Kanuni Mersiyesi Yazarı

TDK sözlüğüne göre, mersiye terimi,TürkçeyeArapçadakimers̱iye sözcüğünden geçmiştir. Arapçada mersiye terimine karşılık gelen ıstılah ise, yine aynı kökten türetilmiş olan risâ' (Arapça: رثاء) sözcüğüdür. Arapçada ağıt yakma işini meslek haline getirmiş kadınlar için, nevvâha, ressâ’e, ressâye, hâliḳa ve şâkka gibi muhtelif sözcükler kullanılmaktadır.^[1] Türkçede törenlerde mersiye okuyan kişiye mersiyehan denilmektedir. Bu sözcük ise Farsça kökenlidir.

Arap Edebiyatında Mersiye[değiştir

Osmanlı döneminde &#;Muhibbi&#; mahlasıyla şiirler yazan Kanuni Sultan Süleyman ile Divan şiirinin anıt isimlerinden Baki, aynı dönemde aynı gök kubbe altında karşı karşıya da geldiler. Nahcivan Seferi ertesinde kendisini övgülerle dolu bir &#;Kaside&#; ile karşılayan genç Baki&#;yi Kanuni himayesine almıştır.

Ancak Baki&#;nin sağda solda ileri geri konuştuğunu duyup kızan aynı Kanuni, şiirsel bir fermanla Baki’yi Bursa&#;ya sürmüş ve Baki&#;nin bu sürgün kararını bir şiirle yermesi üzerine Padişah onu affetmiştir.

Kanuni şu şiir-fermanla Baki&#;yi sürgün eder:

&#;Bâki-yi bedNefy-i ebedBursa&#;ya red&#;

Baki de bu sürgün kararını &#;Sen de ölümlüsün, bu dünya sana da kalmaz&#; hatırlatmasını yaptığı şu dizelerle yorumlar:

&#;Öldünse ey Bâkî!Değildir mülki cihânSüleyman&#;a bâkîBuna çark-ı felek derlerNe sen bâkî, ne ben bâkî&#;

Baki&#;nin özgür ruhunu şu mısraları yansıtır:

&#;Fermân-ı aşka cân iledir inkıyâdımız;Hükm-i kazâya zerre kadar yok inaâdımız,Baş eğmeziz edânîye, dünya-yı dûn içün;Allah&#;adır tevekkülümüz, itimâdımız!&#;

Kanuni öldüğünde ise Baki için bütün yaşananlar geride kalmıştır ve artık yapılacak tek şey, merhum Padişah için ağıt yakmaktır. Baki &#;Kanuni Mersiyesi&#;nde, Zigetvar Seferinde 71 yaşındayken ölen Padişah&#;ı Büyük İskender&#;le mukayese ederek onun her alandaki cömertliğini şöyle över:

Kasideden mersiyeye&#;Şâh-ı Skender-efser ü Dârâ-sipâh idiDünyâya hâk-ı bâr-gehi secde-gâh idiBir lûtfu çok mürevveti çok pâdşâh idi&#;

TERKÎB-İ BEND’DEN

Mersiye-i Hazret-i Süleymân Hân aleyhi’r-rahmetü ve’l-gufrân

(Birinci bend)Ey pây-bend-i dâm-geh-i kayd-ı nâm ü nengTâ key hevâ/yi meşgale-i dehr-i bî-direngAn ol günü ki âhir olub nev-bahâr-ı ömrBerg-i hazana dönse gerek ruy-ı lale-rengÂhir mekânının olsa gerek cür’a gibi hâkDevrân elinde irse gerek câm-ı ayşa sengİnsân odur ki âyine veş kalbi sâf olaSînende n’eyler âdem isen kîne-i pelengİbret gözünde niceye dek gaflet uyhusuYetmez mi sana vâkıa-i şâh-ı şîr-çengOl şeh-süvâr-ı mülk-i saâdet ki rahşınaCevlân deminde arsa-i âlem gelürdi tengBaş eğdi âb-ı tîğına küffâr-ı EngerüsŞemşîri gevherini pesend eyledi FrengYüz yire kodu lûtf ile gül-berg-i ter gibiSanduka saldı hâzin-i devrân güher gibi(İkinci bend)Hakka ki zîb ü ziynet-i ikbâl ü câh idiŞâh-ı Skender-efser ü Dârâ-sipâh idiGerdûn ayağı tozuna eylerdi ser-fürûDünyâya hâk-ı bâr-gehi secde-gâh idiKem-ter gedâyı az atâsı kılurdu bâyBir lûtfu çok mürevveti çok pâd-şâh idiHâk-ı cenâb-ı Hazreti der-gâh-ı devletiFuzl u belâgat ehline ümmîd-gâh idiHükm-i kazâya virdi rızâyı egerçi kimŞâh-ı kazâ-tüvân ü kader-dest-gâh idiGerdûn-ı dûna zâr ü zebûn oldu sanmanuzMaksûdu terk-i câh ile kurb-ı İlâh idiCân ü cihânı gözlerimiz görmese n’olaRûşen cemâli âleme hurşîd ü mâh idiHurşîde baksa gözleri halkın dolagelürZîrâ görünce hâtıra ol meh-likaa gelür(Beşinci bend)Gün doğdu şâh-ı âlem uyanmaz mı hâbdanKılmaz mı cilve hayme-i gerdûn-cenâbdanYollarda kaldı gözlerimüz gelmedi haberHâk-i cenâb-ı südde-i devlet-meâbdanReng-i izârı gitdi yatur kendü huşk-lebŞol gül gibi ki ayru düşübdür gül-âbdanGâhî hicâb-ı ebre girer Husrevâ felekYâd eyledikçe lütfunu terler hicâbdanTıfl-ı şirişki yerlere girsün duâm odurHer kim gamından ağlamaya şeyh u şâbdanYansun yakılsun âteş-i hecrinle âftâbDerdinle kara çullara girsün sehâbdanYâd eylesün hünerlerüni kanlar ağlasunTîğın boyunca kara batsun kırâbdanDerd ü gamınla çâk-i girîban idüb kalemPirâhenini pâralesün gussadan âlem(Altıncı bend)Tîgın içürdü düşmene zahm-ı zebânlarıBahsetmez oldu kimse kesildi lisânlarıGördü nihâl-i serv-i ser-efrâz-ı nizeniSer-keşlik adın anmadı bir daha bânlarıHer kande bassa pây-semendin nisâr içünHânlar yolunda cümle revân etdi kanlarıDeşt-i fenâda murg-ı hevâ durmayub dönerTîgın Hudâ yolunda sebîl itdi cânlarıŞemşîr gibi rûy-ı zemine taraf tarafSaldın demür kuşaklı cihân pehlevânlarıAldun hezâr büt-kedeyi mescid eyledinNâkuus yerlerinde okutdun ezânlarıÂhir çalındı kûs-ı rahîl itdin irtihâlEvvel konağın oldu cinân bûstânlarıMinnet Hudâya iki cihânda kılub saîdNâm-ı şerîfin eyledi hem gaazi hem şehîd(Vezin: Mef’ûlü fâilâtü mefâilü fâilün)

Kanuni MersiyesiKanuni Mersiyesi HikayesiKanuni Mersiyesi Niçin YazılmıştırKanuni Mersiyesi ÖzellikleriKanuni Mersiyesini Kim Yazmıştır

nest...

130948 130949 130950 130951 130952