Hava Kirliliğinin Çeşitleri

kaynağı değiştir]

Hava kirliliğinin maliyeti milyar dolar.^[25] Temizliğin getirdiği fayda masraflardan daha büyük.^[26]

Dış bağlantılar[değiştir

Çevre Kirliliği Çeşitleri

Çevre kirliliği çeşitleri, çevreye yönelik olumsuz etkilerin daha net anlaşılabilmesi ve ayrıntılı analizlerin yapılabilmesi için çevrenin kısım kısım ele alınmasını sağlar. Çevre dediğimizde akılda oluşan genel ve sınırları belirsiz ifadeyi spesifikleştirerek ele almak hem çevre kirliliğinin derecesini ölçmeyi hem de alınabilecek tedbirleri belirlemeyi kolaylaştırmakta.

Çevre kirliliği çeşitleri genelde 4 kategoride ele alınır. Bu 4 kategori şöyledir:

• Hava kirliliği
• Su kirliliği
• Toprak kirliliği
• Gürültü ve ışık kirliliği

Her bir kategorinin kendine has sebepleri ve sonuçları vardır. Bu yazımızda, çevre kirliliğine sebep olan faktörleri ele alarak gezegenimizin durumunun daha iyi anlaşılabilmesine katkıda bulunmaya çalışacağız.

Çevre Kirliliği Çeşitleri ve Nedenleri

Çevre kirliliği çeşitleri farklı sebeplere bağlı olarak ortaya çıkar ve tüm canlılığa olan etkileri farklıdır. Fakat ortak olan tek bir etkisi vardır: Dünya genelinde ekosistemlere büyük ölçüde zarar vermekte yani tüm canlılar için yaşanabilir alanların azalmasına sebep olmaktadır. Şimdi, madde madde çevre kirliliğinin sebeplerine göz atalım.

Hava Kirliliği Nedenleri

Hava kirliliği birincil ve ikinci olmak üzere ikiye ayrılır. Birincil kirlilik, doğrudan gerçekleşirken ikincil kirlilik, birincil kirliliğin atmosferde yarattığı etkiye bağlı olarak oluşur.

İnsanların ulaşım, ısınma gibi alanlarda fosil yakıtları kullanıyor olması birincil ve ikincil hava kirliliğinin en büyük sebebidir. Egzoz dumanları, azot oksitler, karbonmonoksit gibi gazlar atmosferik gazlarla reaksiyona girerek daha tehlikeli başka gazlara dönüşürler.

Tarım için kullanılan gübre de hava kirliliği sebeplerinden biridir. Amonyak, pestisitler, herbisitler ve fungisitler hem hava hem de su kirliliğine neden olurlar.

Su Kirliliği Nedenleri

Günümüzde evsel ve endüstriyel atıkların büyük kısmı dünya denizlerine, okyanuslarına ve tatlı sulara atılmaktadır. Bu durum, sularda yaşayan canlıların yaşamlarını tehlike altına atmakta hem de temiz su kaynaklarının giderek azalmasına sebep olmaktadır.

Özellikle doğada yok olma süresi çok uzun olan plastik poşet ve petrol bazlı ürünlerin denizlere atılması pek çok canlı türünü soyu tükenme tehlikesiyle karşı karşıya bırakmaktadır.

Toprak Kirliliği Nedenleri

Toprak kirliliği de diğer tüm kirlilik çeşitlerinde olduğu gibi insan faktörüne bağlı olarak hızla artmaktadır. Arazilerin verimli kullanılmaması, çeşitli kimyasalların uygulanması, madencilik sektörünün duyarsız davranması gibi sebeplere bağlı olarak her geçen gün verimli toprak miktarında azalma olmaktadır.

Endüstriyel atıkların tedbirsizlik sebebiyle sızması da toprak kirliliğine sebep olmakta, devletlerin bu konudaki yaptırımları yetersiz kalmaktadır.

Çevre kirliliği çeşitleri, küresel iklim değişikliği gibi hayati önem taşıyan bir konuyla da bağlantılı değerlendirilmelidir. Kirliliğin sebep olduğu iklimsek değişiklikler sonucu meydana gelen yağmurlar ve seller, tüm kirlilik çeşitlerinin etkilerini daha geniş bir alana yaymaktadır.

Gürültü ve Işık Kirliliği Nedenleri

Gürültü kirliliği endüstriyel faaliyetlere, sosyal ve ticari etkinliklere ve ulaşıma bağlı olarak kentlerde büyük bir sorun oluşturmaktadır.

Işık kirliliği de hem insanlara hem de yaban hayatına olumsuz etkilerde bulunmaktadır. Gece ve gündüzün arasındaki ışık farkının giderek azalması, hayvanların doğal döngülerini etkilemektedir. Reklam panoları, araba ve sokak ışıkları, yerleşim yerleri, halka açık alanlar ve parklar gibi pek çok kentsel alan ışık kirliliğine kaynak oluşturmaktadır.

Bez Çanta Çevre Kirliliğine Sebep Olur mu?

Endüstriyel üretimin her türlüsünün çevre kirliliğine ve buna bağlı olumsuz etkilere katkısı olduğunu unutmayalım. Amaç, kirliliğe sebep olan faktörleri, endüstriyel atıkları minimuma indirmek olmalıdır. Bu bağlamda plastik poşetlerle bez çantaları karşılaştırmak mümkündür. Bez çanta üretiminde, plastik poşet üretimine oranla çok daha fazla olumsuz faktör ortaya çıkar. Fakat bu çantalar, poşetler gibi tek kullanımlık değillerdir. Dolayısıyla, bez çantanın ortalama kere kullanılması, imalatı sırasında çevreye verilen olumsuz etkiyi sıfırlamaktadır.

Gezegenimizi daha temiz tutmak ve çocuklarımıza yaşanabilir bir dünya bırakmak için kirliliğe en az sebebiyet veren ürünlerden vazgeçmeyelim.

Hava Kirliliği Neden Oluşur? Hava Kirliliği Nasıl Önlenir?

Hava kirliliği, atmosferdeki havanın insan sağlığına zararlı olan maddelerle kirlendiği durumlarda ortaya çıkan bir sorundur. Bu kirleticiler, sanayi kaynaklı emisyonlar, taşıt trafiği, enerji üretimi ve tarım gibi insan faaliyetlerinden kaynaklanabilir. Ayrıca doğal afetler de hava kirliliğine neden olabilir. Hava kirliliğinin hem çevreye hem de insan sağlığına ciddi etkileri vardır. Dolayısıyla, hava kirliliğiyle mücadele etmek önemlidir. Peki hava kirliliği nedir, neden oluşur, nasıl önlenir?

Hava Kirliliği Nedir?

Hava kirliliği, atmosferde bulunan gaz, toz, duman, kimyasal maddeler ve partiküller gibi zararlı maddelerin yoğunluğunun artması sonucunda oluşan bir sorundur. Bu durum, insan sağlığına, bitki örtüsüne, hayvanlara ve çevreye ciddi zararlar verir.

Hava kirliliği sebepler açısından endüstriyel faaliyetler, taşıt emisyonları, enerji üretimi, çevresel faktörler ve insan aktiviteleri gibi birçok faktörle yakından ilişkilidir. Endüstriyel faaliyetler özellikle fabrika işletmelerinden kaynaklanan kirleticilerin havaya salınması sonucu hava kirliliği oluşturabilir. Taşıt emisyonları ise araçların egzozlarından çıkan gazlar, partiküller ve kimyasalların atmosfere yayılması ile oluşur.

Enerji üretimi ise fosil yakıtların yanması sonrasında açığa çıkan gazların atmosfere yayılması sonucu hava kirliliğine neden olabilir. Çevresel faktörler de, doğal afetler, volkanik patlamalar ve çöl fırtınaları gibi olaylar sonucu hava kalitesinin bozulmasına yol açabilir. Ayrıca madencilik, inşaat, yol yapımı, çöp depolama ve yakma faaliyetleri gibi insan aktiviteleri de hava kirliliği sorunlarına neden olabilir.

Hava Kirliliği Çeşitleri

Hava kirliliği, atmosferdeki zararlı maddelerin konsantrasyonunun artması sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Hava kirliliği çeşitleri ise şunlardır:

• Partikül madde kirliliği: Atmosferde asılı halde bulunan ince partiküllerin neden olduğu kirliliktir. Bu partiküller, çevresel faktörlerden (örneğin trafik, sanayi, madencilik, tarım gibi) kaynaklanır.
• Gaz kirliliği: Hava kirliliği çeşitleri arasında atmosferdeki zararlı gazların artması sonucunda ortaya çıkan gaz kirliliği de bulunur. Karbondioksit, kükürt dioksit, azot oksitleri ve ozon, atmosferdeki en yaygın zararlı gazlardır. Bu gazlar, sanayi, ulaşım, enerji üretimi, evsel ve ticari faaliyetler gibi insan faaliyetleri sonucu ortaya çıkar.
• Kirli su buharı lirliliği: Bu tür hava kirliliği, atmosferdeki nem miktarının artması sonucu oluşur. Kirli su buharı, binalardaki havanın nem oranının yüksek olduğu yerlerde sıklıkla görülür. Küf ve mantar gibi alerjenlere neden olabilir.
• Radon kirliliği: Radon, radyoaktif bir gazdır ve toprakta doğal olarak bulunur. Ancak, binalarda ve diğer yapıların altında biriktiğinde insan sağlığı için zararlı olabilir.
• Ozon kirliliği: Ozon, atmosferde doğal olarak bulunan bir gazdır. İnsan faaliyetleri, hava kirliliği çeşitleri arasında gösterilen ozon tabakasının son yıllarda gittikçe incelerek zarar görmesine neden olmuştur. Solunum yolu hastalıkları, göz tahrişi, baş ağrısı ve yorgunluk gibi belirtiler, ozon kirliliği gibi çevresel faktörlerin etkisiyle ortaya çıkabilir.

Hava Kirliliği için Alınabilecek Önlemler

Hava kirliliği, günümüzde insan sağlığı ve çevre için ciddi bir tehdittir. Kirli havanın solunması, birçok solunum yolu hastalığına hatta kalp ve akciğer hastalıklarının gelişmesine neden olabilir. Peki, hava kirliliği önlemleri neler olabilir?

• Sıfır emisyonlu araçlar: Motorlu taşıtlar, atmosfere salınan kirleticilerin en önemli kaynaklarından biridir. Bu nedenle, sıfır emisyonlu araçlar, hava kirliliğini önlemek için önemli bir adımdır. Elektrikli araçlar ve hidrojen yakıtlı araçlar, çevreye zararlı gazları salmadan hareket edebilirler.
• Toplu taşıma: Toplu taşıma, birçok insanın aynı anda seyahat etmesini sağlayarak, hava kirliliğini azaltabilir. Özellikle elektrikli toplu taşıma araçları, çevre dostu bir ulaşım seçeneği sunar.
• Bisiklet ve yürüyüş: Bisiklet veya yürüyerek seyahat etmek, hem kişisel sağlık için hem de hava kirliliğinin azaltılması için harika bir yoldur. Şehirlerde yaya ve bisiklet yollarının artırılması, toplumun genel sağlığına katkıda bulunarak hava kirliliği seviyelerinin azalmasına yardımcı olabilir.
• Yerel yönetimlerin politikaları: Yerel yönetimler, hava kirliliğini önlemek için birçok politika uygulayabilirler. Örneğin, araçların belli bir standartta emisyon salmalarının zorunlu hale getirilmesi gibi politikalar, hava kirliliğinin azaltılmasına yardımcı olabilir.
• Sanayi ve enerji üretimi: Sanayi ve enerji üretimi de hava kirliliğinin kaynaklarından biridir. Bu nedenle, sanayi tesisleri ve enerji üretim tesisleri için çevre dostu teknolojilerin kullanımı ve sürdürülebilir kaynaklarla enerji üretimi teşvik edilmelidir.

Hava kirliliği, hem bireysel hem de toplumca mücadele edilerek üstesinden gelinebilecek bir sorundur. Hava kirliliği önlemleri, bireysel olarak enerji tasarrufu yapmak, araç kullanımını azaltmak, çevreye duyarlı ürünler kullanmak gibi basit ama etkili adımları içerebilir. Ayrıca, sanayi ve enerji üretiminde çevre dostu teknolojilerin kullanımı, geri dönüşüm çalışmaları, atık yönetimi gibi adımlar da hava kirliliğini azaltmada önemli bir role sahiptir.

Siz de sürdürülebilir bir gelecek için çevreye dost BinBin elektrikli scooterları kullanabilir, kısa mesafelerde hem keyifli hem de hava kirliliğine neden olmayan bir ulaşım aracından yararlanabilirsiniz.

‍

Hava kirliliği nedir?

Hava kirliliği, canlıların sağlığını olumsuz yönde etkileyen ve/veya maddi zararlar meydana getiren havadaki yabancı maddelerin, normalin üzerinde miktar ve yoğunluğa ulaşmasıdır.

Bir başka deyişle hava kirliliği; havada katı, sıvı ve gaz şeklindeki yabancı maddelerin insan sağlığına, canlı hayatına ve ekolojik dengeye zarar verecek miktar, yoğunluk ve sürede atmosferde bulunmasıdır. İnsanların çeşitli faaliyetleri sonucu meydana gelen üretim ve tüketim aktiviteleri sırasında ortaya çıkan atıklarla hava tabakası kirlenerek, yeryüzündeki canlı hayatı olumsuz yönde etkilenmektedir.

Hava kirliliğini kaynaklarına göre üçe ayırabiliriz;

1- Isınmadan kaynaklanan hava kirliliği: ısınma amaçlı, düşük kalorili ve kükürt oranı yüksek kömürlerin yaygın olarak kullanılması ve yanlış yakma tekniklerinin uygulanması hava kirliliğine yol açar.

2- Motorlu taşıtlardan kaynaklanan hava kirliliği: Nüfus artışı ve gelir düzeyinin yükselmesine paralel olarak, sayısı hızla artan motorlu taşıtlardan çıkan egzoz gazları, hava kirliliğinde önemli bir faktör oluşturmaktadır. Buna önlem alınması için egzoz filitresinin sık sık kontrol edilmesi gerekir.

3- Sanayiden kaynaklanan hava kirliliği: Sanayi tesislerinin kuruluşunda yanlış yer seçimi, çevrenin korunması açısından gerekli tedbirlerin alınmaması (baca filtresi, arıtma tesisi olmaması vb.), uygun teknolojilerin kullanılmaması, enerji üreten yakma ünitelerinde vasıfsız ve yüksek kükürtlü yakıtların kullanılması, hava kirliliğine sebep olan etkenlerin başında gelmektedir.

Kirli hava, insanlarda solunum yolu hastalıklarının artmasına sebep olmaktadır. Örneğin; kurşunun kan hücrelerinin gelişmesini ve olgunlaşmasını engellediği, kanda ve idrarda birikerek sağlığı olumsuz yönde etkilediği, karbon monoksit (CO)'in ise, kandaki hemoglobin ile birleşerek oksijen taşınmasını aksattığı bilinmektedir. Bununla birlikte kükürt dioksit (SO2)'in, üst solunum yollarında keskin, boğucu ve tahriş edici etkileri vardır. Özellikle duman akciğerden alveollere kadar girerek olumsuz etki yapmaktadır. Ayrıca kükürt dioksit ve ozon bitkiler için zararlı olup; özellikle ozon, ürün kayıplarına sebep olmakta ve ormanlara zarar vermektedir.

Sanayi, endüstri ve ısınmada kullanılan fosil yakıtlar ile ormanların tahribi ve arazi değişmesi sonucu, atmosferdeki karbondioksit miktarının %5 oranında arttığı tespit edilmiştir. Bunun ise küresel ısınmaya yol açabileceği öngörülmektedir.

Hava kirliliğini önleyebilmek için alınabilecek tedbirler:

1- Sanayi tesislerinin bacalarına filtre takılması sağlanmalı, ayrıca sanayi kuruluşları yer seçimi düzenli yapılmalı.

2- Evleri ısıtmak için yüksek kalorili kömürler kullanılmalı, her yıl bacalar ve soba boruları temizlenmeli.

3- Pencere, kapı ve çatıların izolasyonuna önem verilmeli.

4- Kullanılan sobaların TSE belgeli olmasına dikkat edilmeli.

5- doğalgaz kullanımı yaygınlaştırılarak, özendirilmeli.

6- Kalorisi düşük olan ve havayı daha çok kirleten kaçak kömür kullanımı engellenmeli.

7- Kalorifer ve doğalgaz kazanlarının periyodik olarak bakımı yapılmalı.

8- Kalorifercilerin ateşçi kurslarına katılımı sağlanmalı.

9- Yeni yerleşim yerlerinde merkezi ısıtma sistemleri kullanılmalı.

Yeşil alanlar arttırılmalı, imar planlarındaki hava kirliliğini azaltıcı tedbirler uygulamaya konulmalı.

Toplu taşıma araçları yaygınlaştırılmalı.

Hava kirliliğinin önlenmesi için öncelikle fosil yakıt kullanmının yerine enerji kaynağı olarak, güneş enerjisi, rüzgar enerjisi ve jeotermal enerji kaynaklarına önem verilmelidir.

Sanayi tesisleri kurulurken yeşil alanlar artırılmalı, planlanmalı, sanayi atıklarının yeterince filtre edilmeden havaya verilmesi önlenmelidir.

Kentlerde arabaların egzozlarından kaynaklanan kirliliğin azaltılması için önlemler alınmalıdır. Bu kirleticiler kış aylarında ozon oluşmasına neden olduğu için canlıların solunumunu güçleştirir.

İnsanlar toplu taşımacılığa özendirilmeli, yakıt olarak kullanılan doğal gazın toplu ulaşım araçlarında kullanılması yaygınlaştılmalıdır.

Ormanların tahribatı önlenmeli, ağaçlandırma çalışmalarına hız verilmelidir.

Kloroflorokarbon gibi maddelerin etkileri ile ozon tabakası zarar görmektedir. Bu maddelerin yerine kullanılabilecek kimyasallar araştırılmalıdır.

Her zaman için duyarlı insanlar çeşitli afişlerle diğer duyarlı insanlara bu soruna ve bunun gibi birçok soruna çözüm bulmaları için, teşvikçi ve yardımcı olmalıdırlar.

Bütün bu etkenlerin yanında; atıkların uygun olmayan tesislerde yakılarak bertaraf edilmesinin önlenmesi, sanayi tesisi yer seçiminin yerleşim alanları dışında ve hakim rüzgarlar dikkate alınarak yapılması, imar planlarında bu alanların çevresinde yapılaşmaların önlenmesi ve araçların egzoz gazı emisyon ölçümlerinin periyodik olarak yapılması sağlanmalı, bununla birlikte; alternatif enerji kullanan motorlu taşıtlar geliştirilmeli ve özendirilmelidir.

nest...

147245 147246 147247 147248 147249