Amfibyumlar

Amfibyumlar iki farklı ortama uyum sağlayabilen amniossuz, alantoitsiz embriyonlu, solungaç solunumuna sahip, fanersiz( balık pulu olmayan, dişsiz ,amniossuz, tırnaksız, toynaksız, boynuzsuz, tüysüz) derili dört bacaklı omurgalılar sınıfından canlılardır. Yetişkinleri suda yaşayabilen ve hayat sistemi gelişmiş türlerini andıran yada onlardan çok değişik olan herhangi bir larvadan başkalaşım sonucu oluşurlar. (kuyruklu amfibyumlar; kurbağaların tetarları) Derileri çıplaktır ve hiçbir faner taşımaz ancak ayaksız kertenkelelerin deri pulları bu durumun dışında tutulmalıdır.

Bu canlılar salgı hücreleri, zehir bezleri ve müküs (müköz bezlerinin salgıladığı koyu renkli sıvı) bakımından zengindir. Yeni doğmuş amfibyumlarda (larvalarda) solunum solungaçla yapılır. Yetişkinlerde ise solunum değişkenlik göstermekte ve bu işlemi gerçekleştirmek için deri ile akciğer kullanılmaktadır. Yüreklerinde iki kulakçık ve bir karıncık vardır. Oksijence zayıf yaratıklardır çünkü vücutlarındaki temiz kan kirli kan ile karışır. Üreme biçimleri çok değişiktir, dünya üzerindeki birçok canlıdan farklı bir çoğalma yöntemleri vardır. Sindirim borularındaki dışkı yoluyla üreme yaparlar.

Amfibyumlar genellikle ayrı eşeyli (erkekli dişili) ve yumurtlayıcıdır. Türler çoğu zaman bu konuda farklı yöntemler izlerler. Genellikle dişinin çıkardığı ve erkeğin yumurta üzerine bıraktığı yumurta hücreleri ılıman bölgelerde kurbağalar tarafından etrafa bırakılır. Tabi ki bu bölgeler erişkinler tarafından önceden tespit edilir lakin Amfibyumların çoğu doğacaklar için uygun ortamı hazırlar ve kuluçka keseleri taşırlar. Amfibyumların kuyruklu olanlarında döllenme spermatoforlar (sperm kapsülü) aracılığıyla yapılır. Döllenmeden belli bir süre sonra Amfibyumların özel temel karakteristik özelliklerini yada ilkel özelliklerini taşıyan larvalar ortaya çıkar. Dünyaya gelen larvalar tıpkı erişkinler gibi etçil şekilde beslenerek gelişimlerini devam ettirirler.

Amfibyumlar tuzlu su hariç tatlı su ve karada yaşayabilen canlılardır. Zamanımızdaki türleri kuyruklu Amfibyumlar, ayaksız Amfibyumlar ve kurbağalar olarak bilinir. Kurbağalar oluşum ve gelişim sürecinde çok azda olsa diğerlerine göre farklılık gösterirler. Kurbağa larvaları mikrofajdır(Dokularda bulunan patojenlerin, ölü gözelerin ve hücresel kalıntıların yutulmasından sorunlu hücrelere sahip olmak). Başkalaşma sonucunda gerekli gelişmelerin ardından ilk olarak art, sonra ön bacaklar oluşarak kısa bağırsaklı kuyruksuz erişkin bir kurbağa meydana gelir.

Dünya tarihi incelendiğinde önceki zamanlara ait birçok Amfibyum fosili bulunmuş ve onların günümüzde yaşayanlara göre kat kat büyük olduğu tespit edilmiştir.

Yazar: Kaan GÜNDÜZ