâfirlerin cezası, zındıkların baş belasıyız, hemen mahallemizden defol git, Allah'a saygılı ol, kadın ve çocuklarımıza saygı göster, kitapçı hortlak görmüş gibi bakıyordu” (s. 36). Bu çeşit saldırı eylemleri, toplumu yıldırarak, istenen düzeni kurmayı ereklemektedir. Ancak bu eylem Lakhdar’ın içinde nefret duygusu uyandırmaktan başka bir sonuç doğurmaz. “Cemiyet'e gelince kazma sapını halının üstüne atıp odama kapandım. Nefretten titriyordum, Şeyh Nureddin'le Besim'i lime lime doğrayabilirdim. Kendimi de. Kendimi de parça parça edecektim (s. 37). Bu süreçte uzgöreçte ayaklanma haberlerini izlemektedir: Televizyonda Mısır'daki Tunus'taki, Yemen'deki gösterileri, Libya'daki ayaklanmayı gösteriyorlardı. Kazanılmış bir şey olmadığını düşündüm. Arap Baharı'ymış, kıçımın kenarı, bu iş Allah'la otoriter bir rejim arasında kıstırılmış olarak bitecek (s. 40) Besim’in çocukluk kahramanı olan Usame Bin Ladin 2 Mayıs İşçi Bayramı’nın ertesi günü Amerikan komandoları tarafından öldürülür ve cesedi okyanusa atılır (s. ). Romandaki yıldırı eylemlerinin kimisi de genelağ üzerinden elmek ile paylaşılan iletilerle gerçekleştirilir. Lakhdar; “Bir gün Zafer suresi: Allah'ın zaferi ve Fetih vakti geldiğinde, vs.; başka bir gün Ganimet suresi: Ve Rabbin Meleklere dedi ki: "Ben sizinle 22 Üzerine Yazın ve Kültür İncelemeleri. London: Transnational Press London. (s. ). Enard. M. () Hırsızlar Sokağı (rue des Voleurs). Çev: Aysel Bora. İstanbul: Can yayınları. Genette, G. (). Figure 3. Paris: Seuil. funduszeue.info funduszeue.info funduszeue.info quittent-ils-leur-pays funduszeue.info yaradirgocmenlik#funduszeue.infoite Sirkeci, İ. (December ). “Transnasyonal mobilite ve çatışma”. Migration Letters, 9(4), Sirkeci, İ. ve Cohen, H-J. (July ) “Not Migrants and Immigration, but Mobility and Movement”. funduszeue.info immigration-but-mobility-and-movement/ (). Tilbe, A. (). “Göç/göçer yazını incelemelerinde Çatışma ve Göç Kültürü Modeli” [Bildiri]. Ali Tilbe ve Ark.(Ed.). 3rd Turkish Migration Conference, Charles University Prague, Turkish Migration Conference Selected Proceedings, ( June ). (s. ). London: Transnational Press London. Tilbe, A. (). “Göç Kültürü ve Çatışma Modeli Bağlamında Latife Tekin’in Sevgili Arsız Ölüm’üne Bir Bakış” Ali Tilbe ve Sonel Bosnalı .(Ed.). Göç Üzerine Yazın ve Kültür İncelemeleri. London: Transnational Press London; (s. ). 25
Göç, genel anlamıyla; ‘insanların toplumsal, ekonomik, siyasal ve doğal nedenlerden dolayı yerleşmek amacıyla bir yerden başka bir yere gitmeleri' olarak tanımlanabilir (Tilbe & Bosnalı, s. v). İnsanlar; eğitim, sağlık, güvenlik, hızlı nüfus artışı gibi toplumsal nedenlerden ötürü göç ederler. Aşınım, aşırı kuraklık, toprak kayması, çölleşme, sel, deprem, volkan patlaması gibi doğal nedenler de insanların göç etmesine yol açar. Sınır değişiklikleri, nüfus değişimi ve bunlardan en önemlisi savaş ise, göç olgusunun siyasal nedenleri arasında yer almaktadır. İş olanakları, doğal kaynakların varlığı, gelir dağılımındaki eşitsizlik, geçim sıkıntısı, tarım topraklarının bölünmesi veya tarım yapılacak alanların kalmaması insanları tarım alanlarında makineleşme ve insan gücüne daha az gereksinim duyulması gibi ekonomik nedenler de göç etmeyi zorunlu kılmaktadır (Ekici & Tuncel, ; Koçak & Terzi, ; Sağlam, ). Bu nedenler, göç etmeyi tercih olmaktan çıkarmakta, bir zorunluluk haline dönüştürmektedir. Bütün bu nedenlerin temelinde ise, İbrahim Sirkeci’nin ileri sürdüğü gibi tehdit olgusuna bağlı olarak gelişen güvensizlik durumu yatmaktadır. Bulunduğu yerleşim alanında siyasal, toplumsal, ekonomik ya da ekinsel bağlamda kendini güvende duyumsamayan ve geleceğine ilişkin tehdit algısına kapılanlar, bir yerden ötekine devinimi gerçekleştirirler.
WA
FRENCH DOOR BOTTOM MOUNT REFRIGERATOR
USE AND CARE GUIDE
2
Table of Contents
REFRIGERATOR SAFETY
Proper Disposal of Your Old Refrigerator
PARTS AND FEATURES
INSTALLATION INSTRUCTIONS
Getting Started
Unpack the Refrigerator
Location Requirements
Electrical Requirements
Remove and Replace Refrigerator Doors
Remove and Replace Freezer/Flexi Freeze Door
Refrigerator Levelling
Using the Controls
Lighting the Refrigerator
REFRIGERATOR USE
Opening and Closing Doors
Food Storage
SHELVES, BINS AND DRAWERS
Freezer Storage Compartments
Audio Reference
Accessories
Assistance or Service
REFRIGERATOR CARE
Cleaning
Lights
Holiday and Moving Care
TROUBLESHOOTING
3
REFRIGERATOR SAFETY
Your safety and the safety of others are very important.
We have provided many important safety messages in this manual and on your appliance. Always read and obey all safety
messages.
All safety messages will tell you what the potential hazard is, tell you how to reduce the chance of injury, and tell you what can
happen if the instructions are not followed.
4
SAFETY INSTRUCTIONS IMPORTANT TO BE READ AND
OBSERVED
Before using the appliance, read these safety WARNING: Do not use mechanical, electric or
instructions. Keep them nearby for future reference. chemical means other than those recommended
These instructions and the appliance itself provide by the Manufacturer to speed up the defrost
important safety warnings, to be observed at all process.
times. The manufacturer declines any liability for WARNING: Do not use or place electrical
failure to observe these safety instructions, for devices inside the appliance compartments if
inappropriate use of the appliance or incorrect they are not of the type expressly authorised by
setting of controls. the Manufacturer.
Very young children ( years) should be kept WARNING: Ice makers and/or water dispensers
away from the appliance. Young children ( not directly connected to the water supply must
years) should be kept away from the appliance be filled with potable water only.
unless continuously supervised. Children from 8 WARNING: Automatic ice-makers and/or water
years old and above and persons with reduced dispensers must be connected to a water supply
physical, sensory or mental capabilities or lack of that delivers potable water only, with mains water
experience and knowledge can use this appliance pressure between and MPa ( and
only if they are supervised or have been given bar).
instructions on safe use and understand the Do not store explosive substances such as
hazards involved. Children must not play with the aerosol cans with a flammable propellant in this
appliance. Cleaning and user maintenance must appliance.
not be carried out by children without supervision. Do not swallow the contents (non-toxic) of the
PERMITTED USE ice packs (provided with some models). Do not
CAUTION: The appliance is not intended to eat ice cubes or ice lollies immediately after taking
be operated by means of an external switching them out of the freezer since they may cause cold
device, such as a timer, or separate remote burns.
controlled system. For products designed to use an air filter inside
This appliance is intended to be used in an accessible fan cover, the filter must always be in
household and similar applications such as: staff position when the refrigerator is in function.
kitchen areas in shops, offices and other working Do not store glass containers with liquids in the
environments; farm houses; by clients in hotels, freezer compartment since they may break. Do
motels, bed & breakfast and other residential not obstruct the fan (if included) with food items.
environments. After placing the food check that the door of the
This appliance is not for professional use. Do compartments closes properly, especially the
not use the appliance outdoors. freezer door.
The appliance is designed for operation in places Damaged gaskets must be replaced as soon as
where the ambient temperature comes within possible.
the following ranges, according to the climatic Use the refrigerator compartment only for
class given on the rating plate. The appliance may storing fresh food and the freezer compartment
not work properly if it is left for a long time at a only for storing frozen food, freezing fresh food
temperature outside the specified range. and making ice cubes.
Climatic Class Amb. T. (°C) Avoid storing unwrapped food in
SN: From 10 to 32 °C; N: From 16 to 32 °C direct contact with internal surfaces of
ST: From 16 to 38 °C; T: From 16 to 43 °C the refrigerator or freezer compartments.
This appliance does not contain CFCs. The Appliances could have special compartments
refrigerant circuit contains Ra (HC). Appliances (Fresh Food Compartment, Zero Degree Box, etc.).
with Isobutane (Ra): isobutane is a natural gas Unless specified in the specific booklet of product,
without environmental impact, but is flammable. they can be removed, maintaining equivalent
Therefore, make sure the refrigerant circuit pipes performances.
are not damaged, especially when emptying the INSTALLATION
refrigerant circuit. The appliance must be handled and installed by
WARNING: Do not damage the appliance two or more persons - risk of injury. Use protective
refrigerant circuit pipes. gloves to unpack and install - risk of cuts.
WARNING: Keep ventilation openings, in the Installation, including water supply (if any) and
appliance enclosure or in the built-in structure, electrical connections, and repairs must be carried
clear of obstruction. out by a qualified technician. Do not repair or
replace any part of the appliance unless specifically
stated in the user manual. Keep children away
from the installation site.
5
After unpacking the appliance, make sure that it has WARNING: Do not locate multiple portable
not been damaged during transport. In the event socket-outlets or portable power supplies at the
of problems, contact the dealer or your nearest rear of the appliance.
After-sales Service. Once installed, packaging CLEANING AND MAINTENANCE
waste (plastic, styrofoam parts etc.) must be stored WARNING: Ensure that the appliance is switched
out of reach of children - risk of suffocation. The off and disconnected from the power supply
appliance must be disconnected from the power before performing any maintenance operation;
supply before any installation operation - risk of never use steam cleaning equipment - risk of
electric shock. During installation, make sure the electric shock.
appliance does not damage the power cable - risk Do not use abrasive or harsh cleaners such as
of fire or electric shock. Only activate the appliance window sprays, scouring cleansers, flammable
when the installation has been completed. fluids, cleaning waxes, concentrated detergents,
Be careful not to damage the floors (e.g. parquet) bleaches or cleansers containing petroleum
when moving the appliance. Install the appliance products on plastic parts, interior and door liners
on a floor or support strong enough to take its or gaskets. Do not use paper towels, scouring
weight and in a place suitable for its size and use. pads, or other harsh cleaning tools.
Make sure the appliance is not near a heat source DISPOSAL OF PACKAGING MATERIALS
and that the four feet are stable and resting on The packaging material is % recyclable and is marked with the
the floor, adjusting them as required, and check recycle symbol .
that the appliance is perfectly level using a spirit The various parts of the packaging must therefore be disposed of
level. Wait at least two hours before switching the responsibly and in full compliance with local authority regulations
appliance on, to ensure that the refrigerant circuit governing waste disposal.
is fully efficient. DISPOSAL OF HOUSEHOLD APPLIANCES
To guarantee adequate ventilation, leave a This appliance is manufactured with recyclable or reusable materials.
space on both sides and above the appliance. The Dispose of it in accordance with local waste disposal regulations.
distance between the rear of the appliance and For further information on the treatment, recovery and recycling of
the wall behind the appliance should be 50mm, household electrical appliances, contact your local authority, the
to avoid access to hot surfaces. A reduction of this collection service for household waste or the store where you purchased
space will increase the Energy consumption of the appliance. This appliance is marked in compliance with European
product. Directive /19/EU, Waste Electrical and Electronic Equipment (WEEE).
WARNING: To avoid a hazard due to instability, By ensuring this product is disposed of correctly, you will help prevent
positioning or fixing of the appliance must be done negative consequences for the environment and human health.
in accordance with the manufacturer instructions. The symbol on the product or on the accompanying documentation
It is forbidden to place the refrigerator in such indicates that it should not be treated as domestic waste but must be
way that the metal hose of gas stove, metal gas or taken to an appropriate collection center for the recycling of electrical
water pipes, or electrical wires are in contact with and electronic equipment.
the refrigerator back wall (condenser coil). ENERGY SAVING TIPS
If it is necessary to replace the doors, please Install the appliance in a dry, well ventilated room far away from any heat
contact the Technical Assistance Center. source (eg. radiator, cooker, etc.) and in a place not exposed directly to
ELECTRICAL WARNINGS the sun. If required, use an insulating plate.
It must be possible to disconnect the appliance To guarantee adequate ventilation follow installation instructions.
from the power supply by unplugging it if plug Insufficient ventilation at the back of the product increases energy
is accessible, or by a multi-pole switch installed consumption and decreases cooling efficiency.
upstream of the socket in accordance with the Frequent door opening might cause an increase in Energy Consumption.
wiring rules and the appliance must be earthed The internal temperature of the appliance and the Energy Consumption
in conformity with national electrical safety may be affected also by the ambient temperature, as well as location of
standards. the appliance. Temperature setting should take into consideration these
Do not use extension leads, multiple sockets factors.
or adapters. The electrical components must not Reduce door opening to a minimum.
be accessible to the user after installation. Do not When thawing frozen food, place in the refrigerator. The low temperature
use the appliance when you are wet or barefoot. of the frozen products cools the food in the refrigerator. Allow warm food
Do not operate this appliance if it has a damaged and drinks to cool down before placing in the appliance.
power cable or plug, if it is not working properly, Positioning of the shelves in the refrigerator has no impact on the
or if it has been damaged or dropped. efficient usage of energy. Food should be placed on the shelves in such
If the supply cord is damaged, it must be replaced way to ensure proper air circulation (food should not touch each other
with an identical one by the manufacturer, its and distance between food and rear wall should be kept).
service agent or similarly qualified persons in You can increase storage capacity of frozen food by removing baskets
order to avoid a hazard - risk of electric shock. and, if present, Stop Frost shelf.
WARNING: When positioning the appliance, Do not worry about noises coming from the compressor which are
ensure the supply cord is not trapped or damaged. described as normal noises in this product's Quick Guide.
6
Proper Disposal of Your Old
Refrigerator
WARNING
Suffocation Hazard
Remove doors from your old refrigerator.
Failure to do so can result in death or brain damage.
7
PARTS AND FEATURES
Top Light
6th Sense
A
Glass Shelf
Crisper
“Fruits and Vegetables”
Ice maker
Freezer Tray
B C
Fast Freeze
Drawers
A . Refrigerator
B . Freezer
C . Flexi Freeze (only with WQ9 B1L, 6WM24NIHAS and
WQSXX)
8
INSTALLATION INSTRUCTIONS
Getting Started Unpack the Refrigerator
INSTALLATION CHECKLIST
Electrical Power WARNING
WARNING
Excessive Weight Hazard
Use two or more people to move and install
refrigerator.
Failure to do so can result in back or other injury.
Refrigerator Delivery
Electrical Shock Hazard A minimum door opening of mm (33") is required. If door
Plug into a grounded (earthed) outlet. opening is mm (36") or less, then removal of doors, drawer
and hinges is required.
Do not remove ground prong. Cart the refrigerator from the side for all door openings.
Do not use an adapter.
Do not use an extension cord. When Moving Your Refrigerator:
Your refrigerator is heavy. When moving the refrigerator for
Failure to follow these instructions can result in death,
fire, or electrical shock.
the refrigerator straight out when moving it. Do not wiggle or
■■ Plug refrigerator into a earthed socket.
