Sağdan Sola Salla Bayrağı Düşman Üstüne

Aşağıdaki bilgiler okuldaşım Özcan Yalçınkaya’dan alıntıdır:
Bu yazımı, ‘Hoş gelişler ola Mustafa Kemal Paşa’ şarkısının söz yazarı olarak adı geçen, Azerbaycan göçmeni edebiyatçı şair, gazeteci Revan’lı Mehmet Türkel’in (Mir Mehmet Ağa) dede-amcam olması nedeniyle derlediğim bilgileri paylaşmak, bazı yanlışları düzeltmek, bazı konulara açıklık getirmek, en önemlisi de bilinmeyen sözlerini de eklemek amacıyla paylaşıyorum.
Özcan Yalçınkaya
Hoş Gelişler Ola Mustafa Kemal Paşa
Cumhuriyetin kuruluşundan bir yıl sonra, 6 Ekim ’te Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın Kars’a geleceği öğrenildiğinde, onu karşılamak için yapılan hazırlıklar sonucunda Azerbaycanlı besteci-okuyucu Gence’li Tağı beyin (Tağı Oşenyüzen) bestesine, Azerbaycan göçmeni edebiyatçı şair, gazeteci Revan’lı Mehmet Türkel (Mir Mehmet Ağa) tarafından yazılan sözlerle, Kars tren garında karşılama töreninde okunmuş ve medeniyetin bir göstergesi olarak kadınlı erkekli, halkın da katılımıyla oynanmıştır.
Besteyi, Muzaffer Sarısözen, Kars yöresi derlemelerinde TRT arşivine kazandırmıştır.
Hoş Gelişler Ola
Hoş gelişler ola Mustafa Kemal Paşa
Askerin milletin bayrağınla çok yaşa
Arş arş arş ileri ileri
Arş ileri marş ileri
Dönmez geri Türk’ün askeri
Sağdan sola soldan sağa
Al da bayrağın düşman üstüne
Cephede mitralyöz ayna gibi parlıyor
Azeri Türkleri bayrak açmış bekliyor
Arş arş arş ileri ileri
Arş ileri marş ileri
Dönmez geri Türk’ün askeri
Sağdan sola soldan sağa
Salla bayrağın düşman üstüne
Parlayan yıldızın alemi tenvir eder
Cumhuriyet bayrağı semalar içre süzer
Arş arş arş ileri ileri
Arş ileri marş ileri
Dönmez geri Türk’ün askeri
Sağdan sola soldan sağa
Al da bayrağın düşman üstüne
……..
Notlar:
1. Bu karşılanıştan dolayı Paşa duygulanır. Oyunun söz yazarı ve bestecisini ödüllendirir. Besteci Tağı Beyin geçim sıkıntısı çektiği ve bir otel odasında intihar ettiği söylenir. Evinde Ata’nın verdiği liralık çek (evrakı nakdiye) bulunur. Mustafa Kemal Paşa’nın kendisine verdiği bu çeki, O’nun hediyesi olduğu için yaşadığı onca sıkıntıya ve ısrarlara rağmen, bozdurmamış, ölümünden sonra cebinden çıkmıştır.
2. Rivayetlere göre, şarkı aslında Enver Paşa için bestelenmiştir.
3. Muzaffer Sarısözen’in, Kars yöresinde derleme çalışmaları sırasında dinlediği şarkı TRT arşivine kazandırılmıştır.
4. Şarkının bazı sözleri zaman içinde şu şekilde değiştirilmiştir:
a. mitralyöz / süngüler
b. Azeri Türkleri / Cumhuriyet gençleri
c. alemi tenvir eder / aydınlatır
d. semalar içre süzer / sonsuza dalgalanır
5. Şarkının azeri ağzının zorluğundan olsa gerek söylenmeyen devamı da vardır:
Askerin milletin rehmin (ağırlığı) basırsen sen Kemal
Dahisi ganisi bilgisisen sen Kemal
Servinaz eyle bu kademleri (ayak basmak)
Tebrik ederiz Kars’a gelmeni
Min (bin) sene yaşa muhterem Paşa
Baş eğip tamam tebrik eyleriz

Birçoğumuzun aklının kıyısında köşesinde, müziğini duyduğumuzda hemen mısraları gelen bir marş türkü vardır. "Hoş gelişler ola Mustafa Kemal Paşa… Askerin milletin bayrağınla çok yaşa… Arş arş ileri. Marş ileri. Marş ileri. Dönmez geri. Türk'ün askeri. Sağdan sola, soldan sağa, salla bayrağı düşman üstüne… ” 

Kars doğunun en doğusunda, büyük şehirlere uzak bir yerde yer almasına rağmen,  aydın insanları, modern aile yaşantısıyla bölgenin en çok dikkat çeken yerlerinin başında geliyor. Belki de bunu en iyi anlatan anekdotlardan birisi Atatürk’ün Kars’ 6 Ekim yılında yaptığı gezide yaşadıkları oluşturuyor. 

Bu gezi için trenle Kars’a gelen Atatürk, kendisi için bestelenen “Hoş gelişler ola, Mustafa Kemal Paşa” isimli  şarkıyla karşılanıyor ve özel bir oyun oynanıyor. Bunun hikayesi ise gerçekten ibret verici….

Azerbaycanlı besteci Mehmet Türkel Bey tarafından, Azerbaycan halkı adına büyük önder Atatürk'e ithaf edilen bu eser, büyük ilgi görüyor. 

Atatürk’ün ziyaretini  ziyareti haber alan mahalli müzisyenler ve oyuncular bir araya gelerek, karşılama töreninde oynanmak üzere bir oyun hazırlarlar. Bunun üzerine oyunun sözlerini gazeteci Mehmet Türker yazar. Mahalli müzisyen Tağı Bey (Tağı Oşenyüzen)'de bu sözleri şimdiki şekli ile besteler.

Başta Tağı Bey olmak üzere o dönemin diğer folklorcuları, Kars Garındaki karşılama töreninde ilk olarak Gazi Mustafa Kemal Paşa'ya oynarlar. Paşa duygulanır. Oyunun söz yazarı ve bestecisini ödüllendirir. Besteci Tağı Bey ise yıllarca müthiş bir geçim sıkıntısı çeker ve buna fazla dayanamayarak intihar ettiği söylenir. Öldükten sonra evinde yapılan aramada, ceketinin cebinde, Ata'nın verdiği liralık çek bulunur. Ata'nın imzası olduğu için yaşadığı onca sıkıntıya rağmen o çeki bozdurmağa kıyamadığı söylenir.

Bu eserin daha sonra  Muzaffer Sarısözen, Kars yöresi derlemeleri sırasında yöre ekibinden dinleyerek, TRT arşivine kazandırmıştır.

Hoş Gelişler Ola Mustafa Kemal Paşa

Askerin Milletin Bayrağınla Çok Yaşa

Arş Arş Arş İleri İleri Arş İleri

Marş İleri Dönmez Geri, Türkün Askeri

Sağdan Sola, Soldan Sağa

Al Da Bayrağı Düşman Üstüne

Cephede Süngüler Ayna Gibi Parlıyor

Azeri Türkleri Bayrak Açmış Bekliyor

Arş Arş Arş İleri İleri Arş İleri

Marş İleri Dönmez Geri, Türkün Askeri

Sağdan Sola, Soldan Sağa

Al Da Bayrağı Düşman Üstüne

Parlayan Yıldızın Alemi Tenvir Eder

Cumhuriyet Bayrağın Semalar İçre Süzer

Arş Arş Arş İleri İleri Arş İleri

Marş İleri Dönmez Geri, Türkün Askeri

Sağdan Sola, Soldan Sağa

Al Da Bayrağı Düşman Üstüne

***

Kars Atasına ilk şiir yazan şehirdir.

Kars şehir değil şiirdir.

Kars şehrine ve Karslılara selam olsun!

***

Değerli okurum!

yılı sonuna geldik. Yeni yılın sağlık, mutluluk, başarı ve bol kazanç getirmesi dileklerimle yeni yılınızı kutluyor, tüm dünyaya musallat olan illet hastalığın olmadığı nice yıllar temenni ederim. yılının ilk günlerinde buluşmak üzere. Hoşça kalın!