Toplumsal Grup Çeşitleri
kaynağı değiştir]
Toplumsal gruba yönelik kuramlar[değiştir Toplumsal Grup Nedir, Toplumsal Gruplar
Toplumsal gruplar, toplumun yapı taşlarıdır. Grup, birbirlerinin davranışlarını dikkate alarak belirli beklentileri paylaşan ve karşılıklı etkileşim içinde olan insanlar topluluğu olarak tanımlanabilir (Kornblum ve Smith, ).
Toplumda pek çok grup vardır ve bizler davranışlarımızın büyük çoğunluğunu bu grupların içerisinde yer alarak gerçekleştiririz.
İnsanlar benzer amaç ve beklentilerini karşılamak üzere bir araya gelerek çeşitli gruplar oluştururlar. Bir otobüs durağında birlikte otobüs bekleyen insanlar bir grup değildir; çünkü karşılıklı bir etkileşim içinde değildirler. Ancak bu insanlar otobüsün gecikmesi üzerine kendi aralarında taksi tutmaya ve taksinin ücretini bölüşmeye karar verirlerse bir grup oluşturmuş olurlar.
Bir başka deyişle toplumsal grup, üyeleri arasında ortak amaç ve çıkarlar olan, üyelerinin karşılıklı ilişki içinde olduğu ve bir sürekliliği olan insan topluluğudur (Özkalp, ).
Toplumsal gruplara örnek olarak aile, bir sınıftaki öğrenciler, arkadaşlar, bir iş yerinde birlikte çalışan insanlar verilebilir ve her bir grubun kendine özgü bir yapısı, kuruluş amacı, değerleri, kuralları ve ilişki biçimleri vardır.
Örneğin, bir grup olarak aile ile bir şirketin yönetim kurulu arasındaki yapı, kuruluş amacı, ilişki biçimleri vs. açısından belirgin farklardan söz edebiliriz; aile samimi ve duygusal ilişkilerin yani birincil ilişkilerin sürdüğü bir grup iken yönetim kurulu ise resmî ilişkilerin yani ikincil ilişkilerin sürdüğü bir gruptur.
Sosyologlar için toplumsal gruplar toplumsal hayatın en temel birimini oluşturur. Çünkü bir toplumsal grup birden fazla bireyden oluşur ve toplumun bütününü temsil edecek şekilde toplumsal ilişkiler birimine dönüşür.
Sosyal Yığın
Tesadüfen bir araya gelmiş, yan yana birlikte bulunan insanlar arasında zaman ve mekân yakınlığı bulunsa da aralarında karşılıklı bir etkileşim olmadığı için bu insanlar sosyal grup olarak adlandırılamaz. Bunlar sosyal yığın olarak adlandırılır.
Konser dinlemek için toplanan insanlar, bir toplumsal grup oluşturmazlar.
Sosyal Kategori
Aynı fiziki mekânı paylaşmayan, ancak bazı ortak özellikleri (yaş, cinsiyet, meslek, gelir gibi) taşıdıkları için bütünler halinde düşünülen topluluklar sosyal kategori olarak tanımlanır. İlkokul çağına gelen çocuklar, etnik azınlıklar, X partisi taraftarları sosyal kategoridir, sosyal grup değildir.
Toplumsal gruplar yapı, kuruluş ve ilişkiler bakımından farklılıklar gösterse de ortak birtakım amaç ve işlevleri de vardır.
- Bireyin biyolojik, psikolojik, sağlık, barınma, beslenme gibi ihtiyaçlarını ve beklentilerini karşılamak,
- Bireye toplumun kültürünü kazandırmak,
- Bireye güven duygusu vermek ve bireyin kimlik ve kişilik sahibi olmasını sağlamak,
- Grup bilinci ve biz duygusu kazandırmak,
- Dayanışma içinde olmayı sağlamak,
- Bireyde tutum değişikliğine sebep olmaktır.
Ortak bir amaç, değer veya ihtiyaç için bir araya gelerek etkileşim ve ilişki içinde bulunan ve belli bir sürekliliği olan, en az iki kişiden oluşan topluluğa toplumsal grup denir.
Toplumsal grup toplumun en temel ögesidir çünkü toplumu oluşturan bireyler, benzer amaç ve beklentilerini, ihtiyaçlarını karşılamak üzere bir araya gelerek grupları oluştururlar.
Zaman içinde insanlar aile, oyun grubu, meslek grubu, dernekler, şirketler gibi resmî ya da resmî olmayan birçok farklı gruplara üye olur, o gruplar içerisinde kimlik ve kişilik kazanırlar.
Aile, sürekliliğe göre gruplardan birisidir.
Gruplar yapılarına, amaçlarına, sürekliliklerine, üyeler arasındaki ilişkinin niteliğine, üye sayısına göre sınıflandırılır.
Üye Sayısına Göre Gruplar
- Küçük gruplar: Az sayıda üyenin ve yüz yüze ilişkinin olduğu gruplardır. Aile, seyahat grupları, oyun grupları gibi.
- Büyük gruplar: Üye sayısının fazla olduğu, üyelerinin birbirini tanımadığı, ilişkilerin daha sınırlı ve resmi olduğu gruplardır. Şehir, millet gibi.
Sürekliliğine Göre Gruplar
- Sürekli gruplar: Grup üyelerinin ömründen daha uzun bir sürekliliği olan gruplardır. Aile, şehir, köy gibi.
- Geçici gruplar: Belli bir amaç için geçici olarak bir araya gelen bireylerden oluşan, amaç gerçekleşince dağılan gruplardır. Oyun ve eğlence grupları, kamp yapan öğrenciler, turist kafileleri gibi.
Kuruluşuna Göre Gruplar
- Resmi gruplar: Yazılı kurallara (yasa- yönetmelik) göre oluşturulan, grup üyelerinin görev ve sorumlulukları belli olan, üyeliğin resmi atama ile belirlendiği gruplardır. Bankalar, siyasi partiler, okullar, hastaneler bu türden gruplardır.
- Resmi olmayan gruplar: Yazılı kurallara gerek duyulmayan, kendiliğinden oluşan gruplardır. Arkadaş grupları, aile, oyun grubu gibi.
Katılıma Göre Gruplar
- İsteğe bağlı gruplar: Bireyin isteyerek, kendi iradesiyle katıldığı gruplardır. İş grupları, dernek ve vakıflar, hobi grupları gibi.
- Zorunlu gruplar: Bireyin iradesi dışında zorunlu olarak katıldığı gruplardır. Aile, akraba, millet gibi.
İlişki Biçimlerine Göre Gruplar
C. H. Cooley (Kuliy, ) üyeler arasındaki ilişkinin niteliğine göre grupları birincil gruplar ve ikincil gruplar diye ikiye ayırır.
- Birincil gruplar: Üyeleri arasında yüzyüze, samimi, güven verici ve sürekli bir ilişki vardır. Biz bilinci güçlüdür ve üyeleri arasında dayanışma vardır. Toplumsal kontrol yazılı olmayan kurallarla sağlanır. Aile, akraba, komşuluk ve arkadaş grupları örnektir.
- İkincil Gruplar: Üyeleri arasında daha resmi kısa süreli ilişkiler vardır. Ben duygusu güçlüdür. Üyeler arasındaki karşılıklı hak ve yükümlülükler yasalarla, yönetmeliklerle belirlendiği için toplumsal kontrol yazılı kurallarla sağlanır. Dernekler, bankalar, sendikalar, siyasi partiler, şirketler örnektir.
Cemaat ve Cemiyet
F. Tönnies (Tönyes, ), grupları büyüklük, amaç ve duygusal yoğunluk özelliklerine göre cemaat ve cemiyet olarak ikiye ayırır.
Tönnies’e göre cemaat, modern endüstri toplumları öncesinde görülen, ırk, etnik yapı ve kültür bakımından farklılaşmamış bireylerden meydana gelen, bireyler arasındaki ilişkilerin şahsi, sıcak, samimi olduğu küçük, homojen (benzer) ve kapalı topluluklardır.
Cemiyet ise modern endüstriyel toplumlardaki resmî, geçici, rasyonelliğe ve kişisel çıkarlara dayalı ilişkileri ifade eden, ırk, etnik yapı açısından farklılaşmış heterojen(ayrışık) topluluklardır.
- Cemaat (Topluluk): Geleneksel toplumlarda ( tarım ve hayvancılık) görülür. Samimi, gayrı resmi ilişkiler görülür. Benzer meslekler vardır. Birey sayısı azdır. Yazısız kurallar egemendir. Köy, aile, akraba örnektir.
- Cemiyet (Toplum): Sanayi toplumlarında görülür. Çıkara dayalı, resmî ilişkiler görülür. Mesleki farklılaşma görülür. Kent, dernek, sendika örnektir. Kent, dernek, sendika örnektir.
Konu başlıkları:
Hazırlayan: Sosyolog Ömer Yıldırım
Tweetle
kaynağı değiştir]
Toplumsal Grup Nedir, Toplumsal Gruplar
Toplumsal gruplar, toplumun yapı taşlarıdır. Grup, birbirlerinin davranışlarını dikkate alarak belirli beklentileri paylaşan ve karşılıklı etkileşim içinde olan insanlar topluluğu olarak tanımlanabilir (Kornblum ve Smith, ).
Toplumda pek çok grup vardır ve bizler davranışlarımızın büyük çoğunluğunu bu grupların içerisinde yer alarak gerçekleştiririz.
İnsanlar benzer amaç ve beklentilerini karşılamak üzere bir araya gelerek çeşitli gruplar oluştururlar. Bir otobüs durağında birlikte otobüs bekleyen insanlar bir grup değildir; çünkü karşılıklı bir etkileşim içinde değildirler. Ancak bu insanlar otobüsün gecikmesi üzerine kendi aralarında taksi tutmaya ve taksinin ücretini bölüşmeye karar verirlerse bir grup oluşturmuş olurlar.
Bir başka deyişle toplumsal grup, üyeleri arasında ortak amaç ve çıkarlar olan, üyelerinin karşılıklı ilişki içinde olduğu ve bir sürekliliği olan insan topluluğudur (Özkalp, ).
Toplumsal gruplara örnek olarak aile, bir sınıftaki öğrenciler, arkadaşlar, bir iş yerinde birlikte çalışan insanlar verilebilir ve her bir grubun kendine özgü bir yapısı, kuruluş amacı, değerleri, kuralları ve ilişki biçimleri vardır.
Örneğin, bir grup olarak aile ile bir şirketin yönetim kurulu arasındaki yapı, kuruluş amacı, ilişki biçimleri vs. açısından belirgin farklardan söz edebiliriz; aile samimi ve duygusal ilişkilerin yani birincil ilişkilerin sürdüğü bir grup iken yönetim kurulu ise resmî ilişkilerin yani ikincil ilişkilerin sürdüğü bir gruptur.
Sosyologlar için toplumsal gruplar toplumsal hayatın en temel birimini oluşturur. Çünkü bir toplumsal grup birden fazla bireyden oluşur ve toplumun bütününü temsil edecek şekilde toplumsal ilişkiler birimine dönüşür.
Sosyal Yığın
Tesadüfen bir araya gelmiş, yan yana birlikte bulunan insanlar arasında zaman ve mekân yakınlığı bulunsa da aralarında karşılıklı bir etkileşim olmadığı için bu insanlar sosyal grup olarak adlandırılamaz. Bunlar sosyal yığın olarak adlandırılır.
Konser dinlemek için toplanan insanlar, bir toplumsal grup oluşturmazlar.
Sosyal Kategori
Aynı fiziki mekânı paylaşmayan, ancak bazı ortak özellikleri (yaş, cinsiyet, meslek, gelir gibi) taşıdıkları için bütünler halinde düşünülen topluluklar sosyal kategori olarak tanımlanır. İlkokul çağına gelen çocuklar, etnik azınlıklar, X partisi taraftarları sosyal kategoridir, sosyal grup değildir.
Toplumsal gruplar yapı, kuruluş ve ilişkiler bakımından farklılıklar gösterse de ortak birtakım amaç ve işlevleri de vardır.
- Bireyin biyolojik, psikolojik, sağlık, barınma, beslenme gibi ihtiyaçlarını ve beklentilerini karşılamak,
- Bireye toplumun kültürünü kazandırmak,
- Bireye güven duygusu vermek ve bireyin kimlik ve kişilik sahibi olmasını sağlamak,
- Grup bilinci ve biz duygusu kazandırmak,
- Dayanışma içinde olmayı sağlamak,
- Bireyde tutum değişikliğine sebep olmaktır.
Ortak bir amaç, değer veya ihtiyaç için bir araya gelerek etkileşim ve ilişki içinde bulunan ve belli bir sürekliliği olan, en az iki kişiden oluşan topluluğa toplumsal grup denir.
Toplumsal grup toplumun en temel ögesidir çünkü toplumu oluşturan bireyler, benzer amaç ve beklentilerini, ihtiyaçlarını karşılamak üzere bir araya gelerek grupları oluştururlar.
Zaman içinde insanlar aile, oyun grubu, meslek grubu, dernekler, şirketler gibi resmî ya da resmî olmayan birçok farklı gruplara üye olur, o gruplar içerisinde kimlik ve kişilik kazanırlar.
Aile, sürekliliğe göre gruplardan birisidir.
Gruplar yapılarına, amaçlarına, sürekliliklerine, üyeler arasındaki ilişkinin niteliğine, üye sayısına göre sınıflandırılır.
Üye Sayısına Göre Gruplar
- Küçük gruplar: Az sayıda üyenin ve yüz yüze ilişkinin olduğu gruplardır. Aile, seyahat grupları, oyun grupları gibi.
- Büyük gruplar: Üye sayısının fazla olduğu, üyelerinin birbirini tanımadığı, ilişkilerin daha sınırlı ve resmi olduğu gruplardır. Şehir, millet gibi.
Sürekliliğine Göre Gruplar
- Sürekli gruplar: Grup üyelerinin ömründen daha uzun bir sürekliliği olan gruplardır. Aile, şehir, köy gibi.
- Geçici gruplar: Belli bir amaç için geçici olarak bir araya gelen bireylerden oluşan, amaç gerçekleşince dağılan gruplardır. Oyun ve eğlence grupları, kamp yapan öğrenciler, turist kafileleri gibi.
Kuruluşuna Göre Gruplar
- Resmi gruplar: Yazılı kurallara (yasa- yönetmelik) göre oluşturulan, grup üyelerinin görev ve sorumlulukları belli olan, üyeliğin resmi atama ile belirlendiği gruplardır. Bankalar, siyasi partiler, okullar, hastaneler bu türden gruplardır.
- Resmi olmayan gruplar: Yazılı kurallara gerek duyulmayan, kendiliğinden oluşan gruplardır. Arkadaş grupları, aile, oyun grubu gibi.
Katılıma Göre Gruplar
- İsteğe bağlı gruplar: Bireyin isteyerek, kendi iradesiyle katıldığı gruplardır. İş grupları, dernek ve vakıflar, hobi grupları gibi.
- Zorunlu gruplar: Bireyin iradesi dışında zorunlu olarak katıldığı gruplardır. Aile, akraba, millet gibi.
İlişki Biçimlerine Göre Gruplar
C. H. Cooley (Kuliy, ) üyeler arasındaki ilişkinin niteliğine göre grupları birincil gruplar ve ikincil gruplar diye ikiye ayırır.
- Birincil gruplar: Üyeleri arasında yüzyüze, samimi, güven verici ve sürekli bir ilişki vardır. Biz bilinci güçlüdür ve üyeleri arasında dayanışma vardır. Toplumsal kontrol yazılı olmayan kurallarla sağlanır. Aile, akraba, komşuluk ve arkadaş grupları örnektir.
- İkincil Gruplar: Üyeleri arasında daha resmi kısa süreli ilişkiler vardır. Ben duygusu güçlüdür. Üyeler arasındaki karşılıklı hak ve yükümlülükler yasalarla, yönetmeliklerle belirlendiği için toplumsal kontrol yazılı kurallarla sağlanır. Dernekler, bankalar, sendikalar, siyasi partiler, şirketler örnektir.
Cemaat ve Cemiyet
F. Tönnies (Tönyes, ), grupları büyüklük, amaç ve duygusal yoğunluk özelliklerine göre cemaat ve cemiyet olarak ikiye ayırır.
Tönnies’e göre cemaat, modern endüstri toplumları öncesinde görülen, ırk, etnik yapı ve kültür bakımından farklılaşmamış bireylerden meydana gelen, bireyler arasındaki ilişkilerin şahsi, sıcak, samimi olduğu küçük, homojen (benzer) ve kapalı topluluklardır.
Cemiyet ise modern endüstriyel toplumlardaki resmî, geçici, rasyonelliğe ve kişisel çıkarlara dayalı ilişkileri ifade eden, ırk, etnik yapı açısından farklılaşmış heterojen(ayrışık) topluluklardır.
- Cemaat (Topluluk): Geleneksel toplumlarda ( tarım ve hayvancılık) görülür. Samimi, gayrı resmi ilişkiler görülür. Benzer meslekler vardır. Birey sayısı azdır. Yazısız kurallar egemendir. Köy, aile, akraba örnektir.
- Cemiyet (Toplum): Sanayi toplumlarında görülür. Çıkara dayalı, resmî ilişkiler görülür. Mesleki farklılaşma görülür. Kent, dernek, sendika örnektir. Kent, dernek, sendika örnektir.
Konu başlıkları:
Hazırlayan: Sosyolog Ömer Yıldırım
Tweetle
İç ve dış grup kavramları AmerikalısosyologWilliam Graham Sumner tarafından ortaya atılmıştır. Sumner'a göre iç grup, insanların kendilerini ait hissettikleri, bağlı oldukları gruplardır. Dış grup ise insanların kendi grubuyla rekabet halinde oldukları gruplar olarak tanımlamıştır. Bu kavramlar etnosentrizm ile yakından ilişkilidir. Summer'ın ortaya attığı bu kavramlara göre, İç gruplarda bireyler üzerinde, "biz" duygusu hâkim olurken. Etnosentrik bakış açısı temelinde, kendilerine rakip veya karşıt olarak gördükleri dış grupları ise "onlar" olarak ifade etmektedirler.[6]