Mest Ile Abdest

''Kolaylaştırınız, zorlaştırmayınız'' hadisi şerifinden anlaşılacağı üzere kolaylık dini olan İslamiyette özellikle de yaşlılık gibi bazı durumlardan dolayı abdest alırken sorunlar yaşanabiliyor. Böyle durumlarda abdesti kolaylaştıran muhteşem bir yöntem var: mest üzerine mesh yapmak! Peki mest üzerine mesh nasıl yapılır? Peygamberimiz mesh almış mıdır? İşte cevabı yazımızda

Fıkıhta hükmi bir temizlikten ibaret olan mesh, abdest alırken elin ıslaklığıyla bir organ, mest ya da sargı üstüne yapılmasıyla gerçekleştirilir. Normalde abdest alırken geçen başın üçte birini mesh etme ifadesinde olduğu gibi buradaki ıslaklık elin başa sürülmesidir. Mest üzerine mesh almanın delili Efendimiz (SAV)'in birçok rivayetinde sabittir. (Buhârî, Vudu, 35). Dinimiz kolaylık dini üzerine olduğu için yaşlılığından ötürü abdest alırken zorlanan ileri yaştaki teyze ve amcaların ayağına giydiği mest üzerine mesh yaptığınız görürüz.

• Mesh ıslak el ile üzerinde gezdirmek iken Mest ise ayakları bilekleriyle beraber kapatan bir nevi ayakkabı görevi gören bir kılıftır.
  
• Abdestli bir şekilde ayağına mest giyen kimse, mest giydikten sonra abdestinin bozulmasından sonra, mukim ise 1 gün, yolcu ise 3 gün mestleri üzerine mesh edebilir.

MEST ÜZERİNE ALINAN MESHİN GEÇERLİ OLMA ŞARTLARI:

Mest üzerine mesh almak

Mest üzerine mesh alındığında bunun geçerli olması için abdest sonrasında mestlerin ayağa giyilmiş şekilde olması lazımdır. Böylece abdest alırken ayakların yıkanmasına ihtiyaç duyulmaz, mestin üzerine mesh alınabilir. Mest üzerine mesh alırken bir elin üç parmağı kadar olacak yerler 1 kez elin ıslaklığı ile mesh edilse yeterlidir. Normal zamanlarda abdesti bozan her şey mesh yapılarak alınan abdesti de bozar.

Üzerine mesh edilmiş olan mestin ayaktan çıkarılması ya da çıkması, mest içine giren su miktarının ayağın yarısını ıslatması ve mesh süresinin bitmesi ile mesh bozulur.

MADDE MADDE MESH ALMANIN TEMEL ŞARTLARI:

Ayakların yıkanmış bir şekilde alındığı abdestten sonra giyilmiş olması,
Ayağa giyilmiş şekilde günlük normal bir yürüyüşle ortalama 5 km. ya da daha çok yürünecek kadar dayanıklı, sağlam ve kalın olması,
Mestlerin hepsinde, en küçük ayak parmağının üç katı genişlikte delik olmaması,
Suyu emerek hemen ayağa geçirmemesi lazımdır.

mesh nasıl alınır

MEST ÜZERİNE MESH NASIL ALINIR?

Güzel bir abdest aldıktan sonra, abdesti bozmadan mestleri ayağa geçirin. Giydiğiniz mest fermuarlı ya da düğmeliyse ayak topukları kapanacak gibi fermuarı çekilir, düğmeleri iliklenir. Aradan vakit geçip, abdest bozulduktan sonra, yeni abdest alınıp ayakları yıkamaya sıra gelince, ilk önce her iki elin avucuna su alınıp, yere dökülür. Ardından damlar şekilde olan ellerin en az üç parmaklarıyla mestin ayak uçlarından yukarı bacaklara doğru meshedilir.

Sağ el, sağ ayaktaki mestin, sol el ise, sol ayaktaki mestin üzerine yatık şekilde mestin koncuna doğru yukarı çekilir. Böylelikle mesh alınmış olur. Parmaklar konçlara doğru çekilirken kapatılmaz. Mesti, mesh yerine su ile yıkamak mekruh olur.

Mest nedir, mest üzere mesh nasıl alınır?

İLİŞKİLİ HABER

Abdest alırken mestler üzerine mesh etmek Hz. Peygamberin (s.a.s.) sünnetiyle sabittir. Nitekim, Hz. Peygamberin (s.a.s.) abdest aldığını ve mestlerinin üzerine mesh ettiğini bildiren birçok rivayet vardır (Buhârî, Vudu, 35, 48; Müslim, Taharet, 72, 73).

Mestleri mesh ederek abdest aldıktan sonra, abdestli iken ayağından her iki mestini veya birisini çıkaran bir kişinin, hades (abdestsizlik hâli) ayağına geçmiş kabul edildiğinden abdestini bozmadan ayaklarını yıkayıp tekrar mestleri giymesi gerekir. Abdesti yokken çıkarmışsa, tekrar abdest alırken ayaklarını yıkması gerekir. Süresi dolduğunda, abdestli ise mestleri çıkarıp ayaklarını yıkaması yeterlidir; abdestsiz ise ayağını yıkayarak tam abdest almalıdır (Kâsânî, Bedâiu’s-sanâî, I,9).

Faziletli, okunacak ve ezberlenecek sureler, dualar

S&#;zl&#;kte “bir şey &#;zerinde eli gezdirmek, elle silmek ve sıvazlamak” anlamına gelen mesh kelimesi fıkıh literat&#;r&#;nde abdestte baş, boyun ve kulaklarla mest veya sargı &#;zerinde ıslak elle, teyemm&#;mde ise y&#;z ve kollar &#;zerinde toprağa s&#;r&#;lm&#;ş elle sıvazlamak şeklinde yapılan h&#;km&#; temizliği ifade eder

Abdest alırken baş, boyun ve kulakların meshedilmesi abdestin aslî hükmü olup mest ya da sargı üzerine yapılan mesh ise yıkama yerine geçen (bedel, halef) bir işlem niteliğindedir. Mesh aynı zamanda "kirli bir nesnenin silinerek temizlenmesi" mânasında maddî temizlik yollarından birini ifade eder (bk. NECÂSET). Kur'ân-ı Kerîm'de mesh bir âyette sözlük (Sâd 38/33), iki âyette ise (en-Nisâ 4/43; el-Mâide 5/6) terim anlamında kullanılmıştır. Hadislerde de mesh kelimesinin ve türevlerinin hem sözlük hem terim mânasında geçtiği görülmektedir (Wensinck, el-Muʿcem, "msḥ" md.).

Başa meshetmek abdestin farzlarından biridir (el-Mâide 5/6). Hz. Peygamber'den nakledilen farklı uygulamalar sebebiyle abdest sırasında başa meshin nasıl yapılacağı ve başın ne kadarının meshedileceği konusunda fakihler arasında görüş ayrılığı vardır. Hanefîler'e göre abdest esnasında başın dörtte birinin meshedilmesi gerekli iken İmam Şâfiî elin başa değmiş olmasını yeterli görür. Bununla birlikte her iki mezhebe göre de başın tamamının meshedilmesi sünnettir. Mâlikîler'e ve Hanbelîler'e göre ise abdest sırasında başın tamamının meshedilmesi gerekir. Ahmed b. Hanbel'den nakledilen bir diğer görüşe göre başın bir kısmının meshedilmesi yeterlidir.

Meshin yapılış şekli hakkında da farklı görüşler bulunmaktadır. Hanefîler'in uygulamasına göre parmak uçları birleştirilir, başparmak ve işaret parmağı yukarı kaldırılarak karşılıklı üçer parmakla başın ön tarafından enseye kadar meshedilir. Başa değdirilmeyen işaret parmaklarıyla kulağın iç kısmı, başparmaklarla dış kısmı, her iki elin arkasıyla boyun meshedilir. Hanbelîler ise işaret parmaklarını uç uca getirip başparmakları şakaklar üzerine koyarak elleri bu şekilde enseye kadar götürürler, enseden de ilk başlanan yere geri getirirler. Fakihlerin çoğunluğuna göre başın bir defa meshedilmesi yeterli olup Şâfiîler'e göre meshin üç defa yapılması sünnettir. Abdest sırasında kulakların içten ve dıştan meshedilmesi fakihlerin çoğunluğuna göre sünnet, Hanbelîler'e göre ise kulaklar başa dahil olduğu için farzdır. Hanefîler'e göre boynun meshedilmesi abdestin âdâbı arasında yer almaktadır.

Hz. Peygamber'in abdest sırasında başında sarık varken yaptığı meshle ilgili değişik rivayetler sebebiyle (Buhârî, "Vuḍûʾ", 48; Müslim, "Ṭahâret", ; Ebû Dâvûd, "Ṭahâret", 57; Tirmizî, "Ṭahâret", 75) fıkıh mezheplerinin sarık üzerine meshe dair görüşleri farklılık arzetmektedir. Hanefî fakihlerine göre sarık üzerine mesh câiz değildir. Şâfiîler ise alınla birlikte sarık üzerine meshedilebileceği görüşündedir. Hanbelîler, sarık üzerine meshi câiz kabul etmekle birlikte sarıkla ilgili bazı şartlar ileri sürerler. Mâlikî fıkıh âlimlerine göre çıkarılması halinde zarar görme endişesi varsa sarık üzerine mesh yapılabilir.

Sünnî dört mezheple Hâricîler ve Şîa'dan Zeydiyye mezhebine göre abdest alırken ayakları yıkamak farz olduğu halde İmâmiyye (Ca'feriyye) Şîası ayakların yıkanmayıp çıplak olarak üzerlerine meshedilmesi gerektiği görüşündedir. Bu görüş ayrılığı abdestle ilgili âyette (el-Mâide 5/6) yer alan bir okuyuş (kıraat) farklılığından kaynaklanmaktadır.

İslâm dininin ibadetlerin yerine getirilmesi sırasında mükelleflerin karşılaşacağı zorlukları gidermeye yönelik olarak tanıdığı kolaylıklardan biri de mestler üzerine mesh uygulamasıdır. Gerek yolculuk gerekse ikamet hallerinde mestler üzerine mesh yapılması Hz. Peygamber'in sünnetiyle sabit olan bir ruhsat hükmüdür (Buhârî, "Ṣalât", 25; İbn Mâce, "Ṭahâret", 86; Nesâî, "Ṭahâret", 98). Şarkiyatçıların ifade ettiği gibi (İA, I, 25; EI²[İng.], VI, ) bu hüküm, sadece kırsal arazideki askerlerin abdest almasını kolaylaştırmak amacıyla meşrû kılınmamış, Resûl-i Ekrem bunu yolculuk durumunun dışında da uygulamıştır. Mest deri vb. maddelerden yapılan, ayakları topuklarla birlikte örten, içine su geçirmeyen, yere konulduğunda dik durabilen bir pabuç çeşididir. Ayakları aynı şekilde örten çizme, potin, kendisiyle yol yürünebilecek dayanıklılıkta çorap, boğazlı terlik vb. de Hanefî fakihlerine göre mest hükmündedir. Mest üzerine mesh Şîa ve Hâricîler tarafından kabul edilmemiştir. Şîa ile Ehl-i sünnet arasındaki bu görüş farklılığı zamanla önem kazanmış, Ehl-i sünnet âlimlerince, mest üzerine mesh uygulamasının kabul edilmesi imanın kuvvetli unsurlarından biri olarak görülmüş, bunu câiz kabul etmeyenler Ehl-i bid'at olarak nitelendirilmiştir.

Üzerine mesh yapılabilecek mest ayağın abdestte yıkanması gereken kısımlarını tamamen kaplamalı, dayanıklı ve sağlam bir maddeden yapılmış olmalıdır. Ayrıca mestin içine su almaması ve topuktan aşağı kısmında, altında veya üstünde ayak parmaklarından üçünün girebileceği şekilde bir delik veya yırtık bulunmaması gerekir. Mestin abdestli iken giyilmesi gerekir. Mest üzerine mesh yapabilme süresi yolcu olmayanlar için bir gün bir gece (yirmi dört saat), yolcular için üç gün üç gecedir (yetmiş iki saat). Bu süre, mestin abdestli olarak giyilmesinden sonra abdesti bozan ilk durumdan itibaren başlar. Mâlikî fakihleri ise ayaktan çıkarılmayıp guslü gerektiren bir durum meydana gelmedikçe mest üzerine devamlı şekilde mesh yapılabileceğini söyler.

Fıkıh âlimleri arasında mest üzerine mesh miktarı konusunda da farklı görüşler vardır. Hanefîler'e göre abdest alırken mestin üzerinde elin üç parmağı ölçüsündeki bir kısmın elin ıslaklığıyla bir defa meshedilmesi yeterlidir. Mâlikîler'e göre mestlerin üst kısmının tamamen meshedilmesi gerekir. Hanbelî fakihlerine göre mestlerin üstünün yarısından fazlasına, Şâfiîler'e göre ise mestlerin üst kısmından bir parmak kadar yere meshetmek yeterlidir. Sünnete uygun şekilde mest üzerine mesh şöyle yapılır: Mesh yapmaya ıslak ellerle ayakların parmak uçlarından başlanır ve el parmakları açık vaziyette geriye doğru çekilir. Zaruri bir durum söz konusu olmadıkça sağ ayak sağ elle, sol ayak sol elle meshedilir.

Abdesti bozan haller mest üzerine meshi de bozar. Ayrıca üzerine mesh yapılmış olan mestin ayaktan çıkması veya çıkarılması, mesh süresinin sona ermesi ve gusül abdesti gerektiren durumlarda da mesh bozulur. Mesh süresi başlamadan abdestli iken çıkarılan mest ise abdesti etkilemez. Ayaklarını yıkamak suretiyle abdestli olan kimsenin bu abdesti devam ettiği müddetçe mestleri çıkarıp giymesiyle abdesti bozulmaz. Mestleri üzerine meshetmek suretiyle abdestli durumda olup mestlerini çıkaran kimse sadece ayaklarını yıkayarak abdestini tamamlar.

Hadis kaynaklarında Hz. Peygamber'in çorap üzerine mesh yaptığı da ifade edilmektedir (Ebû Dâvûd, "Ṭahâret", 62; Tirmizî, "Ṭahâret", 74, 75). Fıkıh âlimleri, üstüne deri kaplanmış veya altlarına taban geçirilmiş çorapların üzerine mesh yapılabileceği konusunda görüş birliği içindedir. Mâlikî ve Şâfiî fakihleriyle Ebû Hanîfe bu nitelikte olmayan çoraplar üzerine mesh yapmanın câiz olmadığını söyler. Ancak Ebû Hanîfe'nin, vefatından kısa bir süre önce görüşünü değiştirerek hastalığı sırasında kalın çoraplarının üzerine meshettiği nakledilmektedir. İmam Muhammed ve Ebû Yûsuf'a göre kalın olmaları ve teni göstermeyecek nitelikte bulunmaları halinde çoraplar üzerine mesh yapılabilir. Hanbelîler de sık dokunmuş ve uzun süre yürünebilecek durumda olmaları şartıyla çorap üzerine meshi câiz görürler.

Üzerinde sargı bulunan bir organın abdest alırken su ile yıkanması sağlık açısından zararlı ise bu sargının üzerine meshedilmesi bir ruhsat hükmüdür. Sargı üzerine meshin zarar vermesi söz konusu ise bu da terkedilebilir. Şâfiî ve Hanbelîler'e göre sargının abdestli iken sarılmış olması gerekir. Hanefîler'le Mâlikîler'e göre ise sargının abdestli iken yapılmış olması şart olmadığı gibi sargı üzerine mesh ile ilgili herhangi bir süre kaydı da söz konusu değildir, mazeret devam ettiği müddetçe mesh yapılabilir. Sıkıntı ve zorluğun ortadan kaldırılması açısından bu görüş tercihe daha uygundur. Hanefîler'e göre sargının büyük bölümüne meshetmek yeterli iken diğer mezheplere göre tamamının meshedilmesi gerekir. Yaranın iyileşip sargının çıkarılması halinde sargı üzerine yapılan mesh bozulmuş olur. Bir sargıya meshettikten sonra sargı değiştirilirse yeniden meshetmek gerekli değildir. Gusül ya da abdest yerine geçmek üzere teyemmüm yapılması durumunda yüzün ve kolların toprakla meshedilmesi icap eder (bk. TEYEMMÜM).

Mest üzerine mesh ile ilgili olarak daha çok risâle tarzında kaleme alınmış eserlerden bazıları şunlardır: İbn Hacer el-Askalânî, Ḥadîs̱ü'l-mesḥ ʿale'l-ḫuffeyn (el-Mektebetü'l-Ezheriyye, Mecmua, nr. ); Kemalpaşazâde, Risâle fî taḥkīḳi'l-mesḥ ʿale'l-ḫuffeyn (Süleymaniye Ktp., Hacı Mahmud Efendi, nr. ); Çivizâde Muhyiddin Mehmed Efendi, Risâle fi'l-mesh ale'l-huffeyn (Süleymaniye Ktp., Serez, nr. ); Fenârîzâde Muhyiddin Çelebi, Risâle fî cevâzi'l-mesḥ ʿale'l-ḫuffeyn (Süleymaniye Ktp., Lâleli, nr. /; Âşir Efendi, nr. /31; Kasîdecizâde Süleyman Sırrı, nr. /; bu eser, Çivizâde Muhyiddin Mehmed Efendi'nin mest üzerine mesh konusunda ulemânın bilinen görüşlerine aykırı olarak verdiği fetvaya karşı Kanûnî Sultan Süleyman'ın isteği üzerine kaleme alınmıştır); Ebüssuûd Efendi, Ḥasmü'l-ḫilâf fi'l-mesḥ ʿale'l-ḫifâf (Süleymaniye Ktp., Lâleli, nr. /1; Şehid Ali Paşa, nr. ); Sahaflar Şeyhîzâde Esad Efendi, Mesh-i Ricl ve Mesh-i Huf (Süleymaniye Ktp., Esad Efendi, nr. ).

Kaynak: TÜRKİYE DİYANET VAKFI İSLAM ANSİKLOPEDİSİ

funduszeue.info

''Kolaylaştırınız, zorlaştırmayınız, Müjdeleyiniz, nefret ettirmeyiniz'' hadisi şerifinden anlaşılacağı üzere kolaylık dini olan İslamiyet'te özellikle de yaşlılık, aşırı soğuk hava, zor şartlarda askerlik, yolculuk gibi bazı durumlardan dolayı abdest alırken sorunlar yaşanabiliyor.

Böyle durumlarda, Rabb'imizin bize sunduğu, Hz. Peygamberin (s.a.s.) uyguladığı abdesti kolaylaştıran muhteşem bir yöntem var: Mest üzerine mesh yapmak

Peki mest üzerine mesh nasıl yapılır? Peygamberimiz mesh almış mıdır? Çorap üzerine de mesh yapılır mı ? Mesh yapılacak çorap nasıl olmalı ? Hepsini sizin için araştırdık

ÇORAP ÜZERİNDEN MESH ETMEK

İslam âlimleri, abdest alırken ayağa giyilen deri ve benzeri sert ve dayanıklı maddelerden yapılan mestler üzerine mesh etmenin, Resûlullah’ın (s.a.s.) sünnetiyle sabit olduğu (Buhârî) konusunda görüş birliği içerisindedirler. Ancak çoraplar üzerine mesh etme konusunda görüş farklılıkları vardır.

Bu ihtilaf, öncelikle Resûl-i Ekrem’den (s.a.s.), çorap ve ayakkabı üzerine mesh ettiğine dair gelen rivayetlerin sıhhatindeki görüş ayrılıklarından kaynaklanmaktadır.  Ayrıca Hz. Peygamberin (s.a.s.) üzerine mesh ettiği çorapların yapısı konusunda farklı görüşler ileri sürülmüştür.

Yani Hz. Peygamber (s.a.v) çorapla abdest almış olsa da o çorap, bu zamandaki çoraplar gibi ince ve dayanıksız değildir. Fakat günümüzde mest için özel üretilmiş çoraplar mevcut.

MEST ÇORABININ ÖZELLİKLERİ

Hanefi mezhebince tercih edilen görüşe göre, şu şartları taşıyan çoraplar üzerine mesh etmek caizdir:

MEST NEDİR? MEST ÜZERİNE MESH NASIL YAPILIR?

Mest, ayakları bilekleriyle beraber örten bir tür ayakkabıya verilen isimdir. Abdest alındıktan sonra mest ayağa giyildiğinde, 24 saat boyunca (Yolcu ise 3 gün) çıkarmadan, abdest alacağınız sırada üzerine ıslak elinizi mesh ettiğiniz takdirde abdest alınabilir.

(Mest)

MESH ETMENİN ŞARTLARI

Mestler üzerine mesh etmenin şartlarını şu şekilde sıralayabiliriz:

Mesh, bir nevi hükmî temizlik olup; abdestte bir uzvun, ayağa giyilen mestin veya yaraya sarılan sargının üzerine ıslak elle; teyemmümde ise toprağa sürülmüş elle yüz ve kollar üzerine yapılır.

Abdest alırken mestler üzerine mesh etmek Hz. Peygamberin (s.a.s.) sünnetiyle sabittir. Nitekim, Hz. Peygamberin (s.a.s.) abdest aldığını ve mestlerinin üzerine mesh ettiğini bildiren birçok rivayet vardır.

Abdestli olarak ayağına mest giyen kimse, mest giydikten sonra abdestinin bozulmasından itibaren, mukim ise bir gün, yolcu ise üç gün mestleri üzerine mesh edebilir.

Hz. Peygamber (s.a.s.) misafir için üç gün üç geceyi, mukim için de bir gün bir geceyi mest üzerine mesh süresi olarak tayin etmiştir.

Mestleri mesh ederek abdest aldıktan sonra, abdestli iken ayağından her iki mestini veya birisini çıkaran bir kişinin, hades (abdestsizlik hâli) ayağına geçmiş kabul edildiğinden abdestini bozmadan ayaklarını yıkayıp tekrar mestleri giymesi gerekir.

Abdesti yokken çıkarmışsa, tekrar abdest alırken ayaklarını yıkması gerekir. Süresi dolduğunda, abdestli ise mestleri çıkarıp ayaklarını yıkaması yeterlidir; abdestsiz ise ayağını yıkayarak tam abdest almalıdır.