Doors damage could occur.
9
Location Requirements Electrical Requirements
WARNING WARNING
A. Fuse cover
B. Fuse
Temperature
11
Remove and Replace Refrigerator Doors
NOTE: Measure the width of your door opening to see whether or not you need to remove refrigerator doors to move refrigerator into
your home. If door removal is necessary, see the following instructions.
IMPORTANT: If refrigerator was previously installed and you are moving it out of the home, turn refrigerator control off before you begin
removing the doors. Unplug refrigerator or disconnect power. Remove food and adjustable door or utility bins from doors.
Gather required tools and read all instructions before removing doors.
TOOLS NEEDED: 6 mm socket wrench, 5 mm socket wrench and #2 Phillips screwdriver.
WARNING
Electrical Shock Hazard
Disconnect power before removing doors.
Failure to do so can result in death or electrical shock.
A. 5 mm socket screws
A. 5 mm socket screws
Middle Right Hinge
Middle Left Hinge
A. Hinge A. Hinge
12
WARNING Remove Left-Hand Door
A
Remove Refrigerator Doors
B
WARNING
Remove Right-Hand Door 2. Disconnect two wiring plugs located on top of the door hinge.
1. Unplug refrigerator or disconnect power. ■■ Grasp each side of wiring plugs. With your left thumb,
2. Keep refrigerator doors closed until you are ready to lift them press down to release the catch and pull the sections of
free from the cabinet. the plugs apart.
NOTE: Provide additional support for refrigerator door while the
hinges are being removed. Do not depend on the door gasket
magnets to hold the door in place while you are working. A
3. Using a Phillips screwdriver, remove cover from top hinge.
4. Using 5 mm socket wrench, remove four screws from top
hinge and set aside.
C
B
D A. Wiring Plug
B. Ground (earth) connector
5. Lift refrigerator door from the middle hinge pin. The top hinge
will come away with the door.
13
3. Using 5 mm socket wrench, remove four internal screws from
top hinge and set aside. Remove and Replace Freezer/Flexi
Freeze Door
1. Keep freezer doors closed until you are ready to lift them free
A from cabinet.
NOTE: Provide additional support for freezer door while hinges
are being removed. Do not depend on door gasket magnets to
B hold door in place while you are working.
■■ Using a #2 Phillips screwdriver and 6 mm socket wrench to
remove middle hinge from cabinet.
A. 5 mm socket screws
B. Top Hinge
A
NOTE: Provide additional support for refrigerator door while
hinges are being removed. Do not depend on the door gasket
magnets to hold the door in place while you are working.
4. Lift refrigerator door from bottom hinge pin. The top hinge will
come away with door.
NOTE: It may not be necessary to remove bottom hinges and
brake feet assemblies to move the refrigerator through a doorway.
■■ Only if necessary, use 6 mm socket wrench and #2 Phillips
screwdriver to remove middle hinge.
A. Middle hinge
Replace Right-Hand Refrigerator Door
■■ Lift freezer door from the bottom hinge pin.
1. Set right-hand door onto middle hinge pin.
2. Insert top hinge pin into open hole in top of refrigerator door.
3. Using four 5 mm socket screws, fasten hinge to cabinet. Do
not tighten screws completely.
14
Final Steps
WARNING
Refrigerator Levelling
1. Move refrigerator to its final location.
2. Using hand, rotate the brake feet. Turn them counterclockwise
until the rollers are off the floor and both brake feet are snug
against the floor. This keeps refrigerator from rolling forward
when opening the doors.
A
A. Brake feet
15
Using the Controls
The touch-activated controls are located on the left hand refrigerator door. The control panel includes information about various buttons
and indicators. Refrigerator and freezer temperature indicator shows last temperature set point.
14 13 12 11 10 9 8 7
15
16
17
1 2 3 4 5 6
1. Sound ON/OFF Button Mild Freeze Indicator (only with WQ9 B1L, 6WM24NIHAS and
2. Refrigerator Temperature Button (hold 3 sec for Fast Cool) WQSXX)
3. Flexi Freeze Preset Temperature Button (only with WQ9 B1L, 6th Sense Indicator
6WM24NIHAS and WQSXX) Traditional Freeze Indicator (only with WQ9 B1L,
4. Freezer Temp Button (hold 3 sec for Fast Freeze) 6WM24NIHAS and WQSXX)
5. Key Lock Indicator Fast Cool Indicator
6. Key Lock Button Holiday Mode Button
7. Door Open Indicator Demo Mode Indicator (only with WQ9 B1L, 6WM24NIHAS and
WQSXX)
8. Fast Freeze Indicator
Holiday Mode Indicator
9. Soft Freeze Indicator (only with WQ9 B1L, 6WM24NIHAS and
WQSXX) Sound Indicator
The Control Panel will automatically turn off after one minute of inactivity. To turn on the control panel, press any key.
Viewing and Adjusting Temperature Set Points 6th Sense Fresh Lock and Freeze Control
Adjusting Refrigerator and Freezer Compartment The 6th SENSE Fresh Lock sensor ensures precise and consistent
Temperature: temperature control to preserve fresh food for longer, in the
For your convenience, your refrigerator and freezer controls are most natural way. Once a temperature variation is detected, the
preset at the factory. sensor activates a compressor that quickly restores the original
temperature.
When you first install your refrigerator, make sure that the
controls are still set to the recommended set points. The factory The 6th SENSE Freeze sensor minimizes temperature fluctuations
recommended set points are 3°C for the refrigerator and °C for in freezer thanks to an innovative temperature management
the freezer. system. Freezer burns are reduced to preserving quality and color
of food.
Pressing Refrigerator or Freezer Temperature button will toggle
through temperature set points in Celsius (°C).
Flexi Freeze Setting (only with WQ9 B1L,
IMPORTANT: 6WM24NIHAS and WQSXX)
■■ Wait 24 hours before you put food into refrigerator. If you add
food before refrigerator has cooled completely, your food may Flexi Freeze function allows you to toggle preset temperature for
spoil. Flexi freeze compartment.
NOTE: Adjusting the set points to a colder-than Symbol Function Temperature
recommended setting will not cool compartments any faster.
Traditional freezer °C
■■ If the temperature is too warm or too cold in the refrigerator
or freezer, first check the air vents to be sure they are not Mild freezer °C
blocked before adjusting the controls.
■■ The recommended settings should be correct for normal Soft freezer -7°C
household use. The controls are set correctly when milk or
juice is as cold as you like and when ice cream is firm. * To activate/deactivate Coolest setting (°C), press Flexi Freeze Preset Temperature Button for 3
seconds. When the Coolest setting is activated, all three icons will be lit.
NOTE: Areas such as a garage, basement or porch may have
higher humidity or extreme temperatures. You may need to
adjust the temperature away from the recommended settings Adjusting Multi Temperature Setting
to accommodate for these conditions.
■■ Traditional freezer (°C): Food already frozen and fresh food
■■ Wait at least 24 hours between adjustments. Recheck the (max 12 months)
temperatures before other adjustments are made.
■■ Mild freezer (°C): Food already frozen (max 1 month)
■■ Soft freezer (-7°C): Food already frozen (max 1 week)
16
■■ When Flexible Freezer set to °C or °C, both Flexible
Freezer temperature and Freezer temperature would be Key Lock
cooled down to the colder setting whichever Freezer or
Flexible Freezer has. ■■ Press and hold the Lock button for 3 seconds to activate lock
feature.
■■ Flexible Freezer compartment temperature might not be able
to reach -7°C when the ambient temperature is around 10°C ■■ To deactivate lock, press and hold the Lock button for 3
or colder. seconds.
When adjusting temperature set points, use the following The lock feature will ignore all interaction with control panel until
chart as a guide: the user unlocks the control panel. This feature is meant to avoid
unintentional changing of settings.
CONDITION TEMPERATURE ADJUSTMENT
Refrigerator too cold Refrigerator setting 1° higher Demo Mode (only with WQ9 B1L, 6WM24NIHAS and
WQSXX)
Refrigerator too warm Refrigerator setting 1° lower
Freezer too cold Freezer setting 1° higher This mode is used when refrigerator is on display in a retail shop
or if you want to turn the cooling off and deactivate all other
Freezer too warm/ Freezer setting 1° lower functions (except interior lighting).
too little ice Demo mode can be used when going on extended holiday.
See the “Holiday and Moving Care” section for proper steps on
leaving your refrigerator in this mode for long periods of time.
Fast Cool ■■ If you turn on Demo mode, the “Demo” icon will light up on
the display.
The Fast Cool feature assists with periods of high refrigerator use,
full grocery loads, or temporarily warm room temperatures. ■■ Enter or exit Demo mode by pressing and holding the Sound
On or Off button and the Lock button simultaneously for 3
■■ To turn on the Fast Cool feature, press and hold the seconds.
Refrigerator Temperature button for 3 seconds. When
feature is activated, the Fast Cool icon will be illuminated. The Additional features
Fast Cool feature will remain on for 2 hours unless manually
turned off. Door Open Alarm
■■ To manually turn off the Fast Cool feature, press and hold the
Refrigerator Temperature button for 3 seconds. The Fast ■■ The Door Open Alarm feature sounds an alarm and blinks the
Cool icon will turn off when feature is not activated. “Door Open” icon when any of the four doors is open for 2
minutes or more.
■■ Adjusting refrigerator temperature will automatically turn off
the Fast Cool feature. ■■ The alarm will repeat every 5 minutes. Close all doors to turn
it off.
Fast Freeze NOTE: To mute audible alarm while keeping the doors open,
such as while cleaning inside of refrigerator, touch any button on
The amount of fresh food (in kg) that can be frozen in 24 hours is control panel. The alarm sound will be temporarily turned off, but
indicated on the appliance rating plate. the Door Open icon will still be displayed on the control panel.
■■ Press Freezer Temperature button for 3 seconds (until the
Fast Freeze Indicator lights up), 24 hours before placing fresh Lighting the Refrigerator
food in the freezer. After placing fresh food in the freezer, 24 The refrigerator has an interior light that comes on any time door
hours on Fast Freeze function is generally sufficient; After 50 is opened.
hrs the fast freeze function automatically deactivates.
NOTE: The light is LED which does not need to be replaced. If the
■■ To manually turn off the Fast Freeze feature, press and hold LED does not illuminate when the door is opened, call service to
the Freezer Temperature button for 3 seconds. The Fast replace light.
Freeze icon will turn off.
■■ Adjusting the freezer temperature will automatically turn off
the Fast Freeze feature.
Holiday Mode
Sound ON-OFF
17
REFRIGERATOR USE
Opening and Closing Doors Ice Maker
There are two refrigerator compartment doors. The doors can ■■ To make ice, fill ice tray with purified water and place Manual
be opened and closed either separately or together. There is a Ice maker into Freezer top shelf. Allow time till ice gets formed
vertically hinged seal on left refrigerator door. and once ice is ready, turn the knobs in clockwise direction to
■■ When left-side door is opened, hinged seal automatically folds eject ice cubes into the ice container.
inward so that it is out of the way.
■■ When both doors are closed, the hinged seal automatically
forms a seal between two doors.
NOTE: When closing the door, the hinged seal should be in
correct position (be bent inside). Otherwise it will hit the right door
or the fixing shaft.
A. Hinged seal
18
SHELVES, BINS AND DRAWERS
Shelves and Shelf Frames
Crispers
° °
19
For maximum freezer capacity, you may remove the freezer
Refrigerator Balconies drawer to expose the freezer shelf.
The balcony on your refrigerator door are adjustable to meet your To remove the upper drawer:
individual storage needs. 1. Grasp handle of the drawer and slide drawer straight out to
the stop. Lift drawer off the bottom guide.
2. Replace/putting back drawer by placing it on bottom drawer
guide and pushing it past drawer stop into position.
Audio Reference
Tone Assignment
Tone Name Usage Examples
Power On Cooling system is turned on every time the
product is powered on.
Key Press User presses a valid button.
Invalid (Error) User presses two or more valid buttons at the
Freezer Storage Compartments same time. Count-down interruption for press-
and-hold buttons.
Freezer Tray Engage Acknowledgement of entry into any mode.
Disengage Acknowledgement of exit from any mode.
Alert Door Ajar alert.
Freezer Tray This table is for quick reference only. See corresponding sections
for details. In case of inconsistency, section details will prevail.
Accessories
To order accessories, contact the dealer from whom you
purchased your refrigerator.
Assistance or Service
Freezer tray is useful to easily access frequently used products, Before calling for assistance or service, please check the
freeze or simply store leftovers or small items. “Troubleshooting” section. It may save you the cost of a service
call. If you still need help, follow the instructions below.
Freezer Drawers
If you need replacement parts
To locate factory-specified replacement parts in your area,
contact the dealer from whom you purchased your refrigerator.
Warranty
Flexi Freeze Contact the dealer from whom you purchased refrigerator for
Fast Freeze warranty information.
Drawers Drawers
Keep this book and your sales slip together for future
reference. You must provide proof of purchase or installation
date for in-warranty service.
Fast Freeze compartment Write down the following information about your appliance to help
you obtain assistance or service if you ever need it. You will need
to know your complete model number and serial number. You
■■ Fast Freezer drawers allows you to conveniently store big can find this information on the model and serial number label,
volume items. located on the inside wall of the refrigerator compartment.
■■ Fast Freeze option allows you to store all your frozen food Dealer name______________________________________________
safely and transparently.
Serial number_____________________________________________
NOTE: Freezer temperature might be cooled down to be same as
Flexible Freezer Compartment temperature, when Freezer set to Address__________________________________________________
warmer than Flexible Freezer compartment. Phone number____________________________________________
Model number____________________________________________
Flexi Freeze Compartment (only with WQ9 B1L, Purchase date_____________________________________________
6WM24NIHAS and WQSXX)
20
REFRIGERATOR CARE
Cleaning Style 2 — Stainless Steel
IMPORTANT:
NOTES:
■■ If unintentional contact does occur, clean plastic part with a
sponge and mild detergent in warm water. Dry thoroughly with
a soft cloth.
■■ Just because a cleaner is a liquid does not mean it is non-
abrasive. Many liquid cleansers formulated to be gentle on tile
and smooth surfaces still damage stainless steel.
■■ Citric acid permanently discolours stainless steel.
■■ To avoid damaging the finish of your stainless steel
refrigerator:
Do not allow these substances to remain on the finish:
Mustard Citrus-based sauces
Tomato juice Citrus-based products
Marinara sauce
21
Interior Cleaning Moving
1. Unplug refrigerator or disconnect power. When you are moving your refrigerator to a new home, follow
2. Hand wash, rinse, and dry removable parts and interior these steps to prepare it for the move.
surfaces thoroughly. Use a clean sponge or soft cloth and a 1. If your refrigerator has an automatic ice maker:
mild detergent in warm water.
■■ Turn off water supply to the ice maker at least 1 day ahead
NOTE: Do not use abrasive or harsh cleaners such as window of time.
sprays, scouring cleansers, flammable fluids, cleaning waxes,
concentrated detergents, bleaches, or cleansers containing ■■ Disconnect water line from the back of the refrigerator.
petroleum products on plastic parts, interior and door liners, ■■ When last load of ice drops, press the switch to Off (O)
or gaskets. either on the ice maker or the control, depending on your
3. Plug in refrigerator or reconnect power. model.
2. Remove all food from refrigerator and pack all frozen food in
Condenser dry ice.
3. Empty ice bin.
This refrigerator has skin condenser on both sides of refrigerator.
It is normal to feel warm on the sides. 4. Unplug refrigerator.
5. Clean, wipe and dry thoroughly.
Lights 6. Take out all removable parts, wrap them well and tape them
The lights in both the refrigerator and freezer compartments together so they don’t shift and rattle during the move.
are LEDs which do not need to be replaced. If the lights do not 7. Depending on the model, raise the front of the refrigerator so
illuminate when the door is opened, contact the dealer from it rolls more easily or raise the levelling screws so they do not
whom you purchased your refrigerator. scrape the floor. See the “Adjust the Doors” or “Refrigerator
Levelling and Door Closing” sections.
Holiday and Moving Care 8. Tape doors closed and tape the power cable to the back of
the refrigerator.
Holidays When you get to your new home, put everything back and refer to
the “Installation Instructions” section for preparation instructions.
If You Choose to Leave the Refrigerator On While You’re Also, if your refrigerator has an automatic ice maker, remember to
Away: reconnect the water supply to the refrigerator.
1. Use up any perishables and freeze other items.
2. If your refrigerator has an automatic ice maker and is
connected to the household water supply, turn off the water
supply to the refrigerator. Property damage can occur if the
water supply is not turned off.
3. If you have an automatic ice maker, turn off the ice maker.
■■ Press the switch to Off (O) for the door ice maker.
4. Empty the ice bin.
If You Choose to Turn Off the Refrigerator Before You Leave:
NOTE: Put refrigerator in Demo Mode while on Holiday. See the
“Using the Controls” section.
1. Remove all food from the refrigerator.
2. If your refrigerator has an automatic ice maker:
■■ Turn off water supply to the ice maker at least 1 day ahead
of time.
■■ When last load of ice drops, press the switch to Off
(O) for display to be unlit on the top inside of the
refrigerator, depending on your model.
3. Empty ice bin.
4. Turn off temperature controls. See the “Using the Controls”
section.
5. Clean refrigerator, wipe it and dry well.
6. Tape rubber or wood blocks to the tops of both doors to prop
them open far enough for air to get in. This stops odours and
mould from building up.
22
TROUBLESHOOTING
First try the solutions suggested here to possibly avoid a service call.
WARNING
23
TROUBLESHOOTING
First try the solutions suggested here to possibly avoid a service call.
24
TROUBLESHOOTING
First try the solutions suggested here to possibly avoid a service call.
25
TROUBLESHOOTING
First try the solutions suggested here to possibly avoid a service call.
WARNING
Explosion Hazard
To view an animation showing how to adjust and align the doors, refer to the Product Help/FAQ section of the brand website and search
for “Door Closing and Door Alignment.”
26
Sommario
SICUREZZA DEL FRIGORIFERO
Smaltimento corretto del vecchio frigorifero
COMPONENTI E FUNZIONI
ISTRUZIONI DI INSTALLAZIONE
Per iniziare
Disimballare il frigorifero
Requisiti per il posizionamento
Requisiti elettrici
Rimuovere e sostituire le porte del frigorifero
Rimuovere e sostituire la porta del congelatore/
congelamento flessibile
Messa in piano del frigorifero
Uso dei comandi
Luce del frigorifero
USO DEL FRIGORIFERO
Apertura e chiusura delle porte
Conservazione degli alimenti
RIPIANI, BALCONCINI E CASSETTI
Comparti del congelatore
Spiegazione dei segnali sonori
Accessori
Servizio di assistenza
MANUTENZIONE DEL FRIGORIFERO
Pulizia
Luci
Inutilizzo e trasporto
RISOLUZIONE DEI PROBLEMI
27
SICUREZZA DEL FRIGORIFERO
La vostra sicurezza e quella degli altri sono della massima importanza.
Il presente manuale e l'apparecchio contengono numerosi messaggi per la sicurezza. Leggere e rispettare sempre tutti i
messaggi per la sicurezza.
Tutti i messaggi per la sicurezza segnalano quali sono i rischi potenziali, indicano come ridurre possibili lesioni e spiegano
cosa può succedere se non si seguono le istruzioni.
28
ISTRUZIONI DI SICUREZZA IMPORTANTE DA LEGGERE
E RISPETTARE
Prima di utilizzare l’apparecchio leggere le presenti AVVERTENZA: Non utilizzare mezzi meccanici,
istruzioni di sicurezza. Tenerle sempre a portata di elettrici o chimici diversi da quelli raccomandati
mano per consultazioni future. Queste istruzioni dal fabbricante per accelerare il processo di
e l’apparecchio stesso forniscono importanti sbrinamento.
avvertenze di sicurezza, da osservare in ogni AVVERTENZA: Non utilizzare o collocare dispositivi
momento. Il produttore declina ogni responsabilità elettrici all’interno dei comparti dell’apparecchio se
per il mancato rispetto di queste avvertenze di non sono del tipo espressamente autorizzato dal
sicurezza, per un uso improprio dell’apparecchio fabbricante.
o per una errata regolazione dei comandi. AVVERTENZA: Le macchine per il ghiaccio e/o
I bambini molto piccoli ( anni) devono i distributori di acqua non collegati direttamente
essere tenuti lontano dall’apparecchio. I bambini alla rete idrica devono essere riempiti solo con
piccoli ( anni) devono essere tenuti lontano acqua potabile.
dall’apparecchio, a meno che non siano AVVERTENZA: Le macchine del ghiaccio
costantemente sorvegliati. I bambini dagli 8 anni e/o i distributori di acqua automatici devono
in su e le persone con capacità fisiche, sensoriali essere collegati a una rete idrica che eroghi
o mentali ridotte o con scarsa esperienza e esclusivamente acqua potabile, con una pressione
conoscenza possono utilizzare questo apparecchio della rete idrica compresa tra 0,17 e 0,81 MPa
solo se sono sorvegliati o se hanno ricevuto (1,7 e 8,1 bar).
istruzioni per un uso sicuro e ne comprendono Non conservare all’interno dell’apparecchio
i pericoli. I bambini non devono giocare con sostanze esplosive quali bombolette spray con
l’apparecchio. La pulizia e la manutenzione non propellente infiammabile.
devono essere effettuate da bambini, a meno che Non ingerire il liquido (atossico) contenuto
non siano sorvegliati da adulti.. negli accumulatori di freddo (in dotazione con
USO CONSENTITO alcuni modelli). Non mangiare cubetti di ghiaccio
ATTENZIONE: L’apparecchio non è destinato ad o ghiaccioli appena tolti dal congelatore per
essere messo in funzione tramite un dispositivo evitare il rischio di ustioni da freddo.
di commutazione esterno, come un timer, o un Per prodotti che prevedono l’utilizzo di un filtro
sistema di comando a distanza separato. dell’aria all’interno di un copriventola accessibile,
Questo apparecchio è destinato ad essere il filtro deve essere sempre in posizione quando
utilizzato in applicazioni domestiche e similari il frigorifero è in funzione.
quali: cucine per il personale di negozi, uffici e altri Non conservare i contenitori in vetro con liquidi
ambienti di lavoro; agriturismi; da clienti in hotel, nel comparto congelatore perché potrebbero
motel, bed & breakfast e altri ambienti residenziali. rompersi. Non ostruire la ventola (se presente) con
Questo apparecchio non è per uso professionale. alimenti. Dopo aver posizionato il cibo controllare
Non usare l’apparecchio all’aperto. che la porta dei comparti si chiuda correttamente,
L’apparecchio è progettato per funzionare in specialmente la porta del congelatore.
luoghi in cui la temperatura ambiente è compresa Le guarnizioni danneggiate devono essere
negli intervalli seguenti, secondo la classe climatica sostituite il prima possibile.
indicata sulla targhetta dati. L’apparecchio Utilizzare il comparto frigorifero solo per
potrebbe non funzionare correttamente se conservare gli alimenti freschi e il comparto
lasciato a lungo a una temperatura che non rientra congelatore solo per conservare gli alimenti
nei valori dell’intervallo specificato. surgelati, congelare gli alimenti freschi e preparare
Classe climatica Temp. amb. (°C) cubetti di ghiaccio.
SN: da 10 a 32 °C; N: da 16 a 32 °C Evitare di conservare gli alimenti non
ST: da 16 a 38 °C; T: da 16 a 43 °C imballati a diretto contatto con le superfici
Questo apparecchio è privo di CFC. Il circuito interne dei comparti frigorifero o congelatore.
refrigerante contiene Ra (HC). Apparecchi con Gli apparecchi potrebbero avere comparti speciali
Isobutano (Ra): l’isobutano é un gas naturale (comparto alimenti freschi, contenitore zero gradi,
senza effetti sull’ambiente, ma è infiammabile. ecc). Se non specificato nell’apposito libretto del
Accertarsi pertanto che i tubi del circuito prodotto, possono essere rimossi, mantenendo
refrigerante non siano danneggiati, soprattutto prestazioni equivalenti.
durante lo svuotamento del circuito refrigerante. INSTALLAZIONE
AVVERTENZA: Non danneggiare i tubi del L’apparecchio deve essere maneggiato e
circuito refrigerante dell’apparecchio. installato da due o più persone - rischio di lesioni.
AVVERTENZA: Mantenere libere da ostruzioni le Utilizzare guanti protettivi per disimballare e
aperture di ventilazione dell’apparecchio o della installare - rischio di tagli.
struttura a incasso.
29
L’installazione, compresi eventuali allacciamenti Non utilizzare prolunghe, prese multiple o
idrici ed elettrici, e le riparazioni devono essere adattatori. I componenti elettrici non devono
eseguite da un tecnico qualificato. Non riparare essere accessibili all’utente dopo l’installazione.
o sostituire alcuna parte dell’apparecchio se Non utilizzare l’apparecchio quando si è bagnati
non espressamente indicato nel manuale d’uso. o a piedi nudi. Non azionare l’apparecchio se
Tenere i bambini lontano dal luogo di installazione. presenta un cavo o una spina di alimentazione
Dopo aver disimballato l’apparecchio, assicurarsi danneggiati, se non funziona correttamente o se
che non sia stato danneggiato durante il trasporto. ha subito danni o è caduto.
In caso di problemi, contattare il rivenditore o Se il cavo di alimentazione è danneggiato, deve
l’assistenza post-vendita più vicina. Una volta essere sostituito con uno identico da parte del
effettuata l’installazione, i rifiuti di imballaggio fabbricante, dal personale di assistenza o da una
(plastica, polistirolo ecc.) devono essere collocati persona qualificata per evitare il rischio di scosse
fuori dalla portata dei bambini - rischio di elettriche.
soffocamento. L’apparecchio deve essere scollegato AVVERTENZA: Quando si posiziona l’apparecchio,
dalla rete elettrica prima di qualsiasi operazione assicurarsi che il cavo di alimentazione non sia
di installazione - pericolo di scossa elettrica. bloccato o danneggiato.
Durante l’installazione, assicurarsi che l’apparecchio AVVERTENZA: Non collocare prese multiple o
non danneggi il cavo di alimentazione - rischio di alimentatori portatili sul retro dell’apparecchio.
incendio o scossa elettrica. Attivare l’apparecchio PULIZIA E MANUTENZIONE
solo al termine dell’installazione. AVVERTENZA: Accertarsi che l’apparecchio sia
Fare attenzione a non danneggiare i pavimenti spento e scollegato dalla rete elettrica prima di
(per es. parquet) durante lo spostamento effettuare qualsiasi operazione di manutenzione;
dell’apparecchio. Installare l’apparecchio su un non utilizzare mai pulitori a vapore - rischio di
pavimento o su un supporto sufficientemente scosse elettriche.
resistente per sopportare il peso e in un luogo Non utilizzare detergenti abrasivi o aggressivi
adatto alle dimensioni e all’uso. Accertarsi che come spray per vetri, polveri abrasive, liquidi
l’apparecchio non sia vicino a una fonte di calore e infiammabili, cere per pulizia, detersivi concentrati,
che i quattro piedini siano stabili e appoggiati sul candeggina o detergenti contenenti derivati del
pavimento, regolandoli come richiesto, e verificare petrolio su parti in plastica, rivestimenti interni e
che l’apparecchio sia perfettamente in piano porte o guarnizioni. Non utilizzare asciugamani
utilizzando una livella a bolla d’aria. Attendere di carta, tamponi abrasivi o altri attrezzi di pulizia
almeno due ore prima di accendere l’apparecchio aggressivi.
per assicurarsi che il circuito refrigerante sia SMALTIMENTO DEI MATERIALI DI IMBALLAGGIO
perfettamente funzionante. Il materiale di imballaggio è riciclabile al % ed è contrassegnato con
Per garantire un’adeguata ventilazione, lasciare il simbolo del riciclo .
uno spazio su entrambi i lati e sopra l’apparecchio. Le varie parti dell’imballaggio devono pertanto essere smaltite in modo
La distanza tra la parte posteriore dell’apparecchio responsabile e nel pieno rispetto delle norme locali vigenti in materia di
e la parete retrostante deve essere di 50 mm, per smaltimento dei rifiuti.
evitare l’accesso alle superfici calde. Una riduzione SMALTIMENTO DI ELETTRODOMESTICI
di questo spazio aumenterà il consumo energetico Questo apparecchio è realizzato con materiali riciclabili o riutilizzabili.
del prodotto. Smaltire in conformità alle norme locali per lo smaltimento dei rifiuti.
AVVERTENZA: Per evitare pericoli dovuti Per ulteriori informazioni sul trattamento, il recupero e il riciclaggio
all’instabilità, si deve eseguire il posizionamento o degli elettrodomestici, contattare l’ente locale competente, il servizio di
fissaggio dell’apparecchio come da istruzioni del raccolta dei rifiuti domestici o il negozio presso il quale è stato acquistato
fabbricante. È vietato posizionare il frigorifero in l’apparecchio. Questo apparecchio è contrassegnato in conformità alla
un modo tale che le condutture metalliche di stufe Direttiva Europea /19/UE sui rifiuti di apparecchiature elettriche
a gas, le tubazioni del gas, i condotti dell’acqua ed elettroniche (RAEE). Assicurandovi che questo prodotto sia smaltito
o i cavi elettrici siano a contatto con la parete correttamente, contribuirete ad evitare conseguenze negative per
posteriore del frigorifero (bobina condensatore). l’ambiente e la salute umana.
Se è necessario sostituire le porte, contattare Il simbolo sul prodotto o sulla documentazione di accompagnamento
il Centro Assistenza Tecnica. indica che esso non deve essere trattato come rifiuto domestico, ma
AVVERTENZE ELETTRICHE deve essere portato in un apposito centro di raccolta per il riciclaggio
Deve essere possibile scollegare l’apparecchio delle apparecchiature elettriche ed elettroniche.
dalla rete elettrica staccando la spina se la spina
è accessibile, oppure mediante un interruttore
multipolare installato a monte della presa in
conformità alle norme di cablaggio elettrico
e l’apparecchio deve essere collegato a una presa
di terra in conformità alle norme nazionali di
sicurezza elettrica.
30
CONSIGLI PER IL RISPARMIO ENERGETICO Smaltimento corretto
Installare l’apparecchio in un ambiente asciutto e ben ventilato lontano del vecchio frigorifero
da qualsiasi fonte di calore (per es. termosifone, fornello, ecc.) e in un
luogo non esposto direttamente al sole. Se necessario, utilizzare una
piastra isolante. AVVERTENZA
Per garantire una ventilazione adeguata seguire le istruzioni di
Pericolo di soffocamento
installazione. Una ventilazione insufficiente sul retro del prodotto
aumenta il consumo energetico e riduce l’efficienza del raffreddamento. Rimuovere le porte del vecchio frigorifero.
L’apertura frequente della porta potrebbe causare un aumento del La mancata osservanza di queste istruzioni può essere
consumo energetico. La temperatura interna dell’apparecchio e il causa di decesso o danni cerebrali.
consumo di energia possono essere influenzati anche dalla temperatura
ambiente e dalla posizione dell’apparecchio. L’impostazione della IMPORTANTE: gli incidenti fatali che coinvolgono bambini che
temperatura deve tenere conto di questi fattori. restano intrappolati negli elettrodomestici non appartengono
al passato. I frigoriferi abbandonati o buttati nelle discariche
Ridurre al minimo l’apertura della porta. costituiscono ancora oggi un pericolo, anche se lasciati “solo per
Quando si scongelano i cibi congelati, metterli in frigorifero. La bassa qualche giorno”. Quando si decide di disfarsi del vecchio frigorifero,
temperatura dei prodotti surgelati raffredda il cibo in frigorifero. seguire queste istruzioni per contribuire a evitare incidenti.
