Tecvid Dersleri Diyanet 1

© MAKGRUP MEDYA PRO. REK. YAY. A.Ş. TÜRKİYE’DE KUR’ÂN VE KIRAAT EĞİTİMİ Editör: Doç. Dr. Ahmet GÖKDEMİR ISBN 1. Baskı: Temmuz Sertifika No: Mizanpaj: Tavoos Sayfa Düzeni: Tavoos Kapak: MAKGRUP MEDYA PRO. REK. YAY. A.Ş. Baskı: Vadi Grafik - Sertifika No: Cinnah Cd. Kırkpınar Sk. 5/4 Çankaya / Ankara Tel: () 01 69 Faks: () 01 68 [email protected] TÜRKİYE’DE KUR’ÂN VE KIRAAT EĞİTİMİ Editör Doç. Dr. Ahmet GÖKDEMİR İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ 7 İLAHİYAT FAKÜLTELERİNDEKİ KUR’ÂN OKUMA VE TECVİD DERSLERİ İÇİN BAZI TEKLİFLER 9 Ahmet GÖKDEMİR İNGİLİZCE İLAHİYAT PROGRAMI’NDAKİ KUR’AN-I KERİM DERSLERİNİN UYGULANMASINDA KARŞILAŞILAN PROBLEMLER (MARMARA ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ ÖRNEĞİ) 25 İshak KIZILASLAN DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI HİZMET İÇİ EĞİTİM KURSLARINDA KIRAAT EĞİTİMİ (İSTANBUL HASEKİ DİNİ YÜKSEK İHTİSAS MERKEZİ ÖRNEĞİ) 57 İbrahim ÖNGEL ÖRGÜN EĞİTİM KAPSAMINDA HÂFIZLIK EĞİTİMİ (SABAHATTİN ZAİM ÜNİVERSİTESİ VE İSTANBUL ŞEHİT TOLGA ECEBALIN KIZ ANADOLU İMAM-HATİP LİSESİ) Gülsüm ARSLAN YETİŞKİNLERE YÖNELİK KUR’ÂN KURSLARINDA KUR’ÂN-I KERÎM ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ VE OKUMA PROBLEMLERİ (İSTANBUL/KARTAL ÖRNEĞİ) Sevda Yartaşı PEHLİVAN TÜRKİYE’DE OKUL ÖNCESİ KUR’AN ÖĞRETİMİ Cemile ÇETİN OKUTUCU YÖNÜYLE FEM-İ MUHSİN Fetullah BAKIRCI İLAHİYAT FAKÜLTELERİNDEKİ KUR’ÂN OKUMA VE TECVİD DERSLERİ İÇİN BAZI TEKLİFLER Ahmet GÖKDEMİR DOÇ. DR., YALOVA Ü, İSLAMİ İLİMLER F, TEMEL İSLAM B., KUR’AN OKUMA VE KIRAAT BİLİM DALI. GİRİŞ İlahiyat fakültelerinden mezun olanların birçoğu, Diyanet İşleri Başkanlığı’na bağlı kurumlarda görev alacaklarından ya da imam- hatiplerde meslek hocalığı yapacaklarından; bu kişiler için en büyük sermaye kendilerinin Kur’ân’a dair birikimleridir. Bununla birlikte mezkûr fakültelerdeki talebeler için Kur’ân dersleri sorun oluşturan derslerden olagelmiştir. Talebelerin geçmişte aldığı hatalı eğitim ve kıraat zafiyetleri, ağızlarının bozukluğu ve bazı öğrencilerin ezber istitaatlarının zayıf olması, Kur’ân derslerinin az olup buna mukabil sınıf mevcutlarının çok olması vs. sebepler, bu durumun nedenleri arasında gösterilebilir.1 Diğer taraftan öğrencilerin Kur’ân tilâvetine yönelik birikimlerinde ders hocalarının performansları da oldukça önemlidir. Zira Kur’ân-ı Kerîm derslerini diğerlerinden ayıran en önemli vasıf, bu dersin uygulamaya dayalı ve hoca merkezli olma- sıdır. Bu özelliği, Kur’ân derslerinin eğitimini, diğer teorik derslere nazaran daha da zorlaştırmaktadır. Bunda derslerin uygulama ge- rektirmesi ve hoca merkezli icra edilmesinin yanı sıra diğerlerine göre daha uzun bir zamana ihtiyaç duyulmasının etkisi olsa gerek- tir. İşin temelinde ses eğitiminin bulunması da Kur’ân öğretiminin 1 Yusuf Alemdar, “İlahiyat Fakültelerinde Kur’an Dersleri ile İlgili Problemler ve Çö- züm Önerileri”, C.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi 12 (), 9 10 • TÜRKİYE’DE KUR’ÂN VE KIRAAT EĞİTİMİ zor taraflarındandır. Zira bu eğitimde hocadan işitilen sesin aynı şe- kilde icrası ile doğru telaffuzu söz konusudur.2 Bu bağlamda öğre- tici Kur’ân’ı oluşturan harfleri, kelimeleri ve âyetleri bizzat okuyup yer yer tekrar ettirerek, bazen de önemli hususlar üzerinde durarak Kur’ân dersini teorik ve pratik çerçevede yürütür. Bu tür nedenler- den Kur’ân öğretimi verecek hocaların alanında hem yeterli hem de kârîlik vasfına sahip olması gerekir.3 Dolayısıyla Kur’ân-ı Kerîm derslerinde ideal seviyeye ulaşabilmek için Kur’ân dersine girecek hocalar işin ehli kimseler olmalıdır. Bunun için dersin doldurulması adına başka alanlardan hocalar, derse sokulmamalıdır. Zira takdir edilir ki her sanat dalı bir emek ister. Kur’ân öğretimi de başlı başına bir sanattır.4 Bir de mümkünse bu derse girecek hocaların fakülte- nin kadrosunda olması gerekir. Nitekim başka kurumlarda görev yapıp da Kur’ân derslerine görevlendirme yoluyla girenler, Kur’ân öğretimi asıl işi olmadığından, Kur’ân eğitimini yeteri kadar önem- semeyebilmektedirler. Konuyla ilgili şuna da değinmek gerekir ki öğretici-öğrenci iliş- kisi sevgi temelli olmalıdır. Zira başarının en önemli faktörlerinden biri de kişinin yaptığı işi ve ortamı sevmesidir. Bu meyanda şu hu- sus oldukça önemlidir. Hz. Peygamber, eğitimde olumsuz söz ve davranışlardan uzak durmuş; yanı başındakileri yer yer taltif edip onlara “yaparsın, başarırsın” şeklindeki ifadelerle olumlu yakla- şımda bulunmuştur.5 Ayrıca Hz. Peygamber’in “Kolaylaştırın, zor- laştırmayın; müjdeleyin, nefret ettirmeyin” şeklindeki buyruğunu Kur’ân öğretiminin temel prensibi görmek oldukça elzemdir.6 Fakültelerdeki hoca faktörünün önemini gözetmekle beraber 2 Mustafa Kılıç, “Kur’ân-ı Kerîm Eğitiminde Harflerin Sıfatlarından Uygulamalı Olarak Yararlanma Üzerine Bir Yöntem Denemesi (Zıt Sıfatlar Örneği), İlahiyatlarda Kur’ân Eğitim ve Öğretimi, ed. Ahmet Gökdemir, İstanbul: Ravza Yay. ), ; Zeliha Kara, İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Kur’an Öğretimiyle İlgili Görüşleri (Tokat: Gaziosmanpa- şa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, ). 