Fosiller Sadece Kayaçlarda Mı Oluşur
Arşiv Bağlantısı
Fosiller milyonlarca yıl öncesinden günümüze kalmış canlı kalıntılardır. Fosiller yer kabuğunda bulunurlar.
Fosiller Nasıl Oluşur?
Fosiller toprak altında kalmış canlı kalıntılarıdır. Fosilleşen canlılar genellikle tortul kayaçlar arasında bulunur.
Bunu nedeni tortul kayaçların üst üste biriken tabakalardan oluşmasıdır.
Canlı ölür. Ölen canlı bitki veya hayvan olabilir.
Canlının ölmesiyle bir süre sonra kaslar çürür. Geriye kemikler kalır. Bu esnada rüzgar, yağmur gibi faktörlerin sürüklediği parçalar sayesinde tortul kayaç oluşumu başlar. Canlının üstünde tabakalar oluşur.
Üst üste biriken tabakalar kemiklere basınç uygular.
Üstteki tabakaların etkisiyle sertleşen kemikler çeşitli minerallerin de etkisiyle taşlaşır.
Bu sayede fosiller oluşur.
Fosiller zamanla üstteki kayaçların aşınması veya çeşitli nedenlerle toprak üstüne çıkabilir.
Fosilleşme olayı her ölen canlı için söz konusu değildir. Ölen canlıların çok az bir bölümü fosilleşebilir.
Fosilleşme genellikle canlının yumuşak dokularının çürümesi ve kalan sert dokularının taşlaşmasıyla oluşur. Bazı fosiller ise kehribar fosillerinde olduğu gibi bozulmadan kalabilecekleri bir alanda hapsolur.
Bazen canlının tamamı çürüse bile bıraktığı iz fosil kabul edilir.
Yukarıdaki fotoğraf Polonya’da bir maden ocağında bulundu. Burada herhangi bir canlı kalıntısı yok. Sadece canlıdan kalan bir ayak izi. Bu iz de fosil kabul edilir. Yukarıdaki fosilin 397 milyon yaşında olduğu, 2 metre boyunda timsah benzeri bir canlıya ait olduğu tahmin edilmektedir.
Fosillerin Yaşı
Fosillerin yaşı bazı bilimsel tekniklerle büyük ölçüde doğru olarak hesaplanabilmektedir. Fosilin yaşı hesaplandığında içinde bulunduğu kayacın da yaşı hesaplanabilir. Fosillerin türüne bakarak eskiden o bölgedeki iklim de tahmin edilebilir. Bugün çöl olan bir bölgede yağışlı iklimlerde yaşayan bir canlının fosili bulunursa eskiden o bölgenin yağmurlu bir iklime sahip olduğu düşünülür.
Hangi Canlılar Fosilleşebilir?
Bitkiler, hayvanlar ve tek hücreli mikroorganizmalar fosilleşebilir. Bugün yaşamayan dinozor gibi canlıların eskiden yaşamış oldukları fosiller sayesinde bilinmektedir.
Fosiller Nerelerde Bulunabilir?
Nehir tabanı, bataklıkta, Kumullarda, buzullarda, çam reçinesinde, asfalt, deniz, göl ve tortul kayaçlarda fosiller bulunabilir.
Kehribar – Çam Reçinesi Fosili
Fosillerin hepsi toprak veya buzullar atında bulunmaz. Bazen üzerine çam reçinesi damlayan karınca gibi küçük canlılar reçinenin taşlaşmasıyla bozulmadan fosilleşirler.
Buzul Fosili
Fosilleşme sadece tortul kayaçların katmanları arasında olmaz. Canlı kalıntılarının bozulmadan kalması için buzullarda çok iyi bir ortamdır. Kutup bölgelerinde soğuk hava şartlarından dolayı hiç erimeden kalmış buzullar bulunmaktadır. Bu buzulların içinde eski zamanlarda yaşamış canlı kalıntılarına rastlanmaktadır.
Çeşitli fosil fotoğrafları
Fosil Yakıt Nedir?
Günümüzde kullandığımız kömür, petrol ve doğalgaz fosil yakıt olarak isimlendirilir. Bu yakıtların oluşum süreci fosilleşme aynıdır.
Ağaç ve bitkiler okyanus tabanına batarak bataklık kömürü denilen yapıyı oluşturur. Daha sonra üst üste biriken katmanların etkisiyle sıkışan bataklık kömürü petrol, doğalgaz, kömür gibi maddelere dönüşür.
Fosil yakıtların oluşması da çok uzun yıllar sürmektedir.
Fosil Bilimi
Fosilleri araştıran bilim dalına paleontoloji denir. Fosil bilimiyle uğraşan bilim insanına da paleontolog denir.