Ünlü Ünsüz Değişimi

“p, ç, t, k” sert ünsüzleriyle biten kelimelerin sonuna ünlü ile başlayan bir ek getirilirse “p, ç, t, k” yumuşayarak “b, c, d, g, ğ” olur. Buna ünsüz değişimi diğer adı ile ünsüz yumuşaması denir.

Dilimizde sert sessizlerden “k-t-p-ç” (kitapçı) biten bir kelimeye sesli harf ile başlayan bir ek eklendiğinde, bu kelimenin sonunda bulunan sessiz harf yumuşamaya uğrayarak “ğ-g-d-b-c” seslerine evrilir. Dilimizde meydana gelen bu olaya ünsüz yumuşaması bazı kaynaklara göre de ünsüz değişimi adı verilir. Ancak son zamanlarda ÖSYM&#;nin sorduğu ses olayları sorularıda tek başına &#;değişim&#; sözcüğü terim olarak bu olayı karşılamaktadır.

Ünsüz Değişiminde;
k sesi → g veya ğ seslerine
t sesi → d sesine,
p sesi → b sesine,
ç sesi → c sesine,
dönüşerek ünsüz yumuşamasına uğrar.

Örnekler:
ağaç-ı > ağacı
senet-i > senedi
çorap-ın > çorabın
yazlık-a > yazlığa
renk-i > rengi
Kitabını dolabından alarak yanındaki çocuğa verdi.

Ünsüz değişimi ile ilgili dikkat edilmesi gereken bazı noktalar:

• Tek heceden oluşan bazı sözcüklerde ünsüz değişimi olmayabilir.

<Örnek:
» top – a → topa
» at &#; ı &#; → ata
» et – e → ete
» süt – ü → sütü
» sap &#; a &#; → sapa
» saç – ımız → şaçımız

NOT:Tek heceli sözcüklerden ünsüz değişimine uğrayan örnekler de bulunmaktadır:
yurt-u > yurdun,
kurt-u > kurdu,
çok-u > çoğu,
dip-i > dibi
kap-ı > kabı

• Farklı dillerden dilimize giren kelimelerde ünsüz yumuşaması meydana gelmez.

Örnek:

» hukuk – a → hukuka
» sanat – ı → sanatı
» millet – e → millete
» hürriyet – e → hürriyete
» merhamet – i → merhameti
» gayret – e → gayrete
» devlet – e → devlete

• Sert ünsüzle biten özel adların sonunda sert sessiz bulunuyorsa ve üzerine ünlü ile başlayan ek gelmiş ise yazarken yumuşamaz, okunurken yumuşatarak okumalıyız.

Ünsüz Değişimi ile ilgili örnek testler ve örnek soruları PDF indir

1. Dilimizdeki bazı sözcüklerin sonundaki sert sessizler, ünlü ile başlayan bir ek aldığında ünsüz değişimi olmayabilir. Buna &#;ünsüz değişimi kuralına aykırılık&#; denir.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde &#;ünsüz değişimine aykırılık&#; yoktur?
A) Kentin caddelerini hepimizden daha iyi biliyordu.
B) Dün akşam çantamı aradım ama bulamadım .
C) Yakıta bu ay da zam geleceğini duyurdu bakanlık.
D) Bir ülkede en önemli şey hukukun üstünlüğüdür.
E) Devletin en temel görevi vatandaşın refahını sağlamaktır.

2. Geçti yıllar su gibi, avareyim dönmez talih
Yardım eden yok, bu fani hayat anlamsız sensiz
Toprak biliyor hiç temel atılmıyor göçebe
Ölmezlik ufukla oynamaktır, körebe
Bu dörtlükte kalın yazılan sözcükle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Ünsüz yumuşaması olmuştur
B) Ünlü daralması olmuştur
C) Ünsüz benzeşmesi olmuştur
D) Ünlü düşmesi olmuştur
E) Kaynaştırma ünsüzü almıştır

3. Saçlar ağardı, sanma ki yaşlanmışız gülüm
Vallahi neyse ki senden hoşlanmışız gülüm
Bu mısralarda aşağıdaki ses olaylarından hangisi vardır?
A) Ünsüz düşmesi
B) Ünsüz sertleşmesi
C) Hece düşmesi
D) Ünsüz değişimi
E) Ünsüz türemesi

4. Yere ve göğe hükmeden gövdesinde paslı bıçakların oynaştığı çınar gibi sızlar yaralarım.
Yukarıdaki dizelerde ünsüz değişimine uğramış kaç sözcük bulunmaktadır?
A) 1    B)2     C)3     D)4     E)5

5. Eylem köklerinde bulunan sert süreksiz &#;p, ç, t, k&#; ünsüzlerinden sonra ünlü sesler gelirse bu ünsüzlerde herhangi bir ses olayı meydana gelmez.
Aşağıdakilerden hangisinde bu kurala uyul­mamıştır?
A) Senelerdir tüm ailesine o bakıyor.
B) Kasadaki üzümleri terazide tartıyor.
C) Eline kalemi almış her yere imza atıyor.
D) Mahalledeki yoksullara yardım ediyor.
E) Bu yıl üniversitesi bitiyor.

6. Dilimizde kelime sonlarında bulunan “p, ç, t, k” sert sessizleri, &#;iki sesli arasında&#; kalınca yumuşaya uğrar.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük bu kurala örnek olarak verilemez?
A) Tabağı birden önümden çekti.
B) O çocuğu önceden uyarmıştım.
C) Bu yazarlar çağa ayak uyduramadılar.
D) Yağmur, oluğu yine tıkamış.
E) Bu makaleyi kimin yazdığını öğrenemedim.

7. Aşağıdakilerin hangisinde ünsüz yumuşaması vardır?
A) Bugünlerde sınav nedeniyle öğrencilerin kafası karışık.
B) En çok konuşulan konulardan biri de kadın- erkek sorunlarıdır.
C) Yazın kişisel gelişim kurslarına katılmayı düşü­nüyorum .
D) Olur olmaz işlerin peşinde koşarak itibarını leke­ledi.
E) Verilen soruları bir günde çözemeyeceğini söy­ledi.

8. Gözlerinizdeki masumluğu ne zaman kaybettiniz
Ne zaman verdiniz çocuğunuza gönlünüzü
Bu parçada ünsüz değişmesine uğramış kaç sözcük vardır?
A) 1    B)2     C)3     D)4     E)5

9. Aşağıdakilerin hangisinde ünsüz yumuşaması yoktur?
A) İçinde düştüğüm durumun ben de yarattığı tedirginliği bir tek o anlıyor.
B) Yaşlı adam, olayları anlatırken geçmişin izlerini kalbinde hissetti.
C) Haftalardır o da diğerleri gibi sınav sonuçlarının açıklan­masını bekliyor.
D) Gezginler yanlarına aldığı yiyecekleri göl­ge bir yere koymaya çalışıyordu.
E) Empatinin her kapının açılabilmesi için olmazsa olmaz bir şey olduğunu düşünüyordu.

Aşağıdakilerin hangisinde ünsüz yumuşaması yoktur?
A) Artık sevgini yaşatamam yüreğimde senin.
B) Sanat dünyasının zenginlikleri bir bir ele alındı.
C) Yaşamın girdabında savruluyor sevginin tüm halleri.
D) Gidiyorum gurbeti gönlümde duya duya.
E) Karadeniz&#;in dağları yeşilin binbir rengini yansıtıyor.

YANITLAR: 1-B 2-A 3-D 4-C 5-D 6-C 7-E 8-C 9-C B

Genel

Alt Kategoriler:PDF, Ses Bilimi, Yazım Bilgisi ve İmla Kuralları

İçindekiler:

1. Ünlü değişmesi nedir ve örnekleri?
2. Ünlü değişiminin diğer adı nedir?
3. Ünsüz değişimi nedir örnekler?
4. Ses değişimi nedir örnekler?
5. Ünlü daralması nedir ve örnekler?
6. Ses değişimi nedir dil bilgisi?
7. Ünlü ne demek dil bilgisi?
8. Ünsüz benzeşmesi nedir ve örnekler?
9. BM değişimi nedir?
10. Ünsüz uyumu nedir örnekler?
11. Ses Bilgisi ses değişimi nedir?
12. Türkçede ses değişimi nedir?
13. Ünlü daralması nedir 10 tane örnek?
14. Ünlü daralması nasıl olur?
15. Dil bilgisi ve ses bilgisi aynı mı?
16. Dil bilgisi ses nedir?
17. Ünlü ünsüz harfler ne demek?
18. Ünlülerin gerçek isimleri nedir?
19. Ünsüz benzeşmesi ne demek?
20. Fıstıkçı Şahap nedir örnek?

Ünlü değişmesi nedir ve örnekleri?

Türkçe'de kelimeler ek aldığında, köklerinde değişiklik olmaz. Buna göre, “ben, sen” sözcüklerine ismin –e hali (yönelme durumu) eki getirildiğinde kökteki e sesleri a'ya dönüşür. Buna ünlü değişmesidenir.

Ünlü değişiminin diğer adı nedir?

Birinci tekil şahıs zamiri Ben, ve İkinc tekil şahıs zamiri Sen kelimelerinin köklerinde yaşanan değişime ünlü değişimiya da ünlüdönüşümü ad verilir. O - Ö harflerinin - U ve Ü harfine dönüşmesine ünlüdaralması denir.

Ünsüz değişimi nedir örnekler?

Türkçede "-k" ile biten yani ünsüzile biten kelimeler, "-cık, -cik" eklerini aldıklarında kelimenin sonundaki "-k" düşer. Örneğin; "ufak-cık → ufacık" şeklinde örnekverebiliriz. Bazı birleşik sözcüklerin oluşumunda ünsüzdüşmesi meydana gelebilir. "Üst-teğmen / üsteğmen" şeklinde örnekgösterebiliriz.

Ses değişimi nedir örnekler?

Türkçe veya yabancı kelimelerde b'den önce gelen n sesim'ye dönüşebilmektedir. Örnek: saklanbaç>saklambaç, dolanbaç>dolambaç, anbar>ambar, canbaz>cambaz, anber>amber, çeharşenbe>çarşamba, pencşenbe>perşembe, çenber>çember, sünbül>sümbül, penbe>pembe, tenbel>tembel, menba>memba…

Ünlü daralması nedir ve örnekler?

Ünlü daralması, Türkçedeki ses olaylarından biridir. a veya e ünlüleriyle biten bir fiile -yor eki getirildiğinde, fiilin son hecesindeki ünlü, ı, i, u, veya ü ünlülerinden birine dönüşür: sakla + yor > saklıyor. dile + yor > diliyor. kutla + yor > kutluyor.

Ses değişimi nedir dil bilgisi?

Sesdeğişmesi, dildeki konuşma seslerinden birinin diğerinin yerine geçmesi ya da türemesi ve düşmesi olarak tanımlanabilir. Dilbilimciler, dillerin çoğunlukla benzer sesdeğişimlerine uğradığını göstererek konuyla ilgili evrensel kurallar ortaya koymaya çalışmaktadır.

Ünlü ne demek dil bilgisi?

Ünlü, sesli veya vokal; ses yolu görece açık durumda iken, ses tellerinin titreşmesi ile (duyulabilecek şekilde) bir engele takılmadan oluşan; hecenin en küçük birimini oluşturan konuşma sesi.

Ünsüz benzeşmesi nedir ve örnekler?

lâf-çı, silâh-çı, heves-ten, dolap-ta, ağaç-tan, kitap-çı, kuruyemiş-çi, çift-çi, cilt-çi, yurt-taş, kat-kı, coş-ku, coş-kun, yayıldık-ça, biç-ki, biç-ti, yat-tı, kanat-tı…

BM değişimi nedir?

b-m değişimi, ''b'' sesinin öncesinde ki hecede yer alan ''n'' sesinin ''m'' ye dönüştürülmesi olarak ifade edilmektedir. Örnek olarak ise; canbaz-cambaz, saklanbaç- saklambaç olarak ifade edilebilir. b>p değişimi; ''s'' sesinden sonra gelen ''b'' sesi sonrasında ''p'' sesine dönüşür.

Ünsüz uyumu nedir örnekler?

Dilimizde sert ünsüzle biten kelimeler sert ünsüzle başlayan ekler alır: aç-tı, aş-çı, bak-tım, bas-kı, çiçek-ten, düş-kün, geç-tim, ipek-çi, seç-kin, seç-ti, süt-çü vb. Yumuşak ünsüzle biten kelimeler ise yumuşak ünsüzle başlayan ekler alır: al-dı, an-dı, bil-gi, del-gi, göz-cü, ver-di, yol-da vb.

Ses Bilgisi ses değişimi nedir?

Sesdeğişmesi, dildeki konuşma seslerinden birinin diğerinin yerine geçmesi ya da türemesi ve düşmesi olarak tanımlanabilir. Dil bilimciler, dillerin çoğunlukla benzer sesdeğişimlerine uğradığını göstererek konuyla ilgili evrensel kurallar ortaya koymaya çalışmaktadır.

Türkçede ses değişimi nedir?

Bir sesin başka bir sese dönüşmesine ses değişmesidenir. Değişmeler ünlü değişmeleri ve ünsüz değişmeleri olmak üzere iki ana kategoride incelenebilir. Ünlü Değişmeleri: Kelime içindeki ünlüler, benzeşme nedeniyle veya ünsüzlerin etkisiyle değişikliğe uğrayabilir.

Ünlü daralması nedir 10 tane örnek?

Ünlü Daralmasına 10 Tane Örnek

• solla-yor – solluyor.
• özle-yor – özlüyor.
• bekle-yor – bekliyor.
• sevme-yor – sevmiyor.
• gezme-yor – gezmiyor.
• başla-yor – başlıyor.
• yaşa-yor – yaşıyor.
• gelme-yor – gelmiyor.

Daha fazla öğe

Ünlü daralması nasıl olur?

“a, e” düz-geniş ünlüleriyle biten fiillere şimdiki zaman eki “-yor” getirildiğinde, bu ünlüler daralarak “ı, i, u, ü” biçimlerine dönüşür. Bu olaya “ünlü daralması” denir. NOT: “-yor” ekinin kendisinden önceki düz-geniş ünlüler üzerinde daraltıcı bir etkisi vardır.

Dil bilgisi ve ses bilgisi aynı mı?

Ses bilgisi(fonetik); bir dilinseslerini, boğumlanma noktalarını, boğumlanma özellikleri vb. bakımından inceleyen dilbilimi koludur. Bir dil bilgisiterimi olarak ses; dilinparçalanamayan en küçük birimidir, temel taşıdır.

Dil bilgisi ses nedir?

Ciğerlerden gelen havanın sesyolunda meydana getirdiği titreşime dil sesidenir. Dil sesleri, konuşma organlarının (ağız, burun, boğaz boşluğu ve soluk borusu) uyumlu çalışmasıyla, anlamlı kelimeler oluşturacak biçimde meydana gelir. Ses, dilin en küçük birimidir.

Ünlü ünsüz harfler ne demek?

Ünlüve ünsüz harflerinen önemli farklı söylenişlerindeki farklılıktır. Ünlü harflersesli olduğu için tek başına hece olabilirler. Türkçede ünsüz harflerinek ve hece olabilmesi içinse sesli harflerle birlikte kullanılmaları gerekir.

Ünlülerin gerçek isimleri nedir?

Ünlülerin gerçek isimleri

• MAHSUN KIRMIZIGÜL - Abdullah Bazencir. 2/
• TARIK AKAN - Tarık Tahsin Üregil. 3/
• BANU ALKAN - Liz Remka Rebronja. 4/
• ŞENER ŞEN - Ali Haydar Şen. 5/
• SEDA SAYAN - Aysel Gülaçar. 6/
• OKAN BAYÜLGEN - Kaan Okan Görgün. 7/
• TUBA BÜYÜKÜSTÜN - Hatice Tuba Büyüküstün. 8/
• BÜLENT ERSOY - Bülent Erkoç

Daha fazla öğe

Ünsüz benzeşmesi ne demek?

Türkçedeki herhangi bir kelime eğer sert sessiz harflerden biri ile (f, s, t, k, ç, ş, h, p,) sona ererse, daha sonraki gelecek olan ek için yumuşak ünsüzler(c, d, g) ile bitemez. Dil bilgisi açısından bu kurala ise ünsüz benzeşmesiya da diğer ismi ile ünsüzsertleşmesi denmektedir.

Fıstıkçı Şahap nedir örnek?

Fıstıkçı Şahapsözlerindeki ünlüler atıldıktan sonra geriye kalanlar (ç, f, h, k, p, s, ş, t) Türkçedeki sert ünsüzlerdir. "Fıstıkçı Şahap"taki ünsüzlerden biriyle biten sözcüklere, bu ünsüzlerle başlayan ekler gelebilir. Örnekler: Çok üret-ken.