3 Mehmet Mahfuz Ata, “Kur’ân Öğretim Yöntem ve Teknikleri Problem ve Çözüm Yol- ları”, Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 30 (), 4 Kur’ân derslerine girecek kimselerin alanla ilgili gerekli malumata ve eğitim-öğretim yeterlilikleri ile öğrencisini tanıyabilme özelliğine sahip olmalıdır. Konuyla alakalı bk. Mehmet Korkmaz, “Kur’ân Eğitiminin Kalitesinde Öğretici Yeterliliğinin Önemi”, Din ve Hayat (İstanbul: ), 5 Remzi Kaya, “Kur’an-ı Kerîm’de Öğrenci ve Eğitimci Olarak Hz. Muhammed”, Akid 34 (), 6 Muhammed b. İsmail el-Buhârî, Sahîhu’l-Buhârî, (Dâr-u Tavki’n-Necât, /), “İlim”, İLAHİYAT FAKÜLTELERİNDEKİ KUR’ÂN OKUMA VE TECVİD DERSLERİ İÇİN BAZI TEKLİFLER • 11 Kur’ân derslerinde kalitenin arttırılması için sınıf mevcutlarının ayarlanması, Kur’ân dersine özel fiziki mekânların oluşturulması, müfredatların öğrencilerin ileride çalışacağı meslek gruplarının da gözetilerek gözden geçirilmesi, sınıfların yeterli teknik donanıma sahip olması vs. birçok hususun düşünülüp ideal Kur’ân öğretimi için bunlarla ilgili düzenlemelerin yapılması son derce önemlidir. Esasında Kur’an öğretiminde aslolan öğreticinin yaptığı işi önem- semesidir. Bununla birlikte gerek düzgün okuma gerekse de farklı makam ve nağmelerle talebenin okuyuşunu destekleme adına akıllı tahta ve projeksiyon gibi teknolojik vasıtaların kullanımı ehemmi- yet arz etmektedir.7 Ancak şurası da bir gerçektir ki bugün birçok fakülte gerek fiziki gerekse teknolojik bakımdan bu hususta olduk- ça yetersizdir. Aşağıda ideal Kur’ân öğretimine yönelik birtakım meselelere de- ğinilecektir. Bu meyanda ideal Kur’ân öğretimi için yüzüne, ezber, tecvîd ve tâlim/tashîh-i hurûfa dair birtakım hususlara değinilip ko- nuyla ilgili bazı önerilerde bulunulacaktır. 1. Yüzüne Eğitimi İçin Öneriler Bilindiği üzere memuriyete atanma olasılığının yüksek olması vs. nedenlerle ilahiyat fakültelerine yönelik yoğun teveccüh, fakül- telerin yerleşkelerindeki yetersizlikler, talebe sayısının çokluğu ve fakat hoca sayısının azlığı vb. sebeplerle sınıflardaki öğrenci sayısı oldukça fazladır. Bunun sonucunda sınıf mevcutları bazı yerlerde 90’ı bile bulabilmektedir. Bu durumda dakikalık bir derste bir talebeye ayrılabilen süre 1 dakikayı bile bulamayabilmektedir.8 Böylesi bir ortamda verimli ve yeterli bir Kur’ân eğitimi söz konusu olamaz. Bu problemin çözülmesi adına denilebilir ki İlahiyat fakül- telerindeki Kur’ân derslerinde ideal sınıf mevcudu en fazla olmalıdır. Dolayısıyla bundan fazlasına göz yumulmamalıdır. Zira Kur’ân dersi, diğerlerinden farklı olarak hem teorik hem de pratik yönü olan bir derstir. 7 Konuyla ilgili bk. Yavuz Fırat, “Kur’an Öğretimi ve Hafızlık Eğitimi Üzerine Bazı Dü- şünceler”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 23 (), 8 Ahmet Gökdemir, “Kur’ân Okuma ve Tecvid Derslerinde Karşılaşılan Problemler (Kırklareli Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Örneği”, İlahiyat Fakültelerinde Kur’ân Eğitim ve Öğretimi, ed. Ahmet Gökdemir (İstanbul: Ravza Yay., ), 12 • TÜRKİYE’DE KUR’ÂN VE KIRAAT EĞİTİMİ Kur’ân okuma derslerinde toplu okuma hususunu göz ardı et- memek gerekir.9 Zira kalabalık sınıflarda öğrencilere kişi başına ortalama bir-iki dakikalık zaman ayrılabilmektedir. Oysa toplu okuma sayesinde zaman doğru ve verimli bir şekilde kullanılarak harf tâlimi, tecvid uygulaması, yüzüne ve meâl kategorilerinin her biri için derste yeteri kadar süre söz konusu olabilmektedir Toplu okumanın bir diğer faydası dersin tüm öğrencilerin aktif olarak ka- tılımını sağlamaktadır. Zira ferdi okumada sırası biten talebe başka işlerle meşgul olabilirken toplu okumada tüm öğrenciler ders bo- yunca oldukça etkindirler Yine her derste tecvid uygulamaları- nın tekrarı sayesinde tecvide dair bilgilerin talebenin zihninde daha fazla yer edinmesi, vakf ve ibtidâ kurallarının doğru bir şekilde tat- biki, öğrencilerin toplu okuma sayesinde grup çalışması becerisini edinmeleri ve daha birçok husus toplu okumanın faydalarındandır Öğrencideki okumaya dair heyecanın her geçen derste daha da azalması, böylece öğrencide kendine özgüven oluşması, öğreticiden gelen doğru seslerin öğrencinin zihninde yer etmesi ile çok sayıda talebeye çokça okutma sağlanması da toplu okumanın yararların- dandır. Burada değinilmesi gereken bir diğer husus toplu okuma- nın neden olduğu sesten diğer sınıfların rahatsız olmamaları için Kur’ân derslerinin işlenmesi için özel mekanların oluşturulmasıdır Bu bağlamda şu hususu da unutmamak gerekir ki Kur’ân derslerin- de karşıt cins öğrenciler birbirlerinden çekinebilmektedir. Bu husus dersin hocasına arz edildiğinde, ders, ikiye bölünmektedir. Böyle bir durumda zaten kısıtlı olan ders vakti iyice daralmaktadır. Oysa bu derste kız ve erkek sınıfları ayrı tutulsa bahsedilen olumsuz hal 9 Toplu Kur’ân öğretiminden kasıt, ehil bir hocanın nezaretinde arz, semâ ve edâ yön- temlerinin bir kişiye değil de bir gruba uygulanmasıdır. Konuyla ilgili bk. Osman Bay- raktutan, “Kur’ân-ı Kerîm Derslerinin Toplu/Koro Halinde Okutulması Üzerine Bir Değerlendirme”, İlahiyatlarda Kur’ân Eğitim ve Öğretimi, ed. Ahmet Gökdemir (İstan- bul: Ravza Yay., ), ; “Kur’an-ı Kerîm Derslerinin Toplu/Koro Halinde Oku- tulmasının Avantajları ve Dezavantajları”, Iğdır Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 9 (), 10 Bayraktutan, “Kur’ân-ı Kerîm Derslerinin Toplu/Koro Halinde Okutulması”, 11 Bayraktutan, “Kur’ân-ı Kerîm Derslerinin Toplu/Koro Halinde Okutulması”, 12 Konuyla ilgili geniş bilgi için bk. Bayraktutan, “Kur’ân-ı Kerîm Derslerinin Toplu/ Koro Halinde Okutulması”, 13 Fatih Çollak, “Kur’an-ı Kerîm Öğretim Teknikleri”, Etkili Din Öğretimi (İstanbul: Tİ- DEV, ), İLAHİYAT FAKÜLTELERİNDEKİ KUR’ÂN OKUMA VE TECVİD DERSLERİ İÇİN BAZI TEKLİFLER • 13 söz konusu olmayacak; bu durumda dersten çok daha fazla verim alınabilecektir. Kur’ân dersini meâl-tefsir dersine dönüştürmemek gerekir. Zira bu derste aslolan sıfat- mahreç ve tecvid kaidelerini gözetmek sure- tiyle Kur’ân’ın lafızlarıdır. Ders saatlerinin 90 dakikadan ibaret olu- şu ve sınıfların kalabalıklığı göz önünde bulundurulduğunda bu hu- susta daha hassas olunması gerekir. Aksi durumda Kur’ân-ı Kerîm derslerinden istenilen verim alınamayacaktır. Aslında kısa bir şe- kilde okunacak yerin meali verilip talebenin Kur’ân penceresinden hayata bakması sağlanacaksa bu durumda okunacak bölümlerin manalarına değinmek faydalı olabilecektir. Ancak bu hususta ölçü kaçırılıp da Kur’ân dersleri tefsir dersine dönüştürülmemelidir Kur’ân okuma ve tecvid dersleriyle ilgili dikkat edilmesi gereken bir diğer konu aynı fakültedeki mezkûr derse giren öğreticiler ara- sında müfredat ve yöntem birliğinin olmasıdır. Konuyu bir örnek- le açmak gerekirse bazı hocalar, derste ezberi çok fazla önemseyip neredeyse dersin tamamını ezbere ayırırken bazı hocalar da derste hep yüzüne okutup ezberi gereksiz bulabilmektedir. Yine bir kısım hocalar derste tecvid konuları üzerinde çok fazla dururken bir kıs- mı tecvide neredeyse hiç değinmemektedir. Bu durum talebenin zihninde derse ve öğreticiye yönelik birtakım soru ve sorunlara neden olabilmektedir. Hocanın ders işleme serbestliğini korumak- la beraber bu konuda yapılabilecek en güzel şey aynı fakültedeki Kur’ân okuma ve tecvid dersi hocalarının derslerdeki yüzüne-ezber ve tecvid konularının işlenmesi hususunda hemfikir olup buna göre dersleri icra etmeleridir. 14 Konuyla ilgili bk. Yavuz Fırat, “Kur’an-ı Kerîm’i Okuma, Ezberleme ve Anlamını Öğ- renme Üzerine”, Bilimname 22 (), 7. Ayrıca bk. Abdullah Benli, “Kur’an Okuma ve Tecvid Dersleri İçin Bir Program Önerisi”, ; Ali Akpınar, “Tefsir ve Kur’ân Dersle- rinin Öğrencilerde ‘Kur’ân Kültürü’ Oluşturacak Şekilde Verilmesi”, Tefsir Eğitim ve Öğretiminin Problemleri (Sempozyum Tebliğ ve Müzakereleri), (Van: ), Fat- ma Asiye Şenat, ilahiyat fakültelerinde Kur’ân okuma ve tecvid ile tefsir derslerinden bağımsız olarak, öğrencilerin Kur’ân’ın anlamına yönelik bilinçlendirmesine yönelik, ayrı bir ders konulması gerektiği düşüncesindedir. Ona göre bu ders, sekiz dönem bo- yunca devam etmeli ve bu dersin müfredatı Kur’ân’ın anlamına dair olmalıdır. Bizce de bu görüş oldukça mantıklıdır. Zira sınıfların kalabalıklığı ile yüzüne-ezber-tecvid ve tashîh-i hurûfun içeriğini oluşturduğu Kur’ân dersinin müfredatının yoğunluğu bu derste Kur’ân’ın manasına yönelik içeriğin de olmasına uygun değildir. Konuyla ilgili bk. Fatma Asiye Şenat, “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Anlayarak Kur’an Okuma Durumları Üzerine Bir Çalışma”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 52 (), 14 • TÜRKİYE’DE KUR’ÂN VE KIRAAT EĞİTİMİ İhmal edilmemesi gereken bir diğer husus, Kur’ân okuma ders- leriyle ilgili öğrencilerin motivasyonlarını artırıcı faaliyetlerin dü- zenlenip bu mevzuda farkındalığın artırılması adına konferans, söyleşi vs. tertip edilmesidir. Böylece talebe Kur’ân dersinin gerek- liliği ve önemi konusunda motive edilebilecektir. Örneğin Millî Eği- tim Bakanlığı ve Diyanet İşleri Başkanlığı’yla koordineli bir şekilde birtakım faaliyetler düzenlenip bu esnada konuyla ilgili öğrencilere seçecekleri meslek dallarında karşılaşabilecekleri durumlar anla- tılırsa; bu durum, talebelerin Kur’ân-ı Kerîm okuma düzeylerinin geliştirilmesi adına olumlu sonuçlar doğurabilecektir. Öğreticinin de sınıf içinde öğrencinin motivasyonunu artırıcı konuşmalarda bu- lunması gerekir. Zira öğrenciye bu işi yapabileceğine inandırmak, bu meyanda onu adeta güdüleyerek motive etmek, onun derste- ki başarısı açısından son derece önemlidir. Şurası bir gerçektir ki öğrencinin başarılı ya da başarısız olmasının sebeplerinden biri de öğreticinin üslûbu ve talebeyle iletişim biçimidir. Burada öğrenci- lerin derse ve dersin hocasına önyargılarına da değinmek gerekir ki bu konuda atılabilecek en güzel adım yine öğreticiyle öğrencile- rin etkin iletişimidir. Ancak motive edici konuşma yapayım derken dersin bağlamından kopmamak gerekir. Nitekim bazen öğreticiyle talebeler arasında yapılan konuşmalarla ders bağlamından kopabil- mektedir. Öyle ki ders Kur’ân dersi olmaktan çıkıp sohbet havasına bürünmektedir İdeal Kur’ân eğitiminde öğreticinin adil bir şekilde not vermesiy- le ilgili de bazı hususlara değinmek gerekir ki aksi durumda tale- belerin zihninde olumsuz algılar belirecektir. Bu durum, öğrencinin ders ve öğreticiden soğumasına neden olabilecektir. Bu bağlamda öğreticinin puanlama hususunda son derece adil olup bu hali ta- lebelere hissettirebilmesi elzemdir. Öncelikli olarak konuyla ilgili öğreticinin belli bir standardının olması ve bunu dönem başında ta- lebeye bildirmesi gerekir. Şöyle ki öğrencinin yüzüne, ezber, tecvid ve tâlim/tashîh-i hurûftan yüzdelik olarak kaç puan alabileceği ve puanlama esnasında nelerin etkili olabileceği talebeye önceden bil- 15 Konuyla ilgili bk. Muhammet Esat Altıntaş-Hatice Kübra Kirenci, “İlahiyat Fakültele- rinde Kur’an Öğretimi ile İlgili Problemler ve Çözüm Önerileri (Nitel Bir Araştırma)”, Uluslararası Yüksek Din Öğretimi Sempozyumu (Akademik ve Sosyal Yönleriyle) I. Cilt, haz. Fikret Karaman (Malatya: İnönü Üniversitesi Yayınevi, ), , İLAHİYAT FAKÜLTELERİNDEKİ KUR’ÂN OKUMA VE TECVİD DERSLERİ İÇİN BAZI TEKLİFLER • 15 dirilmesi; öğreticinin de talebeler arasında ayrımcılıkta bulunmak- sızın ve notlandırma hususunda duygusal davranmaksızın taviz- siz bir şekilde bunu uygulaması son derece önemlidir Fakülteye Kur’ân okuma hususunda zayıf gelen öğrencilerin takdir edilerek teşviki notlandırmayla ilgili üzerinde durulması gereken mevzular- dandır. Burada kastedilen öğrenci süreç içerisinde olumlu manada gelişme gösterirse bu durumun gerek sözlü olarak kendisine bildi- rilmesi gerekse de notuna yansımasıdır. Bu hal talebede daha fazla çalışma yönünde teşvik edici bir unsur olabilecektir. Yüzüne eğitimiyle ilgili son olarak şuna değinmek gerekir ki yü- züne için hazırlık sınıflarındaki Kur’ân eğitimi son derece önemli- dir. Bu meyanda hazırlıktayken öğrencinin tecvid ve tâlim/tashîh-i hurûfa riayet ederek Kur’ân’ı, hadr-tedvîr ve tahkik usullerinde zorlanmadan okuyabilme istidadını kazanabilmesi beklenir. Ko- nuyla ilgili İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nde icra edil- mekte olan hazırlık sınıflarındaki Kur’ân eğitiminde kur sisteminin oldukça verimli bir uygulama olduğuna dikkat çekmek gerekir. Şöyle ki hazırlık sınıflarında lisansa göre sınıf mevcutlarının az olması, kur sisteminin bu aşamada icrasını mümkün kılmaktadır. Bu sistemde talebenin ileriki sınıflarda ezber müfredatını kolayca yerine getirebilmesi adına; Kur’ân’ın zorlanmadan ve akıcı bir şe- kilde okunabilmesi için müfredat, tâlim/tashîh-i hurûf ve yüzüne temelli oluşturulmuştur. Bunun mümkün olabilmesi için de hazır- lık müfredatında haftalık dört saat, Kur’ân eğitimi için ayrılmıştır Bu sistemde hazırlığın her iki dönemi ikişer kurdan müteşekkildir. Buna göre dönem başında hazırlık öğrencileri komisyon huzurun- da değerlendirmeye tabi tutulup kategorize edilmektedir. Bu çer- çevede öğrencilerin okuma düzeyleri doğrultusunda kız ve erkek sınıfları ayrı olmak üzere sınıflar oluşturulmaktadır. Programda ça- kışmanın yaşanmaması adına da hazırlıktaki tüm sınıfların Kur’ân dersleri aynı gün ve aynı saatte icra edilmektedir. Kur sonlarında 16 Notlandırma sistemiyle ilgili bir teklif için bk. Murat Akkuş, “Kur’ân Okuma ve Tec- vid Dersi Sınavlarının Ölçme ve Değerlendirmelerine Yönelik Bir Teklif: Aksaray Üni- versitesi İslami İlimler Fakültesi Örneği”, İlahiyatlarda Kur’ân Eğitim ve Öğretimi, ed. Ahmet Gökdemir (İstanbul: Ravza Yay., ), 17 Süleyman Yıldız, “Kur Sistemine Dayalı Kur’ân Eğitimi Uygulaması Üzerine Bir De- neme: Yöntem-Analiz- Teklif (İstanbul İlahiyat Fakültesi Örneği)”, İlahiyatlarda Kur’ân Eğitim ve Öğretimi, ed. Ahmet Gökdemir (İstanbul: Ravza Yay., ), 16 • TÜRKİYE’DE KUR’ÂN VE KIRAAT EĞİTİMİ yapılan değerlendirmelerde ise talebelere muafiyet hakkı tanınabil- mekte ya da ikmal zorunluluğu getirilebilmektedir. Bu durum, bir nevi hazırlıkta Kur’ân’ın baraj dersi olduğu anlamına gelmektedir. Hazırlık sınıflarındaki Kur’ân dersleriyle ilgili tüm bu uygulamalar koordinasyon birimi tarafından yürütülmektedir 2. Ezberle İlgili Öneriler Malumdur ki ilahiyat fakültelerinden mezun olacak öğrenciler, genellikle imam-müezzin-Kur’ân kursu öğreticisi olarak Diyanet İş- leri Başkanlığı’nda görev yapacaklar ya da İmam-Hatip liselerinde meslek dersi öğretmeni olacaklardır. Her iki kurumda da hakkıyla görev yapabilmek için Kur’ân-ı Kerîm’i yüzünden doğru okuyabil- me yeterliliğine ve birtakım ezberlere sahip olmak gerekir. Öğren- cilerin doğru ve düzgün bir şekilde ezber yapmaları bağlamında yapılması gereken eylemlerden birincisi, ezberlenecek yerlerin ders hocası tarafından önceden okunmasıdır. Böylece ezberlerin daha az hatayla okunması söz konusu olabilecektir Ezberlere yönelik bir diğer mevzu ezberlerin alınması meselesidir. Zira gerek sınıfların kalabalık olması gerek ders süresinin yetersizliği gerekse de talim/ tashîh-i hurûf, tecvid ve yüzüne öğretimine zaman ayrılması gerek- liliği vb. hususlar nedeniyle ders hocasının talebeleri tek tek din- lemesi pek de mümkün olmamaktadır. Bu durumda bazı hocalar ezberlerden bir kısım yerleri sormakla iktifa edebilmektedir. Hal- buki ezberler hususunda ideal olan hocanın talebeden ezberlerin ta- mamını dinlemesi, bu esnada öğrencinin özel mushafına hocasının düzelttiği yanlışları işaretlemesi, hocanın da mezkûr hataların dü- zeltilmesi hususunda denetimde bulunmasıdır. Ayrıca ezberlerde harflerin kendine özgü yapılarını, tecvid kaidelerini ve Kur’ân’ın fo- netik icazını da gözetmek gerekir Ancak şu anki haliyle bu anlatı- 18 Yukarıda bahsi geçen kur sisteminin icrasıyla ilgili ayrıntılı bilgi için bk. Yıldız, “Kur Sistemi”, 19 Ezberlerin uygulanmasıyla ilgili bir teklif için bk. Kadir Taşpınar, “Kur’ân-ı Kerîm Okuma ve Tecvid Dersi Müfredatının Öğrenci Başarısı Üzerindeki Etkisine Dair Bir Değerlendirme”, İlahiyat Fakültelerinde Kur’ân Eğitim ve Öğretimi, ed. Ahmet Gökdemir (İstanbul: Ravza Yay., ), 20 Alican Dağdeviren, “Kur’ân Tilâvetinde Temsil”, EKEV Akademi Dergisi 35 (), 61; Alican Dağdeviren, “Kur’ân’ın Fonetik İ‘câzı”, Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 20 (), İLAHİYAT FAKÜLTELERİNDEKİ KUR’ÂN OKUMA VE TECVİD DERSLERİ İÇİN BAZI TEKLİFLER • 17 lan ideal ezber alma metodu, çok fazla imkân dahilinde değildir. Bu durumda önerilebilecek en güzel yöntem İlahiyat fakülteleriyle Di- yanet İşleri Başkanlığı’nın birlikte çalışması prensibidir ki bu husus oldukça elzemdir. Unutulmamalıdır ki fakültelerden mezun olacak öğrencilerin büyük kısmı Diyanet İşleri Başkanlığı’nda görev ala- caklardır. Dolayısıyla Diyanet’in de bu derslere katkıda bulunması yadırganacak bir durum değildir. Bu durumda yapılacak olan şey ise fakültelerin hazırlık, 1., 2., 3. ve 4. sınıf talebeleri için yeterli sayı- da Kur’ân kursu öğreticisinin Diyanet tarafından görevlendirilme- sidir. Bu kişilerin yapacakları iş, Kur’ân’ı yüzünden okuyamayan öğrencilere takviye dersler vermenin yanı sıra öğrencilerin ezber- lerinin tamamını dinlemek olacaktır. Bu durumda fakültelerdeki öğretim elemanlarının vazifesi de derste tâlim/tashîh-i hurûf ve tecvidi gözeterek yüzüne eğitimine ağırlık vermek olacaktır. Öğre- tim elemanının ezberlerle ilgili yapması gereken şey ise talebelerin ezber takiplerini yapmak ve sınavlarda buna yönelik geri dönüt al- maktır. Öğrencilerin ezberlerini müfredatın sonucunda oluşan bir zo- runluluk olarak görmemesinin yanı sıra niçin Kur’ân okuduğuna dair bir bilince sahip olması için de ders hocalarının sık sık telkinde bulunması son derece önemli bir husustur. Aksi durumda öğrenci ezberleri, bir an önce yapıp üzerinden atılması gereken bir yük ola- rak görmektedir 3. Tecvid Anlatımına Dair Öneriler İlahiyat fakültelerinden mezun olanlar, görev aldıkları her du- rumda bir şekilde Kur’ân öğretimiyle meşgul olmaktadır. Bu sebep- le Kur’ân’ın doğru okunmasına dair ilkeleri sonrakilere aktaracak olan ilahiyat öğrencilerinin tecvid kurallarına vâkıf olmak suretiyle kaidelerin teorisini anlatıp pratiğini yaptırabilme istidadını elde et- mesi son derece önemlidir Talebelerin bu kabiliyeti edinmesi açısından bazı hususlara dik- 21 Konuyla ilgili bk. Zeki Yıldırım, “Kur’an’ın Ezberlenip Unutulması”, Atatürk Üniversi- tesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 11 (), 22 Fatma Asiye Şenat, “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Kur’an Okuma ve Tecvid Dersi- nin İşlenişiyle İlgili Kanaatleri Üzerine Bir Araştırma”, Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 42 (), 18 • TÜRKİYE’DE KUR’ÂN VE KIRAAT EĞİTİMİ kat çekmek gerekir ki bunlardan birincisi Kur’ân okuma ve tecvid derslerindeki tecvid konularının anlatımının, hazırlık döneminde yapılıp diğer sınıflarda ise öğretilen tecvid kaidelerinin uygulan- masının icra edilmesi meselesidir. Bu bağlamda her dönemde hatır- latma sadedinde yer yer mezkûr kuralların tarifleri tekrar edilmek suretiyle bu kaidelerin pekiştirilmesi, hiç olmazsa unutulmaması hususu önemsenmelidir. Üzülerek beyan etmek gerekir ki bazı fa- kültelerde gerek hoca ve ders işleme mekanının eksikliği gerekse de idarecilerin Kur’ân derslerini gereksiz görmeleri sebebiyle Kur’ân okunmasına yönelik dersler hazırlık müfredatından kaldırılmakta- dır. Bazı yerlerdeki Kur’ân dersi hocaları da bilinçsizce bu uygula- maya teşne olabilmektedir. Bu durumda tecvid derslerinin anlatımı gecikerek lisansın ilk iki dönemine sarkmaktadır. Dolayısıyla yuka- rıda anlatılan hususlar gecikmeli olarak icra edilebilmektedir Kur’ân okuma ve tecvid derslerindeki tecvid öğretimiyle ilgili değinilmesi gereken bir başka mevzu tecvide dair meselelerin an- latımına dairdir. Buna göre tecvid kaideleri kısaca anlatılarak hız- lıca geçilmemeli; bolca örnekle bu kuralların talebelerin zihninde yer edinmesi sağlanmalıdır. Zira bu durumda kurallar, öğrencilerin çoğunun zihninde yer edinememekte24 ve sınıfların kalabalıklığı, zamanın yetersizliği vs. hususlar nedeniyle konular pek de anla- şılamamaktır. Derslerde takip edilen tecvide dair kitabın seçimi de konuyla alakalı bir başka problemdir. Bu meyanda çok fazla tefer- ruat kabilinden meseleleri içeren tecvid kaynakları yerine kuralları olması gereken kadar ele alan, çok fazla ayrıntı kabilinden mesele- lerle konuyu bağlamından çıkarmayan, bir de anlatılan hususlara dair bolca örnekle meseleleri inceleyen kitaplar öğrencilere tavsiye edilmelidir. Ayrıca tecvid konularının müfredatta olduğu dönem- lerde meselelerin hepsinin sınıf ortamında anlatımına azami dikkat etmek gerekir. Yani konuların bazılarının ders ortamında anlatılıp 23 İlahiyat fakültelerindeki Kur’ân derslerinin verileceği en önemli aşama hazırlık sü- recidir. Bu meyanda hazırlık sınıflarında muhtelif adlar altında müfredata konulan Kur’ân derslerinin verimli bir şekilde icrası bu ders bağlamında sonraki seneler için önemli bir kazanım anlamına gelmektedir. Yıldız, “Kur Sistemi”, 24 Alican Dağdeviren tarafından kaleme alınan Kur’an Okuma Sanatı Tecvid adlı eser, yeteri kadar bilgi verildikten sonra bolca örnekle konuyu zenginleştiren türden bir tecvid kitabıdır. Eser, bu yönüyle yukarıda bahsedilen nitelikleri karşılamaktadır. Bk. Alican Dağdeviren, Kur’an Okuma Sanatı Tecvid (Beşiz Yayınları, ). İLAHİYAT FAKÜLTELERİNDEKİ KUR’ÂN OKUMA VE TECVİD DERSLERİ İÇİN BAZI TEKLİFLER • 19 da diğer kısmının ders harici “siz kendiniz okuyun” şeklinde öğ- rencinin insafına bırakılmaması gerekir. 4. Talim/Tashîh-i Hurûfa Yönelik Öneriler Kur’ân lafızlarını sadece yazıyla kayıt altına alarak öğrenmek mümkün değildir. Zira Kur’ân’ın öğrenilmesindeki en önemli me- tot, lafızların telaffuzunun söz konusu olduğu arz ve semaya da- yalı öğretim yöntemidir. Şöyle ki Kur’ân’ın inzâlinden bugünlere dek talimi de aynı şekilde gerçekleşmiştir. Bu hal aynı zamanda Kur’ân tilâvetinde tecvid ilmine dayalı bir okuma tarzının varlığı- nı göstermektedir Bu bağlamda denilebilir ki Kur’ân okuma ve tecvid derslerinin en önemli unsurlarından biri de talim ve tashîh-i hurûftur. Bu konuda son derece hassas olmak gerekir. Zira Kur’ân’ın doğru bir şekilde okunabilmesi için gerekli olan unsurlar, mahreç ve sıfat bilgisiyle tecvid kaidelerinin bilinmesidir. Konuyla ilgili öncelikle şuna değinmek gerekir ki genelde harfler söz konusu olduğunda yapılan yanlışlar, harflerin isimlendirilme- si (elif-bâ-tâ… şeklinde) ile harflerin seslendirilmesine (mahreç ve sıfat birlikteliği) yöneliktir. Bu tarz hataların en önemli sebebi ise kelimelerin temelini oluşturan harflerin mahreç ve sıfatlarına dair yeteri düzeyde teorik bilgiye sahip olunmaması veya konuyla ilgi- li malumat sahibi olsa dahi bunun pratiğe yansıtılamamasıdır. Bu meyanda öncelikle yapılması gereken şey, mahreç ve sıfatları açı- sından harflerin tanıtılması, daha sonra konuyla ilgili oluşabilecek hatalara değinilmesidir Konuyla ilgili belirtilmesi gereken bir diğer husus, Kur’ân’ın doğru bir şekilde tilâvetinin, fem-i muhsin27 olarak ifade edilen uzman bir ağızdan eğitim alınmasının yanı sıra harflerin mahreç ve sıfatlarının bu hocalar vasıtasıyla tedris edilip çokça pratiğinin yapılması ile mümkün olmasıdır. Zira Kur’ân’ın 25 Ömer Aslan, “Kur’ân Tilâvetinde Tecvîd’in Gerekliliği ve Lahn (Okuyuş Hataları), Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7 (), 26 Harflerin mahreç ve sıfatlarıyla alakalı yaygın hatalara dair bk. Recep Koyuncu, “Kur’ân Okuma ve Tecvid Dersi Bağlamında Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerile- ri”, İlahiyatlarda Kur’ân Eğitim ve Öğretimi, ed. Ahmet Gökdemir (İstanbul: Ravza Yay., ), ; Mustafa Kılıç, Kur’ân Tilâvetinde Yaygın Hatalar (İstanbul: MÜİFV Yayınları, ). 27 Fem-i muhsin, emredildiği haliyle en güzel şekilde Kur’ân-ı Kerîm’i tilâvet eden kim- seye denilir. Kavramla ilgili geniş bilgi için bk. Mehmet Ali Sarı, Kur’ân-ı Kerîm’i Güzel Okuma Tekniği ve Kuralları (İstanbul: İFAV Yay., ), 20 • TÜRKİYE’DE KUR’ÂN VE KIRAAT EĞİTİMİ öğretilmesinde genelde arz ve semâ metodu uygulanmaktadır. Bu iki yöntemin icrası da fem-i muhsin aracılığıyla mümkündür Bahsi geçen bu hususlardan yola çıkarak denilebilir ki Kur’ân okuma ve tecvid derslerindeki tâlim ve tashîh-i hurûf, en az yüzüne, ezber ve tecvid uygulamaları kadar önemlidir. Zira tâlim ve tashîh-i hurûf, bu işin temelidir. Bu yüzden Kur’ân öğreticisinin her ders- te bu hususa değinmesi gerekir Bir de fakülte boyunca öncelikle namazda okunan dualardan başlanıp sonrasında Fâtihâ sûresinden Duhâ’ya kadar talebenin her birinden geleneksel usulle sûrelerin ta- limine dair geri dönüt alınmalıdır. Aksi takdirde öğrenci Kur’ân’ı seri okuyabilse bile harflerin mahreçleri ve sıfatlarına riayet ederek çıkarılması konusunda eksik kalacaktır. Örneğin geleceğin meslek dersi öğretmeni ya da Diyanet çalışanı olacak öğrenciler, mezun ol- duktan sonra bile (‫ )ح‬ile (‫ )ض‬,(‫ )ه‬ile (‫ )ط‬ve (‫ )ظ‬harflerini ayırt ede- meyecekler; yine sâkin harflere hareke verme, harekeleri medde çe- virme, tutulacak yerleri tutmama veya tutulmaması gereken yerleri tutma, harflerin kalın ve inceliğine dikkat etmeme, kalkaleye riayet etmeme tarzında yanlışlarıyla birlikte mezun olacaklardır Konuyla ilgili şuna da değinmek gerekir ki öğrencinin bu işi cid- diye alması için tâlim ve tashîh-i hurûf çalışması da yüzüne, ezber ve tecvid kategorilerinde olduğu üzere not kriterlerine dahil edil- melidir. SONUÇ Mezun olduktan sonra Diyanet İşleri Başkanlığı’na bağlı birim- lerde imam-hatip, müezzin ya da Kur’ân kursu öğreticiliği vazifele- 28 Koyuncu, “Kur’ân Okuma ve Tecvid Dersi Bağlamında Karşılaşılan Sorunlar ve Çö- züm Önerileri”, 29 Harflerin mahreçlerinden çıkarılmaması ve sıfatlarının gözetilmemesi durumu harfin Kur’ân’da geçtiği yer adedince hata anlamına geleceğinden, harf talimine dikkat edip azim ve kararlılıkla buna devam etmek gerekir. Abdullah Benli, “İlahiyat Fakültelerin- de Yürütülen Kur’an Okuma ve Tecvid Dersleri İçin Bir Program Önerisi”, Bilimname 28 (), 30 Talebelerin harflerle ilgili yanlışlarını sadece bunlardan ibaretmiş gibi görmemek ge- rekir. Zira dikkat edilmediğinde neredeyse tüm harflerde mahreç veya sıfatlar açı- sından yanlışlara düşülebilmektedir. Konuyla ilgili bk. Koyuncu, “Kur’ân Okuma ve Tecvid Dersi Bağlamında Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, ; Süley- man Yıldız, “Kur Sistemine Dayalı Kur’ân Eğitimi Uygulaması Üzerine Bir Deneme: Yöntem-Analiz- Teklif (İstanbul İlahiyat Fakültesi Örneği)”, İlahiyatlarda Kur’ân Eğitim ve Öğretimi, ed. Ahmet Gökdemir (İstanbul: Ravza Yay., ), İLAHİYAT FAKÜLTELERİNDEKİ KUR’ÂN OKUMA VE TECVİD DERSLERİ İÇİN BAZI TEKLİFLER • 21 rinde bulunacak ya da İmam-Hatip liselerinde meslek dersi hocası olarak görev yapacak olan ilahiyat öğrencileri için en büyük sermaye hiç şüphesiz Kur’ân’a yönelik birikimleridir. Ancak bununla birlikte Kur’ân-ı Kerîm derslerinin ideal bir şekilde işlenildiği söylenemez. Bu durumun oluşmasında öğrencilerin geçmişte hatalı olarak almış oldukları eğitim, sınıf mevcutlarının kalabalık olması, eğitimci kad- ro eksikliği vs. birçok sebep bulunmaktadır. Bu çalışmada olumsuz birtakım hallerin anlatımıyla birlikte ideal bir Kur’ân eğitimi için yüzüne, ezber, tecvid ve talim/tashîh-i hurûfla ilgili birtakım öneri- lerde bulunulmuştur. Mezkûr önerilerin önemli bir kısmı, yüzüne eğitimine yöneliktir. Araştırmada konuyla ilgili toplu okumanın Kur’ân öğretimindeki faydalarından bahsedilmiş; bu bağlamda toplu okuma yönteminin zamanı doğru ve verimli bir şekilde kullanılması, derste öğrencilerin hepsinin etkin olması, talebelerin grup çalışması becerisi edinmesi vs. olumlu birçok yönünün olduğu sonucuna varılmıştır. Araştır- mada yüzüne eğitimiyle alakalı öneride bulunulan diğer hususlar ise Kur’ân dersinin meal-tefsir dersine dönüştürülmemesi, derse giren öğreticiler arasında müfredat ve yöntem birliğinin olması, öğrencilerin Kur’ân dersi hususundaki motivasyonunu artırıcı kon- ferans ve söyleşilerin tertip edilmesinin yanı sıra yüzüne eğitimine hazırlıkta başlanması ve ağırlık verilmesidir. Çalışmada öneride bulunulan diğer bir konu ezberlerin mahi- yetine yöneliktir. Bu bölümde tavsiyede bulunulan hususlar ise ezberlerin doğru ve düzgün bir şekilde yapılabilmesi için öncelik- le ders hocası tarafından okunması, ezberlerin tamamının öğreti- ci tarafından dinlenilmesi, talebelerin Kur’ân eğitimi için özel bir Mushaf edinip hatalarının bu Mushaflara işaretlenmesi ve talebenin düzelttiğine dair geri dönüt alınması ile bu konuda Diyanet İşleri Başkanlığı’nca görevlendirilen hocalarla birlikte çalışılmasıdır. Kur’ân okuma ve tecvid derslerindeki tecvid öğretimi konusun- da da birtakım hususlara dikkat etmek gerekir. Bunlardan birincisi tecvid kaidelerinin öğretiminin hazırlık sınıfında başlatılması diğer sınıflarda bu kaidelerin pekiştirilmesi sadedinde hatırlatılmasıdır. Tecvid kurallarının anlatımının ise çok fazla teferruata kaçmadan bolca örnekleme yapılmasıdır. Ayrıca tecvid kaidelerinin hepsinin 22 • TÜRKİYE’DE KUR’ÂN VE KIRAAT EĞİTİMİ sınıf ortamında anlatılıp kurallardan bir kısmının derste anlatılıp diğerlerinin ders haricine bırakılmamasıdır. Bahsi geçen derse yönelik önerilerin bir kısmı da tâlim ve tashîh-i hurûfa dairdir. Bu mevzuda yapılması gereken şey ise mahreç ve sıfatları açısından harflerin tanıtımı yapılıp konuyla ilgili hatalara değinilmelidir. Ayrıca öğrencilerin bu hususu dikkate almaları için talim ve tashîh-i hurûf çalışmasını da yüzüne, ezber ve tecvid kate- gorilerinde olduğu üzere puanlama kriterlerine dahil etmelidir. KAYNAKÇA Akkuş, Murat. “Kur’ân Okuma ve Tecvid Dersi Sınavlarının Ölçme ve De- ğerlendirmelerine Yönelik Bir Teklif: Aksaray Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Örneği”. İlahiyatlarda Kur’ân Eğitim ve Öğretimi. ed. Ahmet Gökdemir. İstanbul: Ravza Yay., Akpınar, Ali. “Tefsir ve Kur’ân Derslerinin Öğrencilerde ‘Kur’ân Kültürü’ Oluşturacak Şekilde Verilmesi”. Tefsir Eğitim ve Öğretiminin Problem- leri (Sempozyum Tebliğ ve Müzakereleri). Van: Alemdar, Yusuf. “İlahiyat Fakültelerinde Kur’an Dersleri ile İlgili Problem- ler ve Çözüm Önerileri”. C.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi 12 (), Altıntaş, Muhammet Esat-Kirenci, Hatice Kübra. “İlahiyat Fakültelerinde Kur’an Öğretimi ile İlgili Problemler ve Çözüm Önerileri (Nitel Bir Araştırma)”. Uluslararası Yüksek Din Öğretimi Sempozyumu (Akade- mik ve Sosyal Yönleriyle) I. Cilt. Haz. Fikret Karaman. Malatya: İnönü Üniversitesi Yayınevi, Aslan, Ömer. “Kur’ân Tilâvetinde Tecvîd’in Gerekliliği ve Lahn (Okuyuş Hataları). Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7 (), Ata, Mehmet Mahfuz. “Kur’ân Öğretim Yöntem ve Teknikleri Problem ve Çözüm Yolları”. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Der- gisi 30 (), Bayraktutan, Osman. “Kur’ân-ı Kerîm Derslerinin Toplu/Koro Halinde Okutulması Üzerine Bir Değerlendirme”. İlahiyatlarda Kur’ân Eği- tim ve Öğretimi. ed. Ahmet Gökdemir. İstanbul: Ravza Yay., Bayraktutan, Osman. “Kur’an-ı Kerîm Derslerinin Toplu/Koro Halinde Okutulmasının Avantajları ve Dezavantajları”, Iğdır Üniversitesi İla- hiyat Fakültesi Dergisi 9 (), Benli, Abdullah. “Kur’an Okuma ve Tecvid Dersleri İçin Bir Program Öne- risi”. Bilimname 28 (), İLAHİYAT FAKÜLTELERİNDEKİ KUR’ÂN OKUMA VE TECVİD DERSLERİ İÇİN BAZI TEKLİFLER • 23 Buhârî, Muhammed b. İsmail. “İlim”, Sahîhu’l-Buhârî. Dâr-u Tavki’n- Necât, / Çollak, Fatih. “Kur’an-ı Kerîm Öğretim Teknikleri”. Etkili Din Öğretimi. İstanbul: TİDEV, Dağdeviren, Alican. Kur’an Okuma Sanatı Tecvid. Beşiz Yayınları, Dağdeviren, Alican. “Kur’ân Tilâvetinde Temsil”. EKEV Akademi Dergisi 35 (), Dağdeviren, Alican. “Kur’ân’ın Fonetik İ‘câzı”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 20 (), Fırat, Yavuz. “Kur’an Öğretimi ve Hafızlık Eğitimi Üzerine Bazı Düşün- celer”. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 23 (), Fırat, Yavuz. “Kur’an-ı Kerîm’i Okuma, Ezberleme ve Anlamını Öğrenme Üzerine”. Bilimname 22 (), Gökdemir, Ahmet. “Kur’ân Okuma ve Tecvid Derslerinde Karşılaşılan Problemler (Kırklareli Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Örneği”. İla- hiyat Fakültelerinde Kur’ân Eğitim ve Öğretimi. ed. Ahmet Gökdemir. İstanbul: Ravza Yay., Kara, Zeliha. İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Kur’an Öğretimiyle İlgili Görüş- leri. Tokat: Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Kaya, Remzi. “Kur’an-ı Kerîm’de Öğrenci ve Eğitimci Olarak Hz. Muham- med”. Akid 34 (), Kılıç, Mustafa. Kur’ân Tilâvetinde Yaygın Hatalar. İstanbul: MÜİFV Yayınları, Kılıç, Mustafa. “Kur’ân-ı Kerîm Eğitiminde Harflerin Sıfatlarından Uygula- malı Olarak Yararlanma Üzerine Bir Yöntem Denemesi (Zıt Sıfatlar Örneği)”. İlahiyatlarda Kur’ân Eğitim ve Öğretimi. ed. Ahmet Gökde- mir. İstanbul: Ravza Yay. Korkmaz, Mehmet. “Kur’ân Eğitiminin Kalitesinde Öğretici Yeterliliğinin Önemi”. Din ve Hayat. İstanbul: Koyuncu, Recep. “Kur’ân Okuma ve Tecvid Dersi Bağlamında Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri”. İlahiyatlarda Kur’ân Eğitim ve Öğreti- mi. ed. Ahmet Gökdemir. İstanbul: Ravza Yay., Sarı, Mehmet Ali. Kur’ân-ı Kerîm’i Güzel Okuma Tekniği ve Kuralları. İstanbul: İFAV Yay., ). Şenat Kazancı, Fatma Asiye. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Anlayarak Kur’an Okuma Durumları Üzerine Bir Çalışma”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 52 (), Şenat Kazancı, Fatma Asiye. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Kur’an Okuma ve Tecvid Dersinin İşlenişiyle İlgili Kanaatleri Üzerine Bir 24 • TÜRKİYE’DE KUR’ÂN VE KIRAAT EĞİTİMİ Araştırma”. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 42 (), Şenat Kazancı, F. Asiye. “Kur’an ve Kıraat Eğitimi Müfredat Çalıştayı”. Sü- leyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakülte Dergisi 30 (), Taşpınar, Kadir. “Kur’ân-ı Kerîm Okuma ve Tecvid Dersi Müfredatının Öğ- renci Başarısı Üzerindeki Etkisine Dair Bir Değerlendirme”. İlahiyat Fakültelerinde Kur’ân Eğitim ve Öğretimi. ed. Ahmet Gökdemir. İstanbul: Ravza Yay., Yıldırım, Zeki. “Kur’an’ın Ezberlenip Unutulması”. Atatürk Üniversitesi İla- hiyat Fakültesi Dergisi 11 (), Yıldız, Süleyman. “Kur Sistemine Dayalı Kur’ân Eğitimi Uygulaması Üze- rine Bir Deneme: Yöntem-Analiz- Teklif (İstanbul İlahiyat Fakültesi Örneği)”. İlahiyatlarda Kur’ân Eğitim ve Öğretimi. ed. Ahmet Gökde- mir. İstanbul: Ravza Yay.,

Derya ile ilgili bilgiler

İlahiyat mezunuyum. 0/6 yaş egitim sertifikam var 1 yıl kreşte çocuklara kuranı kerim eğitmenliği yaptım. İstege bağlı çocuklara da seve seve ders verebilirim. 2 yıldırda diyanette görevliyim derslerimi İstege göre yakın çevre olur ise birebir, yoksada Online verebilirim. Kuranın kalbinize gıda ruhunuza şifa olmasını temenni ediyorm.

Dersle ilgili bilgiler

Derslerime öncelikle temelden alarak başlamak istiyorum. Kuran harflerinden harflerin mahreçlerinden(harflerin ağızdan çıkış yeri ) başlayarak elif Ba dediğimiz cüz üzerinde ödevlerle ve karşılıklı talim le sağlamlaştırmayı hedefliyorum daha sonra tecvid dersleriyle okuyuşumuzu güzelleştirip serileştirmeyi temenni ediyorum. siz ögrencilerimize ders işleyiş şeklim karşılıklı anlaşma ile değişiklik gösterebilir.

Ücretler

Peygamber Efendimiz (s.a.v) Cibril hadisinde “İslam Nedir?” sorusuna “–İslâm, Allah’tan başka ilâh olmadığına ve Muhammed’in Allah’ın Rasûlü olduğuna şehâdet etmen, namazı dosdoğru kılman, zekâtı vermen, Ramazan orucunu tutman, yoluna güç yetirip imkân bulduğun zaman Kâ’be’yi ziyâret (hac) etmendir” buyurdular.

“İman Nedir?” sorusuna “–Allah’a, meleklerine, kitaplarına, peygamberlerine, âhiret gününe inanmandır. Yine kadere, hayrına ve şerrine îmân etmendir” buyurdular.

İhsan Nedir? Rasûlullah Efendimiz (s.a.v): “–İhsân, Allah’a, onu görüyormuşsun gibi kulluk etmendir. Sen onu görmüyorsan da O seni mutlaka görüyor” buyurdular. (Müslim, Îmân 1, 5. Buhârî, Îmân 37; Tirmizi Îmân 4; Ebû Dâvûd, Sünnet 16)

Kuran-ı Kerim, Peygamber Efendimize (s.a.v) gönderilen ilahi kitapların sonuncusudur. İlahi emirleri barındıran Kuran ve beraberinde Efendimizin (s.a.v) sünneti tüm Müslümanlar için yol gösterici rehberdir.

Tüm insanlığa rahmet olarak gönderilen örnek şahsiyet Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed Mustafa (s.a.v) 23 senelik nebevi hayatında bizlere Kuran ve Sünneti miras olarak bırakmıştır. Nitekim hadis-i şerifte buyrulur: “Size iki şey bırakıyorum, onlara sımsıkı sarıldığınız sürece yolunuzu asla şaşırmazsınız. Bunlar; Allah’ın kitabı ve Peygamberinin sünnetidir.” (Muvatta’, Kader, 3.)

Tasavvuf; Cenâb-ı Hakkʼı kalben tanıyabilme sanatıdır.Tasavvuf; “îmân”ı “ihsân” gibi muhteşem ve muazzam bir ufka taşımanın diğer adıdır. Tasavvuf’i yola girmekten gaye istikamet üzere yaşayabilmektir. İstikâmet ise, Kitap ve Sünnet’e sımsıkı sarılmak, ilâhî ve nebevî tâlimatları kalbî derinlikle idrâk edip onları hayatın her safhasında vecd içinde yaşayabilmektir.

Dua, Allah Teâlâ ile irtibatta bulunmak; O’na gönülden yönelmek, meramını vâsıta kullanmadan arz etmek demektir. Hadisi şerifte "Bir şey istediğin vakit Allah'tan iste! Yardım dilediğin vakit Allah'tan dile!" buyrulmuştur. (Ahmed b. Hanbel, Müsned, 1/)

Zikir, bütün tasavvufi terbiye yollarında nebevi bir üsul ve emanet olarak devam edegelmiştir. “…Bilesiniz ki kalpler ancak Allâh’ı zikretmekle huzur bulur.” (er-Ra‘d, 28) Zikir, açık veya gizli şekillerde, belirli adetlerde, farklı tertiplerde yapılan önemli bir esastır. Zikir, hatırlamaktır. Allah'ı hatırlamak farklı şekillerde olabilir. Kur'an okumak, dua etmek, istiğfar etmek, tefekkür etmek, "elhamdülillah" demek, şükretmek zikirdir.

İlim ve hâl kelimelerinden oluşmuş bir isim tamlaması olan ilmihal (ilm-i hâl) sözlükte "durum bilgisi" demektir. Bütün müslümanların dinî bilgi ve uygulama bakımından ihtiyaç duyduğu, bir bakıma müslüman olmanın ve müslümanlığın icaplarını yerine getirmenin ön şartı durumundaki fıkhi temel bilgiler ilmihal diye anılmıştır.

İslam ve İhsan web sitesinde İslam, İman, İbadet, Kuranımız, Peygamberimiz, Tasavvuf, Dualar ve Zikirler, İlmihal, Fıkıh, Hadis ve vb. konularda  güvenilir kaynaklardan bilgiye ulaşabilirsiniz.