Karalahana Bebeklere Ne Zaman Verilir

Hangi Ayda Ne Yenir?

Bebekler için en uygun ve önemli besin şüphesiz anne sütüdür. Anne sütü özellikle 0-6 aylık bebeklerin tüm besin ihtiyacını karşılar. Bu nedenle söz konusu aylarda başka hiçbir ek besine ihtiyaç duymazlar. Sağlık Bakanlığı 6-8 ay arası bebeklerinin beslenmesinin yüzde 90’ını anne sütünün karşılaması gerektiğini belirtir. Bu dönemde bebeğe ek gıda olarak verilen besinlerin sadece 1-2 dilim meyve ve sebzeden tadımlık olarak verilebileceği ifade edilir. Hangi aydan itibaren katı gıdaya geçilmeli? Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanları bebeklere ek gıdaya başlamak için en uygun zamanın 6. aydan sonra olduğunu söylerler. 

BLW'ye Başlangıç (6-8 Ay)

BLW’ye başlangıçta öncelikle bebeğin güvenliği için iki kural şarttır. 1-Bebeğin destekli de olsa dik oturabilecek durumda olması (tercihen mama sandalyesi) ya da sağa sola öne arkaya devrilmeyecek şekilde dik oturabilecek durumda olması. (Bu kural her türlü ek gıdaya geçiş için şarttır.) 2 -  Bebek beslenirken yüzünü sürekli görebileceğiniz pozisyonda olmalı. (Bebeğinizi yemek yerken başka hiçbir işle uğraşmamak sürekli bebeği gözlemlemeniz gerekir.) Bebeğinize vereceğiniz gıdaları illa buharda haşlamanıza gerek yoktur. (Besinleri pişirmek için tost makinesini de kullanabilirsiniz.) Blw'ye başlangıçta besinlerin çiğ ve büyük parçalar halinde verilmesi önerilmez. Bebeğinize vereceğiniz besinler bebeğin yiyebileceği parmak şeklinde kesilmiş ağzında ezebileceği yumuşaklıkta olmasına özen göstermelisiniz. Besinleri pişirmek için tost makinesini kullanabilirsiniz.

6-8 Aylık Bebeklerde İlk Başlanacak Ek Gıdalar

Uzman doktorlar, 6-8 aylık bebeklerin ek gıdaya başlayacakları besinlerin;

• Yoğurt,
• Peynir,
• Kefir,
• Yeşil kabak,
• Havuç,
• Tatlı patates,
• Pırasa,
• Pirinç unuyla pişirilmiş muhallebi,
• Şeftali ve elma püresi olduğunu söylerler.

Bununla birlikte birlikte bebek beslenmesinde alerji yapma riski olan turunçgil, yumurta, balık, ekmek ve et bebeklere ilk besin olarak önerilmez. 

6-8 Aylık Bebeklerde BLW Yöntemiyle Ek Gıdaya Başlama! ayrıntılar için tıklayın...  

AY AY BEBEK BESLENME TABLOSU

Bebekler Hangi Ayda Hangi Besini Yerler?

1 Yaşından Önce Bebeklere Verilmesi Önerilmeyen Besinler

• Süt, yumurta akı, bal, şeker, tuz;  bir yaşından küçük bebeklere verilmesi önerilmeyen besinler arasında yer alır. Bunun sebebi olarak; söz konusu besinlerin sindiriminin zor olması yanında alerjiyi tetiklemeleri gösterilir.
• Bakla; Baklanın bebeklerde nöral sarılık ya da akut hemolitik anemi geliştirme (kan yıkımı) riski olması nedeniyle 2 yaşından önce bebeklere yedirilmesi tavsiye edilmez. Hatta bazı uzmanların bebeklere 7 yaşına kadar bakla yedirilmemesini tavsiye ederler.
• Patlıcan;  içerisinde bebeklere zarar verecek oranda nikotin barındıran patlıcanın 2 yaşından önce bebeklere verilmesi önerilmez. Karnabahar, domates ve biber de içeriğinde nikotin barındıran yiyecekler arasındadır.
• Mantar; içeriğinde toksin barındırması nedeniyle kültür mantarlarında olasılık düşük de olsa zehirlenme ihtimali olmasından dolayı 1 yaşından önce bebeklere verilmesi önerilmez. Bazı uzmanlar bebeklere mantar vermek için 2 yaşın beklenmesi gerektiğini belirtirler.
• Karalahana; iyot eksikliğine bağlı tiroidi hastalığını tetiklemesinden dolayı bebeklere 2 yaşından önce verilmesi tavsiye edilmez.
• Kivi, avokado, muz, ananas, kestane, patates, biber, domatesin çapraz alerji gösterdiği bu nedenle bu besinlerden herhangi birine alerjisi olan bebeklerin diğerlerine de alerjisi olabileceğine dikkat çekilir. Bu nedenle bu besinler bebeklere verilirken temkinli yaklaşılması tavsiye edilir.
• Yer Fıstığı; en yüksek alerjen gıdaları arasında yer almasından dolayı besin alerjisine bağlı anafilaksi geçirme oranı en yüksek besin olması nedeniyle geçici alerji ya da yüksek alerji riski olan bebeklere verilmesi için 2 yaşına kadar beklenmesi önerilir.
• Tropikal meyveler;  kivi, mandalina, ananas, portakal gibi tropikal meyvelerin içerdiği asit miktarı nedeniyle bebeklerde pişik yapma oranının yüksek olduğu bununla birlikte bu meyvelerin 1 yaşından önce alerji yapma özelliğinin olduğu belirtilir.
• Çilek; en alerjik meyvelerden olan birisi olan çileğin de 1 yaşından önce bebeklere verilmesi tavsiye edilmez.
• Balık; alerjik bünyeye sahip olan bebeklerde 1 yaşından sonra verilmeye başlanması önerilir.
• Dut; çok güçlü idrar söktürücü olması nedeniyle özellikle yaz mevsiminde bebeklerin susuz kalmasına neden olmasından dolayı 1 yaşından önce verilmesi tavsiye edilmez.

8 – 10 Aydan Sonra Verilebilecek Besinler

• Brokoli, yer elması, kereviz, karnabahar, muz, bürüksel lahanası, turp, beyaz lahana ve bamya gibi besinler hem gaz yapıcı hem de çiçekli yapıda olması nedeniyle bebeğin boğazına yapışma veya soluk borusuna kaçma olasılığına karşı 8-10. aylardan sonra verilmesi önerilir.
• Ispanak, semizotu, kuşkonmaz, taze fasulye, pazı, marul, maydanoz, dereotu gibi yapraklı sebzelerin yapraklı ve taneli olması nedeniyle bebeğin boğazına yapışma riski nedeniyle 8-10 ay arasında verilmesi önerilir.

9 Aydan Sonra Verilebilecek Besinler

• Kızılcık, kiraz, böğürtlen, zeytin, kuru üzüm, bezelye, baklagillerin bebeklerde hem gaz yapıcı özelliği hem de küçük taneli olmasından dolayı 9. aydan sonra verilmesi tavsiye edilir.
• Kuruyemişler; alerjen grubu gıdalar içinde yer alan kuruyemişlerin öğütülmüş halinin bile risk teşkil etmesinden dolayı 9. aydan sonra iyice un haline getirilmiş şekilde bütün olarak da 3 yaşından sonra verilmesi tavsiye edilir. Kuruyemiş yedirirken, boğaza kaçma ihtimaline karşı bebeğinizi göz önünde tutmalısınız.
• Et ve tavuk; damakta ezilmesi zor olan besinler arasında yer alan et ve tavuğun bebeklere 9. Aydan sonra iyice pişirilerek verilmesi önerilir.

Bebeğinize Hangi Besinleri Vereceğinizi Öncelikle Doktorunuza Danışın

Ek gıdaya başlayacak bebeklerin hangi ayda hangi gıdayı yemeleri konulu yazımız genel kabul görmüş beslenme tabloları örnek alınarak hazırlanmıştır. Unutmamanız gereken önemli konu her bebeğin farklı yapıda olduğu ve onları en iyi tanıyanların anne babaları olduğudur. Bu nedende bebeğinizi ek gıdaya başlatmadan önce hangi besinleri vermeniz konusunda mutlaka doktorunuza danışmanız önerilir.     

BLW Nedir? Detaylar için tıklayın...    

Bebeklerin özellikle ilk altı aya kadar anne sütü ile beslenmesini tavsiye eden uzmanlar bunun yanı sıra 6 aydan sonra bebeklere ek takviyeler de tavsiye eder. Annelerin ise en merak ettiği durumlardan biri de bu ek takviyeler arasında hangi besinlerin olduğudur. İçeriğinde yüksek oranda vitamin ve mineral barındıran lahana bebeklere fayda sağlar mı? Bebekler lahana yer mi? Bebeklere kaçıncı ayda lahana verilmeli?

Doğada en güçlü lif kaynaklarından biri olan lahana, sindirim sistemini sağlıklı bir şekilde çalışmasını sağlar. Bu yüzden sadece çocuklara ya da yetişkinlere değil aynı zamanda bebeklere de fayda sağlar. Özellikle 6 aydan sonra anne sütüyle beraber ya da anne sütü kesilen bebeklere verilmesi konusunda uzmanlar öneride bulunur. Antibakteriyel maddeler içeren lahana böylece bebeklerin gelişimine katkısı olur. Turşusu ve yemeği yapılan lahana kış aylarında oldukça güçlü bir probiyotik etki sağlar. 

İLİŞKİLİ HABERBeyaz lahananın bilinmeyen faydaları nelerdir? Beyin sağlığından kemiklere kadar...

bebekler lahana verilebilir

BEBEKLERE KAÇINCI AYDA LAHANA VERİLMELİ?

Bebekler püre yemeği ya da çorbası yapılan lahanayı rahatlıkla tüketebilirler. Ortalama 6 aydan sonra bebeklere lahana verilebilir. Pirinç, patates ve havuçla beraber kaynatılıp püre haline getirildiğinde güçlü bir vitamin deposu oluşur. 6 aydan sonra halen anne sütü almasına rağmen bebeklere ek takviye olarak verilebilir. Ayrıca tamamen sütten kesilen bebekler için ise tamamlayıcı bir besin olur. 

lahana bebeklere kemik gelişimini destekler

İLİŞKİLİ HABERKırmızı lahananın bilinmeyen faydaları nelerdir? Kırmızı lahana suyu ne işe yarar?

LAHANANIN BEBEKLERE FAYDASI

• Gelişmekte olan bebeklerin sindirim sistemlerini destekleyerek daha sağlıklı çalışmasına zemin hazırlar. Ayrıca hastalıklara karşı daha zayıf olan bebeklerin bağırsaklarındaki bakterileri dengeler. Kabız ya da aşırı ishal gibi sorunların yaşanmasını önler.
  
• Yapılan bir çalışmada lahananın kan içindeki kolesterol seviyesini dengeler. Kolesterol insan vücudunda doğuştan itibaren olan bir sorundur. Beslenmeye dayalı değişir. Kötü kolesterol artınca bebeklerde stres ve huysuzluk durumu da artar. Ancak lahana çok güçlü kükürt içeren bir bileşik olan glukosinolat maddesine sahiptir. Bu madde kötü kolesterol seviyesini düşürür.
  
• Bebeklerde en önemli süreç bağışıklık sistemidir. Lahana bağışıklık sistemini yenilemede oldukça faydalı bir besindir. Yapılan araştırmalarda bebeklik çağında tüketilen lahananın bağışıklıktaki vitamin ve mineralleri artırdığı ortaya çıkarıldı. 
  
• Lahananın en büyük faydası ise C vitaminidir. Kas ve kemiklerin gelişimine katkı sağlar. Bu da ileri yaşlarda bebeklerin kemik ve kas sistemlerindeki hastalıkların yaşanmasını engeller. 

lahananın besin değerleri

Önce Kısa Bir Özet

Ek gıdalara geçiş, sebze, yoğurt ve meyvelere başlama ne zaman ve daha önemlisi "nasıl" olmalı? Bazı anneler ve dolayısıyla bebekler çok sancılı geçirirler bu dönemi... Bazı bebekler ise çok iştahlı olup her verileni merak ve iştahla yerler... Bu yazıda anne sütü yetmeyen bebeklere 4. aydan itibaren, yetenlere de 6. aydan itibaren ek gıdalara nasıl geçileceğini özetlemeye çalıştık...

Anne sütü alan ve aldığı anne sütü yeten bebeklerde ek gıdaya geçiş 6 aya kadar geciktirilmelidir. Ancak anne sütü yetmiyorsa altıncı aydan önce ek gıdalar başlanabilir. Bana gelen bir çok annede bu konudaki yanılgıyı görüyorum. Mesela anne sütü üçüncü ayda azalmış ve süte ek olarak biberon maması başlamışız... Bebek 5 aylık olunca biberon yerine sebze ve yoğurt eklenmesini öneriyorum... Anne hemen itiraz ediyor: "Hani 6 aya kadar ek gıda başlamayacaktık?" Ben anne sütünü keselim demiyorum ki! Mama yerine sebze verilecek... "Mamaya devam et, anne sütünü kes yerine sebze ver" mi dedim?

Ek gıdalara geçilirken ilk olarak en az alerjik olan meyve suları veya sütlü pirinçli kaşık mamaları verilir. Meyve suyundan sonra meyve püresine geçilir. Meyve püresi yapımında vitaminlerin korunmasını sağlamak için cam rende kullanılmalıdır. (Ayrıntılar aşağıda)

Ancaaaak çok önemli bir ayrıntı var burada: Birçok bebek meyvelerin şekerli, tatlı, leziz tadından sonra sebze çorbalarının tatsız tuzsuz tadına alışmakta ciddi zorluk çekmektedir. Bunun için önce azar azar sebze tattırılıp sonra meyvelere dönüş yapmak da uygun bir seçenek olabilir.

Sebzelerin ardından meyvelere başlanır. Çok küçük bebeklerde mesela 4-4.5 aylıksa önce, hazırlanan sebze çorbası süzülüp suyu verilerek bebek alıştırılır. 2–3 gün sebze suyuna alıştıktan sonra sebze çorbasına geçilir. Beşinci ayı bittikten sonra ise sebze suyuna alışmanın ardından da sebze püresi ve yeşillik eklenmiş karışık pürelere geçilir. Sebze çorbalarına eklenen saf zeytinyağı , anne sütü ile artık tam olarak karşılanamayan enerjinin karşılanmasını sağlar. Ispanak, pazı, kara lahana şalgam ve pancar, nitrat içerdikleri için ya çok taze verilmeli ya da hiç verilmemelidir.

Sebzelerin ardından meyvelere başlanır. Önce, hazırlanan sebze çorbası süzülüp suyu verilerek bebek alıştırılır. 2–3 gün sebze suyuna alıştıktan sonra sebze çorbasına geçilir. Sebze çorbasının ardından da sebze püresi ve yeşillik eklenmiş karışık pürelere geçilir. Sebze çorbalarına eklenen yağ, anne sütü ile artık tam olarak karşılanamayan enerjinin karşılanmasını sağlar. Ispanak, pazı, kara lahana şalgam ve pancar, nitrat içerdikleri için ya çok taze verilmeli ya da hiç verilmemelidir.

YOĞURT

Yoğurt, diyete 5. ayda girmelidir. Mümkünse ev yoğurdu yapılmalıdır. Ev yoğurdu yapmak için tam yağlı pastörize süt kullanın. Açık süt kullanabilirsiniz ancak 30 dakika kaynatmanız gerekir. Pastörize süt kullanırsanız kaynatmak da gerekmez. Süt ısıtılır ve elin dayanabileceği sıcaklığa kadar (yaklaşık 40 ºC) soğumaya bırakılır. 100 ml site 1 tatlı kaşığı ılık sütle sulandırılmış yoğurt eklenip yavaş yavaş karıştırılır. Mayalama aşamasında süte mayalık yoğurda ek olarak probiyotik toz da eklerseniz ve mayalandıktan sonra biraz uzun bekletirseniz yararlı bakterisi daha fazla olur. Yoğurdu mayalarken 100 ml. süte 2–3 mercimek kadar toz şeker eklerseniz daha koyu olur. Ancak sütün tadını değiştirebileceğinden şeker kesinlikle fazla katılmamalı ve bebek yoğurdun saf tadına alıştırılmalıdır. Ayrıca yoğurt mayalamada kullandığınız kabın kapağının altına kâğıt havlu da koyarsanız buharını emer ve yoğurdun koyulaşmasını sağlar. Bazı bebekler ev yoğurdunu sevmediği için içine mevsim meyvelerinden özellikle elma ve şeftali katılabilir ama çilek veya böğürtlen gibi meyveler ciddi alerji yapabileceği için 7–8 aydan önce tavsiye edilmez.

Meyveler

Meyvelere 5.. aydan itibaren özellikle yoğurda alıştıktan sonra başlanabilir. Meyveler A ve C vitamini ile früktoz adlı meyve şekeri içerirler. İyice yıkanıp kabukları soyulduktan sonra verilmelidirler. Başlangıç olarak en az alerji yapan elma, armut, şeftali, kayısı, nektarin, üzüm, kırmızı erik uygundur. Turunçgiller ve kivi gaz ve alerji yapabileceği için 5–6. aydan sonra başlanmalıdır. Muz ise kabızlık yapabileceği için az verilip yavaş yavaş arttırılır. Meyvelerin %80’i sudur. Ana öğün değil ara öğün olarak tüketilmelidir. İçerdikleri früktozdan dolayı meyvenin fazlası kilo yapar.

Başlangıç meyveleri yıkanıp kabukları ince soyulur. Cam rendede veya makinede ezilir, ince tülbentle suyu süzülür. Her yeni meyve için 2–3 günlük alışma dönemi geçirilmeli, ikinci bir yeni meyve başlayana kadar ilkine tam alışması sağlanmalıdır.

Meyve Püreleri

Meyve sularına alıştıktan 1 ay sonra ikindi ara öğünü olarak verilebilir. Püre yapmak için cam rende veya çırpıcı/karıştırıcı kullanılabilir. Meyveler tek tek püre yapılabileceği gibi, 2–3 çeşit meyve (mesela şeftali, elma veya armuda muz eklenebilir): Kilo alımı yavaş olan bebeklerde İçine 60 ml biberon maması, 1–2 bebe bisküvisi katılarak tat ve lezzeti arttırılabilir.

En çok önerdiğimiz meyvelerin başında avokado gelmektedir. Avokado bitkisel omega 6 yağ asitlerinden zengin olup beyin gelişimi döneminde bebek zekası için de çok önemlidir.

ŞİMDİ GELELİM DETAYLARA

Sebzeler ve Sebze Çorbaları

Sebzelere de 5. aydan itibaren başlanabilir. Sebzelerde vitamin, karbonhidrat ve bağırsakları çalıştıran lifler bulunur. Bebeklere mevsimine göre havuç, patates, kereviz ve yaprağı, semizotu, kara lâhana, ıspanak, brokoli, karnabahar, brüksel lahanası, taze kırmızı ve yeşilbiber (çarliston), enginar, taze bezelye, maydanoz ve taze nane verilebilir. Domates alerjiye neden olabileceğinde 7–8 aydan önce önerilmez. Patlıcanın ise bebek için hiçbir besleyici değeri olmayıp içinde nikotin bulunduğundan bebek beslenmesinde pek yeri yoktur. Lahana, pırasa, soğan ve sarımsak da gaz yapabileceğinden 9 aya kadar önerilmez. Ispanak, karalâhana, pazı, semizotu, taze fasulye, pancar gibi sebzeler bekletildiklerinde, nitrit adlı maddeler açığa çıkar. Nitrit de bebeklerde kansızlık ve büyüme geriliğine neden olabilir. Bunun için bu sebzeler piştikten sonra o öğünde tüketilmelidir.

Çalışan veya çok çocuklu annelerin zaman sorunu olduğundan sebze pürelerini dondurmayı önerebiliriz. Sebze püreleri derin dondurucuda 2-3 ay bozulmadan kalabilir.

Sebzelerin besin değerini ve vitamin içeriğini korumak için mümkün olduğu kadar buharlı pişirici kullanılması veya az su kullanarak kapaklı tencerede pişirme önerilmektedir. Zeytinyağı yemek piştikten sonra soğumaya bırakılırken katılır, yemek pişerken zeytinyağı koyulursa yağ özelliğini ve beyin için önemli olan kimyasal yapısını kaybeder.

İlk 3-4 gün (Basit sebze püresi): Yukarıdaki gibi pişirilir. Havuç, patates ve kabak tam olarak ezilip püre haline getirilir. Zeytinyağı eklenerek mama tamamlanır. 400cc’ye 2 çorba kaşığı z.yağı konur.

3-4 gün (Karışık sebze püresi): Yukarıdaki karışıma 2-3 çay kaşığı pirinç ve her gün yeni bir sebze eklenmelidir. Örnek: ilk gün 5–6 yaprak maydanoz, ikinci gün maydanoz + birkaç yaprak ıspanak, üçüncü enginar vs, vs, vs. (Elde edilen püreye yine 1–2 çay kaşığı irmik eklenmelidir).

Örneğin havuçla başladığımızı düşünelim: birinci gün 1-2 çay kaşığı havuç, ikinci gün 1-2 tatlı kaşığı havuç, üçüncü gün 1-2 çorba kaşığı verilir. 4. gün havuca mesela mevsimine göre ikinci bir sebze olarak kereviz veya bal kabağı ekleyelim... 4. gün 2 çorba kaşığı havuç ve 1 -2 çay kaşığı kereviz olsun... böyle böyle arttıra arttıra devam edelim...

Her gün her sebzeden yemek zorunda mı?

Bu soruya soru ile cevap vereceğim: Siz her gün her sebzeden yiyor musunuz? Bugün patates-havuç kabak karışımı yer, yarın kereviz-ıspanak-havuç karışımı yer...

Ya sebzelerin tadını sevmezse?

Bebekler ek gıdalara başlangıçta lezzetleri yadırgayabilir... Hemen pes etmeyin, az az, zorlamadan gülümseyerek rahat bir ortamda yedirin. O öğünde sevmezse 10-15 dakika sonra bir daha deneyin, yine yemezse bir başka öğünde başka bir kombinasyon deneyin, gene sevmezse sebzesine az miktarda maydanoz, kereviz yaprağı, semiz otu gibi keskin lezzetli bir şeyler katıp bir taşım kaynatıp deneyin ve sevdiği bir şey bulursanız onu joker yapıp her yediğine ondan katarak denemelerinize devam edin.

Sadece sebze yiyerek yeterli demir almak mümkün müdür?

Prensip olarak bitkisel kaynaklı demir hayvansal gıdalardaki demire oranla vücut tarafından daha zor emilir. Bunun nedeni ise bitkisel gıdalarda bulunan ve demir alımını önleyen asit oksaliktir. Yani bu maddeler vasıtasıyla demir vücut tarafından emilemez olmaktadır. Buna karşın hayvansal gıdalardaki demir çok rahat alınabilir. Kaşık maması yaşındaki bebek ve küçük çocukların beslenmesi yönündeki tavsiyeler, sebze yanı sıra et de içeren karışık belenme şeklidir. Bu nedenle sebze- patates püresini püre haline getirilmiş et ile sunmalıdır.

Muhallebi

Sütlü pirinçli diğer kaşık mamalarını alamayacak ekonomik durumdaki ailelere önerdiğimiz bir tarif aşağıdadır:

1 su bardağı su 1–2 tatlı kaşığı pirinç unu karıştırılarak pişirilir. 1 tatlı kaşığı toz şeker eklenip 5–6 ölçek hazır toz mama da katılabilir. Topaklanırsa tel süzgeçten geçirilir. Sebze püresine alıştıktan sonra ekonomik nedenlerle sütlü pirinçli kaşık mamalarını alamayacak ailelere önerimiz, muhallebinin akşam öğünü olarak verilmesidir.

Yoğurt (Yukarıda)

Örnek Menü

Anne sütüne aldığı sürece ve miktarda devam edilmelidir.

Anne sütü yoksa veya yetersizse 3-4 öğün 2 numara devam maması verilmelidir (500 ml/gün).

Saat 10.00: Meyve suyu (Mevsimine göre suyu sıkılarak hazırlanır. 1-2 hafta sonra püre şeklinde verilebilir.)

Saat 13.00: Sebze çorbası(1-2 hafta sonra püre şeklinde verilebilir.)

Saat 16.00: Yoğurt (100 ml hazırlanmış ılık Devam Mamasına 1 çay kaşığı yoğurt konulup mayalanır ve 3-4 saat mayalkanmaya bırakılır.)

Saat 20.00: Kaşık Maması veya Muhallebi (100 ml su ile 1 tatlı kaşığı pirinç unu pişirilir. Ocaktan indirildikten sonra 3 ölçek Devam Maması ilave edilir.)