Her Iki Akciğer Arasındaki Boşluğa Ne Denir

Akciğerde su toplaması şeklinde görülen plörezi, akciğer kaynaklı önemli hastalıklar arasında yer almaktadır. Plörezinin belirtileri ve uygulanan tedavi yöntemleri ise hastalığın nedenlerine göre şekillenmektedir. Dolayısıyla plörezi şüphesi taşıyan hastaların tanı ve tedavi aşamaları hakkında doğru şekilde bilgi sahibi olması çok önemlidir.

Akciğerde Su Toplaması Nedir?

Göğüs boşluğunu çepeçevre saran zarlardan oluşan plevra, aynı zamanda akciğerin dış kısmında da yer almaktadır. Bu iki zarın arasında kalan bölgeye ise plevra boşluğu adı verilmektedir. Plevra boşluğu, akciğerin solunum esnasında rahatça hareket edebilmesi adına kaygan bir sıvı ile kaplanır. Yaklaşık 20 mL ölçüsündeki sıvı, akciğerde bulunan plevra zarından salgılanır ve göğüs boşluğundaki zarlardan geçerek emilim sürecini tamamlar. Böylece akciğerin normal şekilde çalışması kolaylaşır.

Plörezi, zarlar arasında dolaşan sıvının salınım miktarının artması ya da emilimin normal düzeyde olmamasına bağlı olarak plevra boşluğunda oluşan sıvı artışı sonucu gerçekleşir. Halk arasında akciğerin su toplaması olarak da nitelendirilen bu hastalığın tıptaki bir diğer karşılığı ise plevral efüzyondur. “Plörezi ne demek?” sorusunun detaylı cevabı bu şekilde açıklanabilir.

Akciğerde Su Toplaması Nedenleri

Vücutta plörezi hastalığının oluşmasına pek çok dışsal faktör neden olabilmektedir. Akciğer su toplaması nedenleri konusunda verem hastalığı başı çekmektedir. Verem hastalığının bir etkisi olarak plevra boşluğunda gerekenden daha fazla sıvı birikmesi oluşur ve bundan ötürü plörezi görülebilir. Ayrıca akciğer kanserinde akciğeri saran plevranın kanserli hücrelerin istilasına uğraması, plevra duvarını zayıflatır. Bundan ötürü emilen sıvının miktarı azalır ve plevra boşluğundaki sıvı artar. Bundan dolayı akciğer su toplaması kanser nedeniyle oluşabilir.

Bakteriler sonucu vücutta tespit edilen enfeksiyonlar da plörezi hastalığının kaynağı olarak görülmektedir. Zatürre gibi solunum yolu hastalıkları, akciğer embolisi ve asbest gibi zararlı maddelerin solunması da akciğeri zayıflatıp vücutta plörezi oluşmasına neden olabilmektedir.

Plörezi (Akciğer Su Toplaması) Nasıl Tedavi Edilir?

Plörezi tedavisi hususunda akciğerin neden su topladığını öğrenmek, doğru tedavi yöntemi belirleme konusunda çok önemlidir. Plörezinin oluşmasına sebep olan durumun enfeksiyon kaynaklı oluşması durumunda antibiyotik takviyeli ilaç tedavisi ile hastalık kolay bir şekilde atlatılmaktadır. Verem hastalarında ise plöreziyi giderecek ilaç tedavisi, uzman doktorun da görüşü alınarak ana tedaviyi destekleyecek şekilde uygulanır. Kalp yetmezliği görülen hastalarda da idrar sökücü ilaçlar tedavi için kullanılmaktadır.

Akciğer kanseri gibi daha ağır hastalıklarda görülen plörezinin tedavisi ise onkoloji biriminin tavsiyesi neticesinde gerçekleşir. Hastalığın ileri safhalarında gerçekleşen drenaj, plöridez ve dekortikasyon gibi cerrahi müdahaleler ile akciğer duvarında biriken fazla suyun tahliyesi sağlanır. Bunun yanında kanserli hücrenin plevra duvarına yerleşmesi durumunda ise cerrahi operasyon ile plevradaki kalınlaşma temizlenerek, her iki plevral yaprağın yapışarak tekrar sıvı birikmesine engel olmaya çalışılabilir.

Plörezi konusunda en çok merak edilen soruların başında “Plörezi tedavisi ne kadar sürer?” gelmektedir. Tedavi süreci, plöreziyi tetikleyen hastalığın tehlike durumuna göre değişmektedir. Plörezi tedavisinde kullanılan ilaçlar yardımıyla bu süreç günlerle ifade edilebilirken, cerrahi müdahale gerektiren tedavi ise daha uzun sürebilir.

Plörezi Belirtileri

Akciğer su toplaması belirtileri arasında en sık görülen unsur, göğüs kafesinin yan kısmında meydana gelen şiddetli ağrıdır. Plevral boşlukta biriken fazla sıvı, miktarına göre bir süre sonra göğüs kafesine baskı yapmaya başlar. Bu da özellikle hareket esnasında hastayı rahatsız etmektedir. Göğüsteki ağrının yanı sıra anlık gerçekleşen nefes darlığı da plörezi belirtileri arasında görülmektedir. Oluşan sıvının özellikle uyku esnasında akciğeri sıkıştırması, nefes alışverişinde hastaya sıkıntı yaratmaktadır. Bununla beraber nefes darlığı çekildiği sırada plevra boşluğundan çıkan sürtünme sesi ise sıvı birikmesine işaret olabilir.

Plörezi Ölümcül müdür?

Her hastalıkta olduğu gibi plörezinin de erken teşhis edilmesi, hastalığın tedavi sürecinin sağlıklı bir şekilde sürdürülmesi için çok önemlidir. Akciğerde su toplanmasını genellikle başka bir hastalık tetiklediği için plörezi tek başına ölümcül değildir.

“Plörezi öldürür mü?” sorusunun cevabı ise hastalığın neden kaynaklandığına bağlı olarak değişkenlik gösterir. Akciğer kanserinin plevral boşluğa sıçraması, plörezinin tek ve en büyük doğrudan öldürücü etkisidir. Bunun dışında tüberküloz ve enfeksiyon kaynaklı plörezi oluşumunda ilaç tedavisi uygulandığı için akciğerdeki sıvı oluşumu kolay şekilde dengelenmektedir.

Akciğerlerin, plevra dediğimiz 2 kat zarı vardır. Viseral plevra, akciğerin dış yüzeyini örter iken diğeri (paryetal plevra) kaburgaların (veya göğüs kafesinin) iç yüzeyini örter. Bu 2 zar arasında plevral boşluk dediğimiz alan vardır ve  normalde çok az miktarda sıvı içerir. Bu sıvı nefes alıp vermede akciğerin hareketliliğine fayda sağlar.

Sadece akciğerlerin değil daha bir çok organın (kalp, böbrek, karaciğer, vs) hastalıklarında akciğer zarları arasında sıvı toplanabilir ki buna halk arasında akciğerde su toplanması denir (plevral efüzyon). Bu sıvı miktarı 2-3 litre ye kadar çıkabilir. Sıvı toplanması akciğere baskı yaparak, akciğerin genişlemesine ve havalanmasına  engel olup hastada nefes darlığı yapar.

Akciğer zarında sıvı toplanmasının çok önemli diğer bir nedeni ise akciğer yada diğer bazı organların (meme, lenf sistemi vs) kötü huylu hastalıklarında yani kanserinde, kötü huylu (malign) sıvı toplanmasıdır. Hastada ciddi nefes darlığı yapan bu durmun tedavisi zor olabilir ve kanser hastalarının hayat kaliteleri çok bozulur. Gerek kötü huylu hastalıklarda gerek ise diğer tedavilerle düzelmeyen iyi huylu bazı hastalıklarda, plevrada yoğun sıvı toplandığı zaman cerrahi müdahale ile bu sıvının boşaltılması (drene edilmesi) gerekir. Bu amaçla plevra boşluğuna, değişik çaplarda kateter veya drenler yerleştirilmesi gerekir. Malign (kötü huylu) bir efüzyon varlığında, çok inatçı sıvı toplanmaları olabilir ve bunların tedavisi gerçekten zordur. Bu gibi durumlarda, tedavi için kapalı ameliyat, yani endoskopik yöntemler ile akciğer zarı soyulabilir ve/veya akciğer zarlarını yapıştırma işlemi (plerödez) yapılabilir.

Akciğer organizmadaki en önemli olan organlardan biridir. Solum sistemine ait olan temel organdır. Göğüs kafesinin içerisinde sağlı ve sollu iki tane olarak bulunur. Sağ akciğerler üç adet lobdan oluşurken, sol akciğerler iki adet lobdan oluşur. Her lobun içi kendindi içinde loblara ayrılır. Çok sayıda kan damarı ve bronş bulundurur.

Plevra (Akciğer Zarı) Nedir?

Plevra genellikle sık hastalığın görüldüğü ve halk tarafından daha çok bu sebeple isminin duyulduğu bir zar tabakasıdır. Toraks (göğüs) boşluğu ve akciğerleri örten, hafif sıvı olan bir zardır. Akciğerlerin tüm yüzeylerini ve iç loblara ait fissürleri de ortan akciğer zarına viseral plevra denilir. Paryetal plevra kısmı ise akciğerin dışında kalan ve göğüs boşluğunda bulunan plevraya verilen isimdir. Vissereal plevranın da dışında kalır bu şekilde akciğerle bir ilgisi bulunmaz.

Plevranın Vücuttaki Görevleri Nelerdir?

Paryetal plevra ve viseral plevranın yapraklarının arasında boşluk bulunmaz. Paryetal plevra ve viseral plevra arasında ince sıvı bulunur. Bu iki yaprağın arasında bulunan sıvı yaprakların birbirine sürtünmesini önler. Plevra sıvısı olarak isimlendirilir. Plevra sıvısı devamlı olarak yenilenir. Devamlı olarak emilir. Normal şartlarda plevralar arasında herhangi bir sıvı birikmesi olmaz fakat bazı hastalıklarda buradaki sıvının biriktiği görülmüştür. Plevra nefes alıp vermeyi kolaylaştırır. Akciğerlerin göğüs kafesinde nefes alıp verme sırasında yumuşak şekilde hareket etmesini sağlar.

Plevranın Anatomisi ve Histolojisi

Plevra göğüs boşluğunu çevreleyerek ve akciğerleri örterek var olan iki tabakaya sahip, seröz, ince bir zardır. İnsan vücudu anne karnında gelişim sırasında, akciğerler bu zar ile tamamen sarılana dek plevra kesesinin içine sokulur ve orada büyürler. Soluk alıp verme sırasında akciğerdeki hareketlerin sürtünme olmaksızın gerçekleşmesini sağlayacak şekilde oldukça az miktarda plevra sıvısı içermektedir. Plevra kılcal damarlar, elastik doku ve kolajen tabakaları gibi yapılardan oluşur.