Lasciar raffreddare cibi e bevande caldi prima di riporli nell’ apparecchio. Prima di disfarsi del vecchio frigorifero o congelatore:
Il posizionamento dei ripiani in frigorifero non ha alcun impatto sull’uso ■■ Togliere le porte.
efficiente dell’energia. Gli alimenti devono essere collocati sui ripiani in ■■ Lasciare in sede i ripiani in modo che i bambini non possano
modo da garantire una corretta circolazione dell’aria (gli alimenti non accedere facilmente all’interno.
devono toccarsi e deve essere mantenuta una distanza tra gli alimenti
e la parete posteriore).
È possibile aumentare la capacità di conservazione dei cibi surgelati
rimuovendo i cestelli e, se presente, il ripiano Stop Frost.
Eventuali rumori provenienti dal compressore non devono preoccupare
in quanto sono da considerarsi normali come descritto nella Guida
Rapida del prodotto.
31
COMPONENTI E FUNZIONI
Luce superiore
Guarnizione
incernierata Balconcino
6° Senso
A
Ripiano in vetro
“Frutta e verdura”
più croccanti
Macchina del
ghiaccio Vassoio congelatore
A . Frigorifero
B . Congelatore
C . Congelatore flessibile (solo con WQ9 B1L,
6WM24NIHAS e WQSXX)
32
ISTRUZIONI DI INSTALLAZIONE
Per iniziare Disimballare il frigorifero
LISTA DI CONTROLLO PER L’INSTALLAZIONE
Corrente elettrica AVVERTENZA
AVVERTENZA Pericolo peso eccessivo
Utilizzare due o più persone per spostare e installare il
frigorifero.
In caso contrario possono verificarsi lesioni alla
schiena o di altro tipo.
33
Requisiti per il posizionamento Requisiti elettrici
AVVERTENZA AVVERTENZA
Tipo B Tipo E ed F
9,5 cm
A. Coprifusibile
B. Fusibile
Temperatura
35
Rimuovere e sostituire le porte del frigorifero
NOTA: misurare la larghezza dell’apertura porta per verificare se è necessario rimuovere le porte del frigorifero per portare in casa
l’elettrodomestico. Se è necessario rimuovere le porte, seguire queste istruzioni.
IMPORTANTE: se il frigorifero era già installato e deve essere trasportato all’esterno, spegnere il frigorifero prima di iniziare a rimuovere le
porte. Staccare la spina del frigorifero o scollegare l’alimentazione di rete. Togliere gli alimenti e gli sportelli o balconcini rimovibili dalle porte.
Preparare gli attrezzi richiesti e leggere tutte le istruzioni prima di rimuovere le porte.
ATTREZZI RICHIESTI: chiave a brugola da 6 mm, chiave a brugola da 5 mm e cacciavite a croce n
AVVERTENZA
Rischio di folgorazione
Scollegare l'alimentazione prima di rimuovere le porte.
La mancata osservanza di queste istruzioni può essere causa di decesso o di folgorazione.
Copricerniera superiore
sinistra Copricerniera superiore
destra A
A
B B
Cerniera superiore
sinistra Cerniera superiore destra
A
A
A. Viti a brugola 5 mm
A. Viti a brugola 5 mm
Cerniera mediana destra
Cerniera mediana sinistra
A. Cerniera A. Cerniera
36
Rimuovere la porta sinistra
AVVERTENZA IMPORTANTE: i cablaggi per l’interfaccia passano attraverso la
cerniera della porta sinistra quindi devono essere scollegati prima
Pericolo peso eccessivo di rimuovere la porta.
1. Con un cacciavite a croce, rimuovere il copricerniera
Utilizzare due o più persone per sollevare la porta del superiore.
frigorifero.
In caso contrario possono verificarsi lesioni alla
schiena o di altro tipo.
A
AVVERTENZA
Rischio di folgorazione
Scollegare l'alimentazione prima di rimuovere le porte. A. Vite copricerniera superiore
B. Copricerniera superiore
La mancata osservanza di queste istruzioni può essere
causa di decesso o di folgorazione.
2. Scollegare le due spine del cablaggio situate nella parte
superiore della cerniera porta.
Rimuovere la porta destra
■■ Afferrare entrambi i lati delle spine del cablaggio.
1. Staccare la spina del frigorifero o scollegare l’alimentazione Con il pollice sinistro premere verso il basso per rilasciare
di rete. il fermo e dividere le sezioni delle spine.
2. Tenere chiuse le porte del frigorifero fino a quando si è pronti
per toglierle dal vano frigo sollevandole.
A
NOTA: sostenere la porta del frigorifero durante la rimozione delle
cerniere. Non affidarsi ai magneti sulla guarnizione della porta per
il sostegno della porta mentre si lavora.
3. Con un cacciavite a croce, rimuovere il copricerniera
superiore.
4. Utilizzando una chiave a brugola da 5 mm, rimuovere quattro
viti dalla cerniera superiore e tenerle da parte.
B B
A. Spina cablaggio
B. Connettore di messa a terra
37
3. Utilizzando una chiave a brugola da 5 mm, rimuovere
quattro viti interne dalla cerniera superiore e tenerle da parte. Rimuovere e sostituire la porta del
congelatore/congelamento flessibile
1. Tenere chiuse le porte del congelatore fino a quando si è
A pronti per toglierle dal vano.
NOTA: sostenere la porta del congelatore durante la rimozione
delle cerniere. Non affidarsi ai magneti sulla guarnizione della
B porta per il sostegno della porta mentre si lavora.
■■ Utilizzare un cacciavite a croce n. 2 e una chiave a brugola
da 6 mm per rimuovere la cerniera centrale dal vano.
A. Viti a brugola 5 mm
B. Cerniera superiore
A
NOTA: sostenere la porta del frigorifero durante la rimozione delle
cerniere. Non affidarsi ai magneti sulla guarnizione della porta per
il sostegno della porta mentre si lavora.
4. Sollevare la porta del frigorifero dal perno della cerniera
della parte inferiore. La cerniera superiore viene via insieme
alla porta.
NOTA: potrebbe non essere necessario rimuovere le cerniere
inferiori e i gruppi piedini frenati per far passare il frigorifero
attraverso la porta.
■■ Utilizzare una chiave a brugola da 6 mm e un cacciavite A. Cerniera mediana
a croce n. 2 per rimuovere la cerniera centrale solo se
necessario. ■■ Sollevare la porta del congelatore dal perno della cerniera
inferiore.
Sostituire la porta destra del frigorifero
Passaggi finali
38
Passaggi finali
AVVERTENZA
Rischio di folgorazione
Inserire la spina in una presa con messa a terra.
Non rimuovere il polo di messa a terra.
Non utilizzare un riduttore.
Non utilizzare prolunghe.
La mancata osservanza di queste istruzioni può
essere causa di decesso, incendio o folgorazione.
A
A. Piedino frenato
39
Uso dei comandi
I controlli touch si trovano sulla porta sinistra del frigorifero. Il pannello di controllo contiene informazioni su vari pulsanti e indicatori.
Gli indicatori di temperatura del frigorifero e del congelatore mostrano l’ultimo setpoint di temperatura.
14 13 12 11 10 9 8 7
15
16
17
1 2 3 4 5 6
1. Pulsante Segnali sonori ON/OFF Indicatore Congelamento medio (solo con WQ9 B1L,
2. Pulsante Temperatura Frigorifero (tenere premuto 3 sec. 6WM24NIHAS e WQSXX)
per Raffreddamento rapido) Indicatore 6° senso
3. Pulsante Temperatura predefinita Congelamento flessibile Indicatore Congelamento tradizionale (solo con WQ9 B1L,
(solo con WQ9 B1L, 6WM24NIHAS e WQSXX) 6WM24NIHAS e WQSXX)
4. Pulsante Temperatura Congelatore (tenere premuto 3 sec. Indicatore Raffreddamento rapido
per Congelamento rapido) Pulsante modo Vacanze
5. Indicatore Blocco chiave Indicatore modo Demo (solo con WQ9 B1L, 6WM24NIHAS
6. Pulsante Blocco chiave e WQSXX)
7. Spia Porta aperta Indicatore modo Vacanze
8. Indicatore Congelamento rapido Indicatore Segnali sonori
9. Indicatore Congelamento leggero (solo con WQ9 B1L,
6WM24NIHAS e WQSXX)
Il pannello di controllo si spegne automaticamente dopo un minuto di inattività. Per accendere il pannello di controllo, premere un tasto qualsiasi.
CONDIZIONE REGOLAZIONE TEMPERATURA: ■■ Tenere premuto il pulsante di Blocco 3 secondi per attivare
Frigorifero troppo freddo Impostazione frigorifero di un 1° in più la funzione Blocco.
Frigorifero troppo caldo Impostazione frigorifero di un 1° in ■■ Per disattivare il blocco, tenere premuto il pulsante di Blocco
per 3 secondi.
meno
La funzione Blocco ignora tutte le interazioni con il pannello
Congelatore troppo Impostazione congelatore di un 1° di controllo finché l’utente non sblocca il pannello di controllo.
freddo in più Questa funzione consente di evitare modifiche involontarie delle
Congelatore troppo Impostazione congelatore di un 1° impostazioni.
caldo/troppo poco in meno
ghiaccio Modo Demo (solo con WQ9 B1L, 6WM24NIHAS e
WQSXX)
41
USO DEL FRIGORIFERO
Apertura e chiusura delle porte Macchina del ghiaccio
Le porte del vano frigorifero sono due. Si possono aprire ■■ Per la preparazione del ghiaccio, riempire il vassoio del
e chiudere insieme o separatamente. La porta sinistra del ghiaccio con acqua purificata e collocare la macchina del
frigorifero comprende una guarnizione incernierata verticalmente. ghiaccio manuale nel ripiano superiore del congelatore.
■■ Quando la porta sinistra viene aperta, la guarnizione Aspettare che si formi il ghiaccio e una volta che il ghiaccio
incernierata si ripiega automaticamente all’interno in modo è pronto, girare le manopole in senso orario per espellere i
da non intralciare. cubetti di ghiaccio nel contenitore del ghiaccio.
■■ Quando entrambe le porte sono chiuse, la guarnizione
incernierata forma automaticamente una sigillatura tra le
due porte.
NOTA: Quando si chiude la porta, la guarnizione incernierata
deve essere nella posizione corretta (ripiegata all'interno). In caso
contrario premerà contro la porta destra o la staffa di fissaggio.
A. Guarnizione incernierata
° Cassetto
°
Cassetto
43
Per massimizzare la capacità del congelatore, è possibile
Balconcini del frigorifero rimuovere il cassetto per accedere al ripiano.
I balconcini sulle porte del frigorifero sono regolabili, per rispondere Per rimuovere il cassetto superiore:
alle singole esigenze. 1. Afferrare la maniglia del cassetto ed estrarlo fino a quando si
arresta. Sollevare il cassetto dalla guida inferiore.
2. Per riposizionare/reinserire il cassetto, poggiarlo sulla guida
inferiore e spingerlo oltre il fermo del cassetto finché si ferma
in sede.
Accessori
Per ordinare gli accessori, rivolgersi al rivenditore presso cui è
Il vassoio del congelatore è utile per accedere facilmente ai
stato acquistato il frigorifero.
prodotti di uso frequente, congelare o semplicemente conservare
avanzi o piccoli oggetti.
Servizio di assistenza
Cassetti del congelatore Prima di rivolgersi al servizio di assistenza consultare la sezione
“Risoluzione dei problemi”. Potrebbe farvi risparmiare il costo
della chiamata all’assistenza. Se il problema non è risolvibile
seguire le istruzioni seguenti.
Cassetti Se occorrono parti di ricambio
Congelamento
per con- flessibile Per sapere dove trovare ricambi di fabbrica specifici localmente,
gelamento Cassetti rivolgersi al rivenditore presso cui è stato acquistato il frigorifero.
rapido Garanzia
Per informazioni sulla garanzia contattare il rivenditore presso cui
è stato acquistato il frigorifero.
Comparto di Congelamento rapido Conservare questo manuale e la ricevuta d’acquisto insieme
per futuro riferimento. Per usufruire del servizio di garanzia è
■■ I cassetti di Congelamento rapido permettono di conservare necessario fornire la prova d’acquisto o la data di installazione.
comodamente oggetti di grande volume. Scrivere le seguenti informazioni relative all’apparecchio per
■■ L’opzione Congelamento rapido consente di conservare tutti ricevere assistenza o manutenzione qualora ve ne fosse bisogno.
gli alimenti surgelati in modo sicuro e trasparente. Servirà il numero del modello e il numero di serie completi.
NOTA: La temperatura del congelatore si potrebbe raffreddare Queste informazioni sono riportate nell’etichetta sulla parete
fino a coincidere con quella del comparto Congelatore flessibile, interna del comparto frigorifero.
qualora il congelatore sia impostato su una temperatura più Nome rivenditore___________________________________________
elevata rispetto al comparto Congelatore flessibile. Numero di serie____________________________________________
Indirizzo___________________________________________________
Comparto Congelamento flessibile (solo con WQ9 B1L,
6WM24NIHAS e WQSXX) Numero telefonico__________________________________________
Numero modello____________________________________________
Il comparto Congelamento flessibile consente di selezionare uno Data di acquisto____________________________________________
dei tre livelli di temperatura del congelatore: -7°C, °C, °C
e °C per garantire le migliori condizioni di conservazione per i
diversi tipi di alimenti.
44
MANUTENZIONE DEL FRIGORIFERO
Pulizia Tipo 2 — Acciaio inox
IMPORTANTE:
NOTE:
■■ In caso di contatto accidentale pulire le parti in plastica con
una spugna e una soluzione di detersivo delicato e acqua
calda. Asciugare bene con un panno morbido.
■■ Solo perché un detergente è liquido non significa che non
sia non-abrasivo. Molti detergenti liquidi formulati per essere
delicati sulle piastrelle e le superfici lisce, di fatto danneggiano
l’acciaio inossidabile.
■■ L’acido citrico macchia in modo permanente l’acciaio.
■■ Per evitare di danneggiare la finitura in acciaio inox del
frigorifero:
Evitare che queste sostanze rimangano sulla finitura:
Senape Salse a base di agrumi
Succo di pomodoro Prodotti a base di agrumi
Sugo al pomodoro
45
Pulizia dell’interno Trasloco
1. Staccare la spina del frigorifero o scollegare l’alimentazione Se si deve trasportare il frigorifero in una nuova casa, seguire
di rete. questa procedura per preparare il frigo al trasloco.
2. Lavare a mano, sciacquare e asciugare tutte le parti rimovibili 1. Se il frigorifero è dotato di una macchina del ghiaccio
e le superfici interne. Usare una spugna pulita o un panno automatica:
morbido e un detersivo delicato diluito in acqua calda.
■■ Chiudere il rubinetto di alimentazione dell’acqua alla
NOTA: non usare detergenti abrasivi o aggressivi come spray macchina del ghiaccio almeno un giorno prima.
per vetri, polveri abrasive, liquidi infiammabili, cere per pulizia,
detersivi concentrati, candeggina o detergenti contenenti ■■ Scollegare la linea dell’acqua dal retro del frigorifero.
derivati del petrolio sulle parti in plastica, l’interno, l’interno ■■ Quando viene prodotto l’ultimo carico di ghiaccio portare
delle porte o le guarnizioni. l’interruttore su spento (O) sulla macchina del ghiaccio o
3. Inserire la spina del frigorifero o ricollegare l’alimentazione. sui comandi, a seconda del modello.
2. Togliere tutti gli alimenti dal frigorifero e radunare tutti i
Condensatore congelati in un imballo con ghiaccio secco.
3. Vuotare il cestello del ghiaccio.
Questo frigorifero è dotato di condensatore a nastratura di
serpentine preformate nei fianchi del mobile frigorifero. È normale 4. Scollegare la spina del frigorifero.
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası