VCUDUMUZDAKİ SİSTEMLER VE SAĞLIĞI SPOT BİLGİLER 6. NİTE funduszeue.info SADIK UYGUN YAYINLARI Denetleyici ve Dzenleyici Sistemler Videolu zmler iin QR kodu okutunuz. ĞRETEN TEST 78 1 Denetleyici ve dzen- leyici sistemler: Vcudumuzda gerekle- şen olayların aynı anda uyumlu ve dzenli alış- masını sağlar. Sinir Sistemi Merkez sinir sistemi evresel sinir sistemi Omurilik Omurilik soğanı Beyincik Beyin 2 Beyin Beyincik Omurilik Omurilik Soğanı 3 Beyin: • İstemli hareketlerin oluşmasını sağlar. • Dşnme, hafıza, zeka, ğrenme ve değerlendirme mer- kezidir. • Kan basıncını ve vcut sıcaklığını ayarlar. • Duyu organlarının kontroln sağlar. 4 Beyincik: • Vcudun hareket ve denge merkezidir. 5 Omurilik Soğanı: • Beyin ile vcut ara- sındaki bağlantıyı sağlar. • İ organların kont- roln sağlar. • iğneme, yutkun- ma, hapşırma, k- srme ve kusma gibi olayları kontrol eder. 1 Beyincik Omurilik Omurilik soğanı Nefes almak İp stnde den- gede durmak Refleks kontrol Verilen organlar ve ynettikleri olayların eşleştirilmesi hangi- sinde doğru yapılmıştır? F A) C) B) D) (Spot 4, 5 ve 6'ya gre) 2 Futbol oynayan bir ğrenci evre- sindeki arkadaşlarını grebiliyor. Koşarken terliyor, solunum yapı- yor, konuşabiliyor ve sindirim gibi birok olay gerekleştirebiliyor. Verilen bu olayların dzenli ve uyum ierisinde gerekleşmesi aşağıdakilerin hangisi ile sağla- nır? F A) Sindirim sistemi B) Merkez sinir sistemi C) Dolaşım sistemi D) Denetleyici ve dzenleyici sis- tem (Spot 1'e gre) 3 1. İ organların alışmasını kontrol eder. 2. Gz, kulak gibi organlardan ge- len uyarıları değerlendirip yanıt oluşturur. 3. Okuduğunu anlama davranış- larını kontrol eder. Yukarıdaki ifadelerden hangileri beynin grevlerindendir? F A) Yalnız 2 B) 1 ve 3 C) 2 ve 3 D) 1, 2 ve 3 (Spot 3'e gre) 4 • Solunum, dolaşım, boşaltım ve sindirim sistemimizin alışmasını kontrol eder. • Nefes alma, hapşırma, yutkunma gibi olayların kontrol merkezidir. Yukarıda merkez sinir sistemi or- ganına ait bilgi verilmiştir. K M L N Buna gre bilgisi verilen organ hangi harf ile gsterilmiştir? F A) L B) K C) M D) N (Spot 2 ve 5'e gre) 5 K Şekilde merkezi sinir sistemi or- ganları gsteril- miştir. M L N Buna gre K, L, M ve N ile gsterilen organlarla ilgili aşağıdakilerden hangisi sylenemez? F A) K - Duyu organlarını kontrol eder. B) L - İ organların alışmasını kontrol eder. C) M - Dşnme merkezidir. D) N - Beyin ile diğer organlar arasında bilgi iletimini sağlar. (Spot 3 ve 4'e gre)
Made with FlippingBook
RkJQdWJsaXNoZXIy ODAxMzU=Fen Bilimleri - Vcudumuzdaki Sistemler ve Sağlığı
dksn izlediniz
Vücudumuzda sistemlere bağlı birçok organın birbiri ile uyumlu şekilde çalışmasını kontrol eden sistemi incelemeye ne dersin? Bunun için hemen “Sinir Sistemi” eğitimini izlemelisin. Eğitimde, merkezi ve çevresel sinir sistemini Tonguç ile birlikte keşfediyoruz. Beyin, omurilik soğanı ve omuriliğin vücudumuzdaki görevlerini öğreniyoruz. Denetleyici ve düzenleyici sistemin; sinir sistemi ve “İç Salgı Bezleri”nden meydana geldiğini biliyor muydun? İkinci eğitimde, iç salgı bezleri ve görevleri ile ilgili bilgiler de seni bekliyor. 10 ila 19 yaşlarını kapsayan “Ergenlik Dönemi ve Sağlığı” hakkında bilmen gerekenlere dersimizde yer verdik. Bu eğitimleri sakın kaçırma!
C)
B)
D)
I. Beyin
II. Beyincik
III. Omurilik
A) Yalnız I
B) I ve II
C) II ve III
D)
A) Beyin vücudumuzun hafıza ve denge merkezidir.
B) Omurilik soğanı solunum, dolaşım, sindirim sistemlerinin çalışmasını sağlar.
C) Beyincik kol ve bacak kaslarının uyumlu çalışmasını sağlar.
A)
A) Hayal kurmak
B) Fazla ışıkta göz bebeğinin küçülmesini sağlamak
C) Vücut sıcaklığının ayarlanmasını sağlamak
B)
D)
B)
C)
A)
A)
C)
A)
B)
A) Konuşma
B) İp üzerinde yürüme
C) Ani seste irkilme
C)
B)
A)
B)
D)
A) Hipofiz bezi
B) Böbreküstü bezi
C) Tiroit bezi
A)
İnsan vücudunun her bir noktasına ulaşan sinir sistemi sinir ağı olarak nitelendirilmektedir. Denetleyici ve düzenleyici sistemlerin bölümü olan sinir sistemi 2 kısımdan oluşur.
Organların yönetimini ve denetimini sağlayan sistem sinir sistemidir. Merkezî sinir sistemi beyin ve omurilikten oluşur. Beyincik ve omurilik soğanı beynin bölümleridir.
Kafatası içerisinde bulunur. Kafatası içerisindeki en büyük sinir sistemi organıdır. Beyin iki yarım küreden oluşmuş girintili çıkıntılı bir yapıya sahiptir. Beyin ile kafatası arasında yer alan zar beyni, darbeden korur. Beynin görevleri aşağıdaki gibi sıralanabilir.
Beynin görevleri
Kafatasının arka alt kısmında yer alır. Beyinden küçüktür ancak yapı bakımından beyne benzer. Beyincik: beyin, iç kulak ve iskelet kaslarıyla bağlantılıdır. Beyincik insanlarda ortalama 1 1,5 yaşlarında gelişimini tamamlar. Yeni doğan bir bebeğin yürüyememesinin nedeni beyinciğinin gelişimini tamamlamamasıdır. Beyinciğin görevleri aşağıdaki gibi sıralanabilir.
Beyinciğin görevleri
Boynun üst kısmında yer alır. Soğana benzemektedir ve yüzeyi düzdür. İsteğimiz dışında çalışan iç organları kontrol eder. Zedelenen omurilik soğanı, solunum ve kalp atışının durmasına yani ölüme neden olur. Omurilik soğanının görevleri aşağıdaki gibi sıralanabilir.
Omurilik soğanının görevleri
Tüm omurga boyunca yer alır ve kuyruk sokumuna kadar uzanır. Sinir kordonundan oluşan bir yapıdır, yüzeyi düzdür. Vücut organları ile kafatası organları arasındaki ilişkiyi sağlar. Omuriliğin görevleri aşağıdaki gibi sıralanabilir.
Omuriliğin görevleri
Vücudumuz bazı olaylara hiç düşünmeden ve çok hızlı bir şekilde tepki verir. Örneğin, vücut sıcaklığımız biraz yükselince terlemeye başlarız. Loş bir ortama girdiğimizde göz bebeklerimiz hemen büyürken, ışığa bakınca aniden küçülür. Gözümüze doğru gelen bir cisim karşısında gözlerimizi farkında olmadan kapatırız. Bu hareketler istemimiz dışında gerçekleşir.
Vücudun ışık, ses ve sıcaklık gibi bazı uyarılara karşı ani ve istemsiz tepki göstermesine refleks denir. Refleksler vücudun kendini korumasını sağlar. Refleksler doğuştan kazanılan (kalıtsal) refleks ve sonradan kazanılan (şartlı) refleks olmak üzere iki gruba ayrılabilir.
Doğuştan Kazanılan (Kalıtsal) Refleksler
Doğuştan kazanılan refleksler nesilden nesile aktarılır. Her insanda aynı şekilde bulunur. Aşağıda kalıtsal reflekslere bazı örnekler verilmiştir.
Sonradan Kazanılan (Şartlı) Refleksler
Sonradan kazanılan refleksler doğumdan sonra deneyimlerle kazanılır. Sık tekrarlanan davranışlar alışkanlık hâline gelir. Aşağıda şartlı reflekslere bazı örnekler verilmiştir.
Vücudu ağ gibi saran sinirlerden oluşur. Merkezi sinir sistemi ve vücut organları arasındaki sinirsel iletimi sağlar. Çevresel sinir sistemi, beyin ve
omuriliği diğer organlara bağlayan sinirlerden oluşur. Beyin, baştaki duyu organlarına, kaslara ve iç salgı bezlerine sinirler aracılığı ile bağlanır.
Sinirlerimiz; beyin ve omuriliğimizden çıkarak deri, kaş, diş ve kemiklerimizin içi dahil olmak üzere vücudumuzun her yerine dağılır. Sinirlerimizin bilgi taşıma özelliği sayesinde, çevremizde ve vücudumuzda meydana gelen değişimler hakkında bilgi ediniriz.
Vücudumuzun doku ve organları arasındaki işleyişi denetlemek ve düzenlemek sadece sinir sistemimizin görevi değildir. Organ ve sistemlerimizin çalışmasının denetlenmesi ve düzenlenmesi genellikle sinir sistemimiz ile iç salgı bezlerimizin birlikte çalışması sonucunda gerçekleşir.
İç salgı bezleri görevlerini yavaş gerçekleştirir. Uzun süreli çalışır. Etkisi uzun bir süre devam eder. Sinir sistemi görevlerini çok hızlı gerçekleştirir. Kısa süreli çalışır. Etkisi hemen ortadan kalkar.
İç salgı bezlerimiz, denetleme ve düzenleme görevlerini hormon adı verilen özel salgılar üreterek yerine getirir. İç salgı bezlerinin ürettiği hormonlar, görevlerini düzenleyecekleri organlara kan yoluyla taşınır. Hormonlar büyüme, gelişme, üreme, kandaki mineral ve şeker dengesini sağlama gibi görevleri yapar.
Hipofiz Bezi
Beynin altında nohut büyüklüğünde bir bezdir. Vücudumuzun büyümesini ve gelişmesini düzenler. Diğer salgı bezlerini etkileyerek onların hormon
salgılamasını sağlar. Hipofiz bezinden büyüme hormonu salgılanır. Hipofiz bezinden salgılanan hormonlar iç salgı bezlerinin çalışmasını düzenler, büyümeyi sağlar, iç salgı bezleri ve sinir sistemi arasındaki uyumu sağlar.
Tiroit Bezi
Gırtlağın altında soluk borusunun üstünde bulunur. Tiroit bezinden tiroksin hormonu salgılanır. Tiroksin hormonu vücudumuzdaki kimyasal olayları
(metabolizma), büyüme ve gelişmeyi düzenler.
Pankreas Bezi
Pankreas bezi insülin ve glukagon hormonlarını salgılar. İnsülin hormonu, kandaki şeker miktarı yükseldiğinde şekeri normal değere düşürür, glukagon hormonu kandaki şeker miktarı düştüğünde şekeri normal değere çıkarır.
Böbrek Üstü Bezleri
Her iki böbreğin üstünde bulunur. Böbrek üstü bezleri korku, coşku, heyecan. öfke gibi durumlarda adrenalin hormonu salgılar. Adrenalin hormonu metabolizmayı hızlandırır.
Dişi Eşeysel Bezleri (Yumurtalıklar)
Östrojen ve progesteron hormonlarını salgılar. Ergenlik döneminde dişiye ait özelliklerin ortaya çıkmasını sağlar. Dişilere ait ince ses gelişimini, üreme organlarının gelişmesini, vücut yapısının ve yumurtanın oluşmasını sağlar. Adet döngüsü ve gebelik sürecini düzenleme görevi de vardır.
Erkek Eşeysel Bezleri (Testisler)
Testosteron hormonunu salgılar. Ergenlik döneminde erkeğe ait özelliklerin ortaya çıkmasını sağlar. Sakal ve bıyık çıkmasını, kılların büyümesini, sesin kalınlaşmasını, kemiklerin gelişmesini, spermin oluşmasını ve kaslı bir vücut yapısının oluşmasını sağlar.
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası