1. TANIMI VE ÖNEMİ
Baklagillerden olan yerfıstığı, meyvelerini toprak altında meydana getirmesiyle diğer bitkilerden farklılık gösterir. Bileşiminde ortalama %25 protein, %46 yağ, %16 karbonhidrat ve %5 mineral madde bulunur. Meyveleri fosforca zengin, amino asitlerden "cystine" içermektedir. Aynı zamanda zengin bir B vitamini kaynağı olup, az miktarda da A, C, D ve E vitaminlerini bünyesinde toplamaktadır. Yerfıstığı yağı yemeklik olarak katı ve sıvı halde kullanıldığı gibi ballık konserveciliğinde, bisküvi, pasta, şekerleme ve sabun yapımında da kullanılır. Daneleri ezilmek suretiyle fıstık ezmesi yapılır. Yerfıstığının hayvan beslenmesinde de önemi büyüktür. Baklagil bitkilerinden olan yerfıstığı toprağı azotça zenginleştirir ve kendisinden önceki bitkiye verilen gübreden iyi bir şekilde faydalanır. İyi bir münavebe bitkisi olup, sonraki bitkilere otsuz, kabartılmış ve havalanmış bir toprak bırakır.
2. İKLİM VE TOPRAK İSTEĞİ
İklim İsteği
Yerfıstığı tropik, subtrfopik ve ılıman iklim bölgelerinin sıcak kuşaklarında yetiştirilip ısı ve güneş isteği fazladır. Bir vejetasyon süresindeki ısı isteği toplam ºC ve aylık ortalama ısı isteği ise 20 ºC dir. Tohumların toprakta çimlenebilmesi için toprak sıcaklığının minimum ºC olması gerekir.
Toprak İsteği
Yerfıstığı toprak isteği yönünden seçici bir bitki olup hafif bünyeli, gevşek yapıda, süzek kumlu-tın bünyesine sahip topraklarda iyi yetişir.
Toprağın kalsiyum ve organik maddece zengin olması verimi arttırmaktadır.
3. YETİŞTİRME TEKNİĞİ
Ekim Nöbeti
Yerfıstığı hem baklagillerden ve hem de çapa bitkisi olduğundan, iyi bir ön bitkidir. Bölgemizde tavsiye edilebilecek ekim nöbeti; yerfıstığı ana ürün olarak ekilecekse pamuk - yerfıstığı - buğday (arpa), İkinci ürün olarak ekilecekse buğday (arpa) - yerfıstığı - pamuk şeklindedir.
Çeşit
Yerfıstığı ana ürün olarak ekilecekse olgunlaşma süresi gün olan yarı yatık ve iri daneli çeşitler, ikinci ürün ekilecekse olgunlaşma süresi gün olan çeşitler seçilmelidir.
Toprak Hazırlığı
Ana ürün ekilecek yerfıstığı için toprak sonbaharda derin olarak sürülür, Mart ayı içerisinde toprak tavının uygun olduğu zamanda keseklerin parçalanması ve yabancı otların yok edilmesi için goble diskle ikileme yapılır ve Nisan ayının ikinci yarısında ekimden hemen önce hafif bir tapan çekilerek toprak hazırlığı tamamlanır.
İkinci ürün ekilecek yerfıstığı için ön bitki buğday veya arpa hasadında, bitkiler mümkün olduğu kadar dipten biçilmelidir. Daha sonra tarla, hasat artığı saplardan temizlendikten sonra, hemen tav suyu verilerek tava getirilmeli. Toprak tava geldikten hemen sonra tarla kültüvatörle sürülüp tapan çekilerek toprağın ekime hazır vaziyete getirilmesi sağlanmalıdır.
Ekim
Bölgemizde ana ürün yerfıstığının ekimine Nisan ayı ortalarında başlanılmalıdır.
İkinci ürün ekimleri ise ön bitki hasadından sonra zaman kaybetmeden hemen yapılabilmelidir. Ekilecek tohumları, ekimden önce kabuklarından ayrılır. Yalnız daneler kapsüllerden çıkartılırken, danenin zarı ufalanıp yırtılmamalıdır. Ekim zamanı tohumlar, mantari hastalıkları ve toprak altı kurtlarına karşı ilaçlanmalı ve elde mevcutsa gr iç tohuma gr bakteri kültürü aşılanmalıdır. İlaçlar ve bakteri kültürü aşılama, ekimden hemen önce ve tohumlar hafif nemlendirilerek yapılmalıdır.
Ekim, çapa bitkileri için imal edilmiş ve yerfıstığına uygun ekim plakaları takılan mibzerle yapılabildiği gibi, elde mevcut pamuk mibzerlerinin tohum kovalarının çıkartılarak, kovaların arkasında yürüyen kişilerin mibzerin teleskoplarına tohumları bırakmasıyla da yapılabilir. Yerfıstığı ekiminde mibzer, cm sıra arası ve cm sıra üzeri mesafesine ekim yapacak şekilde ayarlanmalıdır. Bu mesafelere göre dekara verilecek tohum miktarı iç dane olarak, iri danelerinde kg, küçük danelerinde ise kg dır. Yerfıstığında ekim derinliği cm dir.
Gübreleme
Yerfıstığının gübre ihtiyacı, saf madde olarak dekara 3 kg azot ve kg fosfordur.
Gübrelerin tamamı ekimle birlikte, mibzerle tohum derinliğine verilir.
Sulama
Yerfıstığı sulama, karık usulü ile yapılmaktadır. Şanlıurfa Enstitüsünce yapılan araştırmalar sonucunda; yerfıstığı 10 gün aralıklarla 13 defa sulanmalı, ilk sulamaya ekimden bir ay sonra başlanmalı ve sulamalara hasada yaklaşık 20 - 30 gün kala son verilmelidir.
İkinci ürün yerfıstığı ekimlerinde ise defa sulama yapılmalı,ilk sulamaya bitkilerin çıkışından yaklaşık yaklaşık gün sonra başlanılmalı ve hasada gün kala son verilmelidir.
Bakım
Bitkilerin çıkışından gün sonra yabancı otların yok edilmesi toprağın gevşetilmesi ve karıkların hafifçe oluşturulması için elle hafif bir çapa yapılır. Bu çapalamada, bitkilerin cm sıra üzeri mesafelerini sağlayacak şekilde seyreltmeleri de sağlanır. Bu çapalamadan sonra sıralar arasına listelerle çekilip, sulama için karıklar açılarak hafif bir boğaz doldurulması yapılır. Sulamalardan sonra toprak tava geldikçe, listerle karıklar derinleşerek boğaz doldurma işlemine devam edilir. Ginoforlar görüldüğünde bu işlemlere kesinlikle son verilmelidir.
Hasat, Harman ve Depolanması
Yerfıstığında hasat zamanı, yaprakların hafif sarardığı, danelerin çoğunluğunun koyu renge dönüşüp normal iriliğini aldığını ve kapsüllerin iç zarında kahverengi çizgilerin görüldüğü devredir.
Yerfıstığı hasadında söküm işlemi özel olarak yapılmış fıstık sökme aletiyle yapıldığı gibi, kulağı kırılmış tek soklu pulluk, bel, kürek, veya ele de alınabilir. Yerfıstığı kabuklu olarak depolanmalıdır. Depolamada ürünün nemi bilinmelidir.
Depolanacak kabuklu fıstıklarda nem %, depoda ise %60 oranını aşmamalıdır.
4. VERİM
Enstitülerce yapılan araştırmalarda, Harran Ovası'nda ana ürün yerfıstığında kg/da, ikinci ürün koşullarında ise kg/da kabuklu fıstık verimi elde edilmiştir. Bu verimlerin çiftçi koşullarında kg/da ve kg/da olduğu belirlenmiştir.
Facebook'ta Yayınla>Çi ve çeitli ilemlerden geçerek midemizi enlendiren yer fst, Türkiye’de verimli topraklarda kolayca yetimektedir. Kahvaltlk ezme, tatl çeitleri, kuru yemi paketleri içinde kendini gösteren bu faydal besin kendini koruyan bir kabuk içinde büyür.
Baklagiller gibi yerde yetien bu fstk türü, fasulye ve nohut benzeri öbeklerden toplanr. Hem ürün olarak toplandnda sala faydal olur hem de yetitii topran azot dengesini salad için araziye faydal hale gelir. Yer fst gda alannda da tarm alannda da oldukça önemli olan bir tarm ürünüdür.
Üreticilerin yer fst nasl yetiir sorusu hakknda bilmedii birçok detay var. Merak edilen pek çok yer fst üretim bilgilerini, bu yazmzda detayl ekilde paylaacaz.
Toprak seçiminden budama yöntemine kadar yer fst tarlasna verim verecek saysz bilgiyi satrlarda görmek mümkün. Kronik hastalklar iyiletiren, kan ekerini dengeleyen yer fstn daha yakndan tanmak için yazmz sonuna kadar okuyabilirsiniz.
Yer Fstnn Enerjinizi Yükseltecek 10 Faydas
Dünya genelinde yer fst ekimi oldukça fazladr. Türkiye de bu pay içinde kendine yer bulmutur. Ilman iklim kuanda bulunan Türkiye, yer fst ekimi için uygun koullar salamaktadr. Yer fst tohumu nasl ekilir sorusuna yant vermek için öncelikle topran k etkisinden kurtulmasn beklemek gerekir. Bunun için nisan ve mays ay arasnda topran uygun scakla gelmesi beklenir. Don ve buz etkileri krldnda, bahar bittiinde yer fst tohumlarn toprakla buluturabilirsiniz.
Yer fst ekilecek arazi ortalama 20 derece scaklkta olmaldr. Bu scaklk, tohumun ksa sürede filizlenmesi için uygundur. Önceki seneden kalan kaliteli yer fst tohumlarn, topraa 2 cm derinlikte ve 5 cm aralklarla ekerseniz ileyeceiniz araziden en iyi verimi alabilirsiniz. Tohumlar ekildikten ortalama 15 gün sonra, topraktan kendini gösteren yer fst filizlerini fark edebilirsiniz. Bu filizlerin verimli ekilde büyümesi için düzenli sulamaya dikkat etmelisiniz. Topran nemli kalacak ekilde sulanmas her zaman verimli olacaktr.
Yer fst nasl toprakta yetiir dediinizi duyar gibiyiz:
Yer Fst Kalori ve Besin Deerleri, Kilo Yapar M?
Türkiye’de yer fst yetitiricilii dikkat çekecek ekilde yüksek oranda yaplmaktadr. Bunun nedeni iklim koullarnn uygun olmasdr. En iyi nerede yetiir sorusu için birkaç bölgeden ve iklimden bahsetmek mümkündür. Akdeniz illeri bu konuda ön plana çkmaktadr. Özellikle de Osmaniye çevresinde yer fst verimli ekilde yetimektedir.
Marmara Bölgesi’nde bulunan iller de ülkemiz için yer fst tarmnda önemlidir. Marmara illerini Bat ve Güneydou Anadolu kesimi takip eder. Bu konumlarn iklim artlar lk ve nemli olduu için tam da yer fstnn yetimesi için uygundur.
Bilgilere devam ederken yer fst nasl iklimde yetiir konusuna açklk getirmek gerekir. Güne istei fazla olan yer fst, lk ve scak günleri de çok sever. Bunun için yer fst hangi bölgede yetiir soru iaretinde akllara en çok Güney illeri ve Akdeniz Bölgesi gelir.
Ülkemizde yer fst nerede mehur diyenler için tek bir ehir vermek mümkün deil. Elverili topraklarmz sayesinde yer fstn haritada birçok ilde iaretleyebilirsiniz. Adana, Aydn, çel (Mersin), Kahramanmara, Osmaniye, Mula gibi pek çok lman ilde yer fst tarm kolayca yaplr.
Yer Fst Ya Kilo Aldrr M? Ne e Yarar? Faydalar Nelerdir?
Yer fst tohumlar ekildikten sonra ortalama 4 ay içindebüyüme evresi tamamlanr. Baklagiller gibi topraa skca tutunan yer fst, hasat zamann bitki dallarndan belli eder. Toprak nemliyken hasat dönemi için hazrlklar yaplr. Bitkinin yapraklar hafiften sararmaya baladnda birkaç örnek incelenir. ayet hasat için uygun ürünler çkmsa tüm arazi hasat edilir.
Salk için faydalar saymakla bitmeyen yer fstnn hasat yöntemi özel fstk hasat aletiyle de yaplabilir. El yardmyla da bitkiler topraktan ayrlabilir. Kök ksmndaki toprak saa ve sola atlr. Bitkinin kökleri kuru topraktan ayrldktan sonra yukar çekilir. Kökte kalan toprak temizlenir ve hasat edilen yer fstklarnn arasna eklenir.
Yer fst hasad için tohumlarn ekilmesinden 4 ay sonras uygundur. Hava artlar ve beklenmeyen aksilikler bu süreyi biraz deitirebilir. Eer yer fst arazisinde böceklenme ya da yabani otlar fark edilirse; hasadn etkilenmemesi için gerekli zirai önlemler alnmaldr.
Fstk Kaç Kalori? Çeitlerine Göre Fstk Kalori Deerleri
Erik Hangi Mevsimde, Nasl Yetiir?
Enginar Hangi Mevsimde, Nasl Yetiir?
ncir Nerede, Hangi Koullarda Yetiir?
Türkiye’de En Çok Fndk Nerede Yetiir?
Türkiye’de Pamuk En Çok Nerede Yetiir?
Ticari Gübrelere Göre Yerfıstığı Gübreleme Proğramı
Pratikte yerfıstığında fazla gübrelemeye gerek yoktur, hatta yerfıstığı topraktaki mevcut
besinlerden çok iyi yararlandığı için duruma göre hiç gübre uygulamaya bile gerek kalmayabilir.
Genel olarak yıllardır yerfıstığı yetiştirilen yerlerde topraklar azot bakterilerince bulaşıktır ve bu
nedenle bitkiler kendi azot ihtiyaçlarının tamamına yakınını karşılarlar. Fosfor bakımından bir
önceki yıllarda uygulanan fosforlu gübrelerden dolayı belli oranda birikim olabilir. Topraklarımız
doğal olarak potasyum, kalsiyum ve mağnezyum gibi diğer besinlerce zengin olduğu için genelde
bu elemenlerin gübre olarak verilmesine gerek yoktur. Nadiren de olsa, bunlardan noksanlığı
ortaya çıkanlar olursa bunlara göre gübreleme proğramı yapılmalıdır.
Verilecek ticari gübrenin miktarı verilecek saf gübre miktarına ve ticari gübrenin cinsine
göre değişir. Ticari gübrenin cinsi ise, kompoze gübre olup olmaması, taban ya da üst gübre olup
olmamasına, çiftçinin durumuna ve piyasadaki satış durumuna göre değişir. Nitratlı gübreler
tabandan uygulanmamalıdır. Verilecek ticari gübre miktarı, verilecek saf gübre miktarının ticari
gübrenin yüzde içeriğine göre orantı yoluyla dönüştürülerek hesaplanır. Misal olarak, 10 kg/da saf
azot vermek için ne kadar Üre (%46 N) vermeliyiz?
kg Üre’de 46 kg azot varsa,
ne kadar Üre’de 10 kg azot vardır?
x 10 / 46 = yaklaşık 22 kg Üre vermeliyiz.
Yerfıstığında aşağıdaki şartlara göre dekar başına klasik gübrelerle farklı gübreleme
proğramı oluşturulabilir. Şayet daha gelişmiş (topraktaki yarayışlılığı daha fazla, birden çok makro
ve mikro element içeren gibi) ticari gübreler uygulanacaksa, verilecek miktarlar bu gübrelerin
içeriklerine göre değişecektir
Yerfıstığında, ginoforların (kapsül iğneleri) toprağa ulaşabilmesi için boğaz doldurma işlemi
önemlidir. Ginoforlar cm uzayarak toprağa girmeye çalışırlar. Bu uzunlukta toprağa
ulaşamazlar ise havada kalarak kururlar. Bu nedenle boğaz doldurma işlemi yapılarak ginoforların
toprağa yaklaşması sağlanır. Özellikle dik gelişen yerfıstığı çeşitleri için boğaz doldurma, yatık
gelişen çeşitlere göre daha önemlidir. Son çapadan hemen sonra lister tipi çapalarla boğaz
doldurma yapılmalı ve bundan sonra başka toprak işleme yapılmamalıdır.
Son çapa ve boğaz doldurma zamanı kesinlikle geciktirilmemeli, bitki dalları sıra aralarına
doğru uzamaya başlamadan önce bitirilmelidir.
Yabancı Ot Mücadelesi
Gelişimin ilk dönemlerinde sıra arası ve sıra üzeri boşluklar kapanıncaya kadar (ekimden
itibaren ilk 2 aylık dönem) yerfıstığının yabancı otlarla rekabeti çok düşüktür. Bu aşamaya kadar iyi
bir yabancı ot mücadelesi yapılmalıdır (Şekil ). Boşluklar kapandıktan sonra yabancı otlar
çok iyi baskılanabilmektedir. Çünkü yerfıstığı bitkisi gelişiminin ileri aşamalarında sık dallı, bol
yapraklı ve yayılgan olduğu için yabancı otları çok iyi bastırır. Yerfıstığının tarlayı iyice
kaplayabilmesi için iyi bir çıkış sağlanmalıdır. Çıkışlardan sonra boşluklar varsa aşılama yapılması iyi
olur.
Sulama
Yerfıstığı kuraklığa dayanıklı bir bitkidir ancak ekonomik bir yetiştiricilik için sulama
yapılması gerekir. Yerfıstığı kuraklığa karşı pamuk, soya ve mısır bitkisinden daha fazla, susam ve
sorgum bitkisinden daha az dayanıklıdır.
Yerfıstığının su tüketimi ekimden çiçeklenme başlangıcına kadar olan dönemde oldukça
düşüktür. İlk sulamada kesinlikle acele edilmemelidir. İlk sulama, iyi bir kök gelişimi için bitkilerin
yeterince çiçeklendiği ve susuzluk belirtisinin iyice hissedildiği bir zamanda yapılmalıdır. Sulama
zamanı gelen bitkiler solmaya ve tıpkı gün battıktan sonraki gbi yaprakçıklar karşılıklı olarak
kapanmaya başlar.
Yerfıstığının suya en çok ihtiyaç duyduğu dönem (kritik dönem) meyve oluşum dönemleri
olan temmuz ve ağustos aylarıdır. Bu dönemlerde sulama geciktirilecek olursa verim düşmekte,
hasat sonrası üründe aflatoksin (küf) oranı yükselmekte ve kapsüllerin kabuk oranı artmaktadır.
Kritik dönemden sonra hasata kadar su tüketimi azalmaktadır.
Sulama aralığı; tarlanın toprak yapısına, sıcaklık, rüzgar, nem ve yağış durumuna bağlıdır.
Kumsal yapı, arazi eğimliliği, aşırı sıcaklık ve havadaki düşük nem durumlarında sulama aralığı daha
kısa tutulmalıdır. Şartlara göre kritik dönemde sulama aralığı gün arasında olabilir, kritik
dönemden sonra 20 güne kadar çıkabilir. Ginefor oluşum ve meyve gelişim dönemlerinde
(özellikle çıkıştan sonraki gün arasında) derinlerdeki toprak nemi yeterli olsa bile ilave su
verilmesi (yağmurlama sulamayla az da olsa haftada iki kez), ginefor ve meyve gelişimi için tavsiye
edilir. Ülkemizde genellikle yerfıstığı ortalama defa sulanır. Tüm sulamalarda kesinlikle uzun
süreli göllendirmeden kaçınılmalıdır. Ağustostan sonraki gereksiz ve fazla dozda sulamalar yaprak
ve sap hastalıklarını arttırır, kapsüllerin olgunlaşmasını geciktirir ve küçük kapsül oranını arttırır.
Hasattan önceki son sulama zamanı ve miktarı çok önemlidir. Son sulama, sonbahar yağışlarıyla
örtüşürse toprak uzun süre uygun tava gelmeyeceği için hasat zamanı çok gecikir ve bu da hasat
kayıplarını çok arttırır hatta hiç hasat bile yapıfunduszeue.info zamanının ayarlanmasında basit bir yöntem olan elle
toprak hissi yöntemi kullanılabilir. Bu yöntemle cm derinliğinden bir miktar toprak parçası
avuç içinde sıkılarak top haline getirilir ve bu topun Tabloda gösterdiği özelliğe göre yaklaşık
yarayışlı nem içeriği tayin edilebilir. Kaba bünyeli yani kil oranı daha düşük tınlı-kum gibi
topraklarda Tablodaki yarayışlı su aralığının yüksek değeri, orta bünyeli yani kumlu-tın gibi
topraklarda ise yarayışlı su aralığının düşük değeri kullanılmalıdır. Yerfıstığının suya en hassas
olduğu çıkış öncesi çimlenme ve çiçeklenme sonrası kapsül oluşum dönemlerinde bitkiye yarayışlı
su oranı %’ın altına düşürülmemelidir. Diğer dönemler olan kapsül oluşumuna kadar olan
dönem ve olgunlaşma döneminde ise bu oran %50’nin altına düşmemelidir.
Mümkünse tansiyometre aleti kullanılarak da daha doğru sulama zamanı ayarlanabilir.
Tansiyometre kumsal topraklara daha uygundur. Arazinin büyüklüğüne ve toprak yapısına göre 1
veya 2 adet tansiyometre istasyonu kurulur. Her bir istasyonda sulama zamanını ayarlamak için 30
cm derinliğe ve sulama miktarını ayarlamak için ise 60 cm derinliğe 2 adet tansiyometre kurulur.
Şayet sulama sonucunda 60 cm’e kurulan tansiyometre hala kuruysa sulamanın yeterli olmadığı
anlaşılır. Kurulum ve değerlerin yorumlanmasında imalatçının tavsiyelerine uyulmalıdır (Balota,
). ABD’de yapılan çalışmalarda, yıllar ortalamasına göre hesaplanan haftalık genel su tüketimi
ve buharlaşmaya göre hesaplanan geleneksel yönteme göre, toprak ve bitki sensörlerinden
yararlanılarak yapılan sulama proğramları gerek verim gerekse su tüketimi açısından daha üstün
bulunmuştur. Buharlaşmaya göre yapılacak sulamalarda, buharlaşmanın %60’ı kadar sulama
uygulaması yeterli olmaktadır.
Salma sulamada, ilk sulama tava usulünde ve boğaz doldurma işleminden sonra ise karık
usulünde yapılır (Şekil ). Yağmurlama veya damlama sulama sistemleri salma sulamaya
tercih edilmelidir. Çünkü yağmurlama ve damlama sulama sistemlerinde istenilen miktarda ve
homojen bir şekilde sulama yapmak mümkündür. Ayrıca verilen su yavaş yavaş toprak tarafından
emildiği için toprak daha gevşek yapılı olur, meyve ve kök gelişimi daha iyi olur ve hasat kayıpları
daha az olur. Dama sulamayla % kadar verim artışı ve % kadar su tasarrufu sağlandığı
rapor edilmiştir. Hastalık ve ot mücadelesi ve daha tasarruflu su kullanımı bakımından da
damlama sulama daha avantajlıdır. Ülkemizde yerfıstığı tarımının daha profosyonel yapıldığı
yerlerde yağmurlama sulama yöntemi uygulanmaktadır. Küçük işletmelerde daha çok salma
sulama uygulanmaktadır. Damlama ve karık usulü sulamalarda, her sıra yerine birer atlamalı
olarak sıraların sulanmasında verim kaybı olmadığı ve daha ekonomik olduğu rapor edilmiştir.
Yerfıstığı meyvelerini toprak altında geliştirdiği için topraktaki fazla suya çok hassastır. Fazla
sulama ve su göllenmesi durumlarında sap gelişimi çok artar ancak verim azalırken hasat kayıpları
artar. Suyun tarla yüzeyinde saat kalması bile zararlanmalara yol açar. Bu nedenle özellikle salma sulamalarda göllendirme olmamasına dikkat edilmelidir. Ayrıca, tarla içinde drenajın çok
kötü olduğu yerlerde öbek öbek bodur ve sararmış kısımlar ortaya çıkması yaygın görülen bir
durumdur (Şekil ). Bunun en önemli nedeni toprağın oksijensiz (havasız) kalmasıdır. Bunun
sonucunda besin elementi alımı engellenir, toprakta etilen ve nitrit gibi zararlı gaz birikimi
meydana gelir, demir gibi elementler indirgenerek (Fe+3
’ün Fe+2’ye dönüşmesi) yarayışsız ve toksik
foruma dönüşür ve Phytophthora ve Pythium spp. gibi hastalık etmenleri artar. Fazla su stresini
ortadan kaldırmak için salma sulama yerine daha kontrollü sulamanın yapılabildiği yağmurlama ya
da damla sulama tercih edilmeli, arazinin tesfiyesi ve dranajı iyi olmalıdır.
Yerfıstığında En Uygun Söküm Zamanını Ayarlamak Zor ve Çok Önemlidir
Yerfıstığı indeterminant bir bitkidir, yani söküm zamanında bile bitkinin gelişimi ve meyve
oluşumu devam eder. Bu bakımdan yerfıstığının uygun söküm zamanını tayin etmek zordur. Doğru
zamanda söküm verim ve kalite açısından çok önemlidir. Hasat, erken yapılırsa taneler iyice
dolgunlaşmadığı için verim ve kalite azalmakta, geç hasatta ise gineforlar çürümeye başladığı için
hasat kayıpları artmaktadır. En uygun hasat zamanından 1 hafta önce hasat yapmak, 1 hafta geç
hasat yapmaktan daha az verim kaybına yol açar. Genel olarak mayıs ayında ekilen çerezlik
çeşitlerde ekimden itibaren güne kadar verim hızla artar, günden sonra verim artışı az da
olsa devam etse de hasat kayıpları artmaya başlar.
Yerfıstığında hasat zamanı pazar tipine, çeşide ve iklim şartlarına göre değişebilir. Genellikle
Virginia (çerezlik) ve Runner tipi çeşitler günde, Spanish (yağlık) ve Valencia tipinde
olanlar ise günde hasat olgunluğuna gelirler. Her pazar tipi içindeki çeşitler arasında da
küçük farklar olabilir. Ülkemizde sadece Virginia (çerezlik) tipte olanlar yetiştirilmektedir. Daha
sıcak iklimde yetişenler daha çabuk hasat olgunluğuna gelir.
Adana’da yapılan bir çalışmada; 8 Nisan’da ana ürün olarak ekilen yerfıstığı, gün sonra
23 Eylül’de hasat edilirse en yüksek verimin elde edildiği belirlenmiştir (Arıoğlu vd., a).
Hatay’da yapılan bir çalışmada; mayıs ayının ikinci yarısında yapılan yerfıstığı ekimlerinden
en yüksek verim alındığı, bundan önce yapılacak ekimlerde verim artışının sağlanmadığı ve
ekimden hasata kadar geçen günde mevcut çeşitlerden tatminkar bir verim alındığı ortaya
konmuştur. Mayıs başından haziranın ikinci yarısına kadar ekim tarihinin ortalama 15 gün
gecikmesiyle ortalama olgunlaşma gün sayısı 1 hafta azalmıştır.
. HARMAN
Makinalı harman, söküm sonrası saplar iyice kuruduktan sonra (yağışsız ve güneşli
günde) ve tane nem içeriğinin %’e düştüğünde harman makinasıyla bitki sıralarının doğrudan
harmanlanarak kapsüllerin toplanması işlemidir. Harman makinasının temin edilemediği küçük
işletmelerde, sökümden hemen sonra doğrudan elle harman yapılabilir (Şekil ). Harman
makineleri traktörle çekilir, çalışması kendi üzerindeki motoruyladır, sıralar halindeki kurumuş
meyveli yerfıstığı bitkilerini yedirici tabla ile alarak harmanlar ve depoda biriken kapsüller
otomatik boşaltma düzeni ile boşaltılır (Şekil ). Harmanlama sırasında kapsülleri doğrudan
kurutarak kapsül neminin % 8’e kadar düşmesini sağlayan kombine harman makineleri de
mevcuttur. Hasat kaybının azaltılması, meyvelerin zarar görmemesi için harman makinasının
ayarları iyi yapılmalı, makinanın çalışma hızı çok iyi ayarlanmalıdır.
Bazı bölgelerimizde toprak yapısının biraz ağır olması nedeniyle (özellikle kırmızı topraklı
yerlerde) hasat edilen kapsüller yıkanmaktadır.
Hasat ve harmandan sonra tarlada biriken sap ve yapraklar iyice kuruduktan sonra doğrudan ya da
balyalanarak iyi bir kaba hayvan yemi olarak kullanılır.
Depolanan ürün yabancı kokulardan (ahşap, asfalt, amonyak, sebze ve meyve kokuları gibi)
çok çabuk etkilenir. Bu nedenle ahşap ambarlar tercih edilmemeli ve diğer kokulara karşı da önlem
alınmalıdır. Depolama sırasında zaman zaman kontroller yapılmalıdır. Bozulmaya başlayan ürünler
derhal elden çıkarılarak yağ fabrikalarına gönderilmelidir.
Ürünler çuvallanarak muhafaza edilecekse çuvallar, nem kapmaması için zemin ve yan
duvarlarla temas etmemelidir. Bunun için çuvallar, 5’den fazla çuval üst üste gelmeyecek şekilde
ağaç ızgaralar üzerine konmalıdır. Ürünler cinslerine ve hasat yıllarına göre ayrılarak jüt çuvallara
doldurularak depolanmalıdır (Şekil ). Ambalaj malzemesinin kağıt ve bez olması uygundur.
Polietilen yani naylon kaplı olanlarda (telis çuvallar gibi) tohumun nem içeriği %’dan daha az
olmadığı müddetçe uygun değildir.
Kötü depolama şartlarında üründe küflenme (özellikle insan sağlığı açısından çok zararlı olan
aflatoksin oluşumu), böcek zararı, renk değişimi, acılaşma ve kötü koku oluşumu daha hızlı
gerçekleşir.
Yerfıstığı depolamasında en çok zararlanmalar nisbi nemin gereğinden fazla olmasından
kaynaklanmaktadır. Kontrolsüz depolarda nispi nem % arasında (ürünle ortam arasındaki
denge nemi) tutulmalıdır. Nispi nem %’i geçtiğinde ürünler nem kapmaya başlamakta ve bu
durumda mantari faaliyetler artmaktadır. Nispi nem %’in altına düşerse ürünler nem
kaybederek ağırlıkları azalmaktadır. Depo ortamındaki nispi nemin ve ürün içindeki nemin
gereğinden fazla yükselmemesi için depo ve ürün sık sık havalandırılmalıdır. Kaynak:funduszeue.info